Op 25 oktober 2021 kondigde Marc De Vos, professor arbeidsrecht en voormalig directeur van de denktank Itinera, zijn ontslag aan als decaan van de Law School van de Macquarie University om “familiale redenen”, een zestal weken voor het einde van academiejaar 2021, waarmee hij een vijfjarig contract na drie jaar stopzet. DeWereldMorgen.be ontving van leden van zijn academische staf documenten en commentaar die zijn vertrek in een problematisch daglicht stellen.
Marc De Vos is niet zomaar een professor arbeidsrecht. Hij positioneerde zich in de voorbije jaren regelmatig als mediacommentator met een uitgesproken mening over arbeidsverhoudingen, de organisatie van de arbeidsmarkt, gezondheidszorg, pensioenen en andere maatschappelijke kwesties.
Sinds de verkiezingen van 2010 verscheen hij regelmatig in de media met commentaren over het arbeidsmarktbeleid en de door hem gepercipieerde verschillen tussen het noorden en het zuiden van het land. Hij publiceerde meerdere opinies in de kranten Knack, Trends, De Tijd, De Morgen en De Standaard en liet zich citeren in buitenlandse media over niet met zijn academische achtergrond gelieerde zaken als islam-extremisme.
Van 2006 tot 2014 was hij directeur van de conservatieve denktank Itinera, die wordt gefinancierd door ondernemers en rijke personen en een neoliberale maatschappelijke visie voorstaat. Dit blijkt ondermeer uit de column die De Vos op 14 februari 2007 schreef in De Tijd, als toenmalig directeur van het Itinera Institute. In deze column (zie bijlage) benadrukte De Vos de relevantie van het boek Atlas Shrugged van Ayn Rand voor de hedendaagse tijden.
De manier waarop een academicus en mediacommentator over arbeidsverhoudingen, inclusie en burgerschap zelf omgaat met eigen werknemers onder zijn leiding is in deze context relevant. Wat zegt deze praktijk over het gedachtengoed van betrokkene?
Een en ander blijkt tijdens zijn verblijf in Australië problematisch te zijn verlopen. Dit roept twee vragen op. Waarom nam Marc De Vos ontslag luttele weken voor het einde van het Australisch academiejaar 2021, exact één week nadat hem een verslag werd overgemaakt van een bemiddelaar die klachten tegen zijn persoon heeft onderzocht? Tevens – gezien klachten over zijn gedrag begonnen zodra hij in Australië zijn taak aanvatte – moet de vraag worden gesteld waarom professor Marc De Vos in feite vertrokken is uit Gent?
Tijdlijn
De Macquarie University is een openbare onderzoeksuniversiteit in Sydney, Australië, met vijf faculteiten, een academisch hospitaal en een managementschool. De Macquairie Law School (MLS) is een onderdeel van de Faculty of Arts (FoA), geleid door decaan Martina Möllering. Het Australisch academiejaar vat aan begin februari en eindigt begin december.
Op 25 oktober 2021 deelde Marc De Vos aan de staf van de Macquarie Law School (MLS) zijn ontslag mee. Drie jaar eerder op 16 augustus 2018 meldde faculteitsdecaan Möllering aan het personeel: ”Het is me een groot genoegen aan te kondigen dat Professor Marc De Vos, voor het ogenblik vice-decaan aan de Ghent University Law School (Belgium) en gedeeltelijk voltijds (fractional full) professor at Curtin University Law School1, aangeworven werd als nieuwe decaan van de Macquarie Law School”.
“Professor De Vos is een zeer gereputeerde academicus met een indrukwekkend palmares van interdisciplinair, collaboratief en impact-georiënteerd onderzoek. Zijn vakexpertise omvat de ruime wereld van werk, inclusie en burgerschap. Professor De Vos heeft gediend als professor en gastprofessor in meerdere topuniversiteiten in Europa, Noord-Amerika en China. Hij heeft in het bijzonder een succesvol palmares in leiderschap en management, door senior opdrachten in academia, juridische praktijk en in de wereld van denktanks.”
Alle kandidaten voor de functie werden via Zoom geïnterviewd, behalve De Vos die voor zijn interview aanwezig was in Sydney. In tegenstelling tot vorige aanwervingen werden de kandidaten niet voorgesteld aan de collega’s, individueel noch collectief, en werd van hen geen lezing gevraagd. FoA-decaan Möllering superviseerde persoonlijk het aanwervingsproces. De Vos tekende voor vijf jaar, standaardtermijn voor dergelijke functie.
