Wie de vreselijke arbeidsomstandigheden, de onzekere arbeidscontracten, de lage lonen en het moordend tempo in de verdeeldepots van Amazon kent zal het niet verbazen. Werknemers kregen het bevel om te blijven doorwerken tijdens het noodweer van 12 december in de Midwest. Zes mensen stierven onder het instortende dak van het depot in Edwardsville, Illinois.

Volgens het artikel After Deadly Warehouse Collapse, Amazon Workers Say They Receive Virtually No Emergency Training van The Intercept van 13 december 2021 is het een algemene regel in depots van Amazon om werknemers te verbieden tijdens aanstormend noodweer het werk neer te leggen en veilige plaatsen op te zoeken, in de kelders of buiten de depots.

Tornado’s?

Tornado’s zijn vooral in de VS een vaak voorkomend weersverschijnsel. In Europa zijn ze eerder uitzonderlijk. In de enorme vlaktes van het grote midwesten liggen geen bergketens op de oost-west as zoals de Alpen en de Pyreneeën in Europa, die noord-zuid winden tegenhouden. Tornado’s zijn daarom in Europa minder hevig en zeldzamer dan in de VS.

Op 25 juni 1967 verwoestte een tornado de kerk van het Antwerpse dorp Oostmalle. Meer dan 130 huizen stortten in, maar er vielen enkel zwaargewonden. Qua duur, intensiteit en afgelegde afstand was deze tornado echter niet te vergelijken met het geweld van tornado’s in de VS.

Polaire noordelijke lucht uit het Noorden botst in de Midwest op tropische lucht uit de Golf van Mexico (tornado is Spaans, het betekent letterlijk ‘verdraaid’, in het Engels noemt men het ook twister).

In normale tijden doet het fenomeen zich voornamelijk voor tijdens de seizoensovergang van winter naar lente, maar meer en meer komt het ook voor bij de overgang van herfst naar winter. Het ontstaan van deze wind-draaikolken kan je vergelijken met nat papier dat je tussen twee handen wrijft waarbij rollende slierten ontstaan.

De klimaatverandering heeft een cumulerend effect, zowel op het aantal tornadostormen, op het aantal tornado’s tijdens stormen en op de hevigheid van de tornado’s. Bovendien komen ze zoals nu op 12 december ook meer en meer voor in het najaar.

Tornado’s worden gevaarlijk wanneer de draaislurf vanuit de wolken tot op grond doorgaat. Ze kunnen zeer kortstondig zijn of langer duren. Tijdens hun doortocht zijn ze echter altijd levensgevaarlijk. Het effect is zeer plaatselijk, zoals op beelden te zien is. Huizen gaan de lucht in en vallen totaal vernield neer terwijl in de tuin ernaast het tuinhuis blijft staan. Zelfs vrachtwagens gaan in een tornado-kern de lucht in en vallen tot honderden meters verder terug neer.

Goedkoop werken, goedkoop wonen

Wat huizen in de Midwest bovendien zeer kwetsbaar maakt is dat men er zelden zware bakstenen huizen geankerd in funderingen bouwt zoals hier. Huizen zijn er meestal niet meer dan lichte houten constructies op een dunne betonvloer zonder funderingen. Hier in Europa zouden tornado’s ook schade aanrichten door daken mee te nemen, maar de huizen zouden wel op hun plaats blijven staan.

Voor grote nochtans stevig gebouwde warenhuizen zijn ze echter zeer gevaarlijk. Grote platte daken zijn gebouwd om hun gewicht te torsen. Een passerende tornado heft die platte daken echter eerst omhoog, waarna ze luttele seconden of minder later terug neerstorten met fatale gevolgen.

Omdat elektriciteit en telefoon er ook in de steden en dorpen nog steeds bovengronds aan palen is betekent een dergelijke storm onmiddellijk wekenlange stroom- en communicatieonderbrekingen.

Het is niet zo dat Amerikanen zich niet bewust zijn van de risico’s van deze wankele bouwmethodes. Door zo goedkoop te bouwen kunnen zij zich echter een woning permitteren met de lage lonen van het Midwesten, waar bovendien de vakbonden zeer zwak staan. Bovendien, alleen wie net in het pad van een tornado bouwt heeft ‘pech’.  We ‘geluk’ heeft leeft hier een leven lang zonder tornadoschade.

‘Right to work’

Er zijn bovendien meerdere staten in de VS waar vakbonden de facto verboden zijn – niet letterlijk, maar door een verbod op het verhinderen van het ‘right to work’. Er is ook geen algemene wettelijke verplichting voor bedrijven om vakbonden toe te laten. Vakbonden kunnen pas toegelaten worden na referenda in één bedrijfsvestiging alleen, niet in alle vestigingen van één bedrijf tezamen en al helemaal niet in bedrijfssectoren als geheel.

Bedrijven zetten dan ook miljoenen in om via media en eigen communicatie leugens te verspreiden over vakbonden. Een van de meest gebruikte tactieken is de bewering dat de belastingen zullen stijgen net als de consumptieprijzen. ‘Vakbonden nemen jouw vrijheid af om zelf individueel met je baas over je loon te onderhandelen’.

Sociale acties worden daarenboven bijna niet weergegeven in de media. Amazon is op dit vlak allesbehalve een uitzondering in de bedrijfswereld van de VS. Wat het bedrijf wel onderscheidt is de mate van bitsige hardnekkigheid waarmee zij haar werknemers uitbuit en hun veiligheid op het spel zet.

Horrifying details are emerging about the tornado disaster at Amazon's warehouse in Illinois, where at least 6 workers were killed on the job.

Before he died, Larry Virden reportedly texted his girlfriend: "Amazon won’t let us leave." He leaves behind four children. pic.twitter.com/3ZRLik9VIs

— More Perfect Union (@MorePerfectUS) December 13, 2021

Een van de zes slachtoffers in Edwardsville, Larry Virden, sms-te nog naar zijn partner dat ‘Amazon ons niet laat weggaan’. Hij beging door haar te sms-en een overtreding van het werkreglement, dat werknemers verbiedt hun gsm te gebruiken tijdens het werk. Zijn collega Clayton Cope liep van thuis naar het depot om zijn collega’s te verwittigen van de aanstormende tornado. Hij kwam zelf om tijdens de instorting. Cope’s familie heeft geen enkel recht op schadevergoeding want hij was onwettig op zijn werkplaats aanwezig tijdens zijn vrije uren…

Slechts 7 van de 190 mensen die in het depot van Edwardsville werken hebben een voltijds vast contract. Alle andere personeelsleden hebben deeltijdse, tijdelijke contracten. Desondanks werken ze bijna permanent meer dan vijf volle dagen per week met overuren, die nauwelijks extra betaald worden. Omdat de meeste werknemers niet eens een Amazon-arbeidscontract hebben maar officieel voor een onderaannemer werken is Amazon niet eens verantwoordelijk voor schadevergoedingen. De subcontractors verklaren zich bij grote schadeclaims failliet en betalen niets.

CEO van het depot Dave Clark ter plaatse bleef echter niet helemaal passief. Hij zond ‘onze gedachten en gebeden naar ons team in Edwardsville deze avond en dank aan de eerstehulpverleners’…

The disaster calls into question some of Amazon's key business practices.

Only 7 of 190 people working at the facility were full-time staff.

Amazon’s dependence on contractors allows them to avoid liability for accidents and undercut union organizing.https://t.co/BHSMIa9SCQ

— More Perfect Union (@MorePerfectUS) December 13, 2021

Het was op 12 december niet eens de eerste maal dat de werknemers verplicht werden door te werken tijdens eerder noodweer. Tijdens de hittegolf voorbije zomer moesten ze in het afgesloten depot met plat dak onder de gloeiende zon blijven doorwerken. Tijdens de regenstormen in New York City moesten ook daar de Amazon-medewerkers blijven doorwerken.

De 45 andere personeelsleden die op het ogenblik van de passage van de tornado ongedeerd bleven of gewond werden werkten in het deel dat niet instortte of in het andere depot net naast het ingestorte deel.

Een werknemer van een Amazon-depot in de buurstaat Indiana plaatste een bericht op het interne online meldingsbord waarin hij opriep om een actieplan op te stellen voor aankomend stormweer en tornado-alarm.

Toen The Intercept de regionale directie van Amazon hierover contacteerde reageerde die onmiddellijk door de interne mailserver te encrypteren zodat de meeste werknemers er niet meer in konden. De betrokken werknemers konden de boodschap enkel bewaren dankzij eigen screenshots.

Geen evacuatie-oefeningen

De voorbije zes jaar heeft geen enkele werknemer evacuatie-oefeningen gekregen voor brandalarm en andere noodsituaties. Aanduidingen voor ontsnappingsroutes in de enorme magazijnen zijn er niet.

Werknemers die desondanks aankondigen om thuis te blijven of vroeger te vertrekken krijgen de waarschuwing dat hun performantie-quota zal worden bijgesteld als ‘niets gedaan’ tijdens de door de werkgever getelde werkuren.

Uit de ramp in Edwardsville bleek tevens dat er niet eens een communicatieprocedure bestaat waardoor Amazon op de hoogte raakt van eventuele ongevallen in de vestigingen. De directie van het bedrijf vernam de ramp door de berichtgeving in de media. Toen het bedrijf daarover werd gecontacteerd antwoorde een woordvoerder met een ontkennend bericht dat ‘elke nieuwe werknemer training krijgt die elk jaar wordt vernieuwd’.

De overheidsdienst Occupational Safety and Health Administration (OSHA) start nu een onderzoek naar de oorzaken van de ramp. Deze dienst wordt al jaren ingekrompen en komt nog nauwelijks toe aan normale preventieve controles. Zelfs voor dit onderzoek is de dienst onderbemand. Onder Clinton, W. Bush, Obama en Trump werd de verantwoordelijkheid voor het naleven van de wetgeving geleidelijk aan volledig bij de werkgevers gelegd.

Een Amazon-werknemer in een andere vestiging in de staat Illinois liet The Intercept weten dat het risico op rampen nog wordt vergroot omdat de werknemers door het permanente galmende lawaai pas op het laatste ogenblik bewust worden van een aanstormende tornado.

Ook de consument heeft een verantwoordelijkheid

Er is nog veel meer aan de hand met Amazon. De ngo National Employment Law Project onderzoekt in hoeverre bedrijven de bestaande wetgeving effectief naleven. De organisatie stelde vast dat werknemers van Amazon in de staat Minnesota gemiddeld twee maal meer slachtoffer zijn van arbeidsongevallen dan in andere vergelijkbare verdeelcentra van andere bedrijven. De voornaamste oorzaak van de ongevallen is de snelheid waaraan de werknemers moeten werken.

Het is niet alleen aan de organisaties die de werkende mensen vertegenwoordigen, de vakbonden, om deze wantoestanden te beëindigen. De klant kan beslissen of hij/zij nog bij dit bedrijf wil bestellen.

Wie het tegenargument van tewerkstelling hoort, kan dat gemakkelijk weerleggen. Door hetzelfde product bij andere bedrijven te bestellen blijft de tewerkstelling immers gewaarborgd.

Wie daarentegen meent dat hij/zij moet blijven kunnen kopen bij Amazon omdat het er ‘goedkoop’ is, weet nu waarom dat zo is. Overigens is zelfs dat ‘goedkope’ meestal schijn, omdat consumenten minderwaardige producten wordt aangeboden en omdat ze door de lage prijzen worden aangezet om meer te kopen dan ze eigenlijk nodig hebben.

Amazon-werkers zijn het slachtoffer van een economisch model dat mensen leegzuigt en het klimaat verwoest.

Deze waanzin moet stoppen.