Op 18 juni 2021 schreef Samantha Ramsay, hoofd van de Macquairie-afdeling van de vakbond voor hogeschoolonderwijs National Tertiary Education Industry Union (NTEU) aan Pam Nilon, plaatsvervangend hoofd van de personeelsdienst van de universiteit.
Zij meldde de resultaten van een Work Health and Safety Audit (WHS) in de MLS. Samengevat stelde de NTEU-audit het volgende vast:
- 93 procent van de respondenten vindt hun individuele ervaring van de werkcultuur in de MLS ‘negatief of extreem negatief’;
- 87 procent selecteren niet ‘ja’ op de vraag of de MLS een ‘veilige werkplaats’ is.
Deze audit kwam er nadat sinds de aanwerving van De Vos een toenemend aantal klachten bij de vakbond terechtkwam van academische en administratieve personeelsleden en van een aantal MLS-stafleden die in 2018-19 vervroegd ontslag namen in Voluntary Redundancy (VR)2. Deze audit ging door van 24 tot 28 mei 2021.
Meerdere MLS-stafleden drukten in de audit de mening uit dat de universiteit een onafhankelijk onderzoek zou moeten houden over volgende zaken:
- pestgedrag (bullying) en discriminatie (met bijzondere focus op gender, ras en leeftijd);
- gebrek aan eerlijkheid (fairness) en billijkheid (equity) van de MLS-decaan en van het senior management over organisatorische aangelegenheden;
- faling om de vastgelegde werkplaatsprocessen en -procedures van de universiteit te volgen.
De WHS Audit stelde heersend pestgedrag (prevalent bullying) en intimidatie (harassment) van het personeel vast, in het bijzonder van vrouwelijke stafleden en een onveilige werksfeer.
Meer dan 90 procent van de respondenten drukten hun onenigheid (disagreement) uit met volgende uitspraak: “De Macquairie Law School is een werk- en studieomgeving onderbouwd door de waarden (values) van waardigheid (dignity), respect en inclusie vrij van alle vormen van onwettige discriminatie, pestgedrag en intimidatie.”
Bovendien meldden 69 procent van de respondenten dat zij agressie hebben ervaren in de Macquairie Law School, voor het merendeel vrouwelijke staf. De vakbond NTEU ontving tevens meldingen van seksistische, leeftijdsdiscriminerende (ageist) en racistische verklaringen door de MLS-decaan.
Law School decaan De Vos respecteerde de regels en procedures niet voor het functioneren van de werkplek, waaronder de methodiek voor opstellen en bijhouden van verslagen van vergaderingen. Meerdere vergaderingen van de Performance and Development Review (PDR – procedure voor de evaluatie van het personeel) werden door decaan De Vos gedelegeerd naar stafleden die daar niet toe bevoegd waren. Vakbond NTEU drong om al deze redenen aan op een onafhankelijk onderzoek.
In haar antwoord van 17 augustus 2021 meldde personeelsverantwoordelijke Claire Don dat zij in het meldingssysteem van de universiteit (WHS Risk Online Active Reporting System ROAR) geen klachten had ontvangen. Daarom vroeg zij bijkomende informatie. In gesprek met DeWereldMorgen.be meldde een staflid dat de stafleden het ROAR-systeem als niet veilig beschouwen.
Op 22 september 2021 meldde faculteitsdecaan Möllering aan de stafleden van de Macquairie Law School de aanstelling van Nina Harding als onafhankelijk bemiddelaar. Bemiddelaar Harding informeerde een lid van het personeel dat zij met Möllering over De Vos zou spreken op 30 september 2021. Zij had vervolgens een gesprek met de MLS-stafleden, wiens verklaringen geanonimiseerd in haar rapport werden geregistreerd.
Op 18 oktober 2021 diende bemiddelaar Nina Harding haar verslag in bij de FoA-decaan en bracht Marc De Vos op de hoogte van haar bevindingen. Haar verslag wordt tot op heden door faculteiteitsdecaan Möllering onder embargo gehouden.
In dezelfde boodschap kondigde bemiddelaar Harding de aanstelling aan van ‘clinician’ Joanna Abbey (waar een psychologe mee wordt bedoeld), lid van een gespecialiseerd team van de raadgevende dienst Employee Assistance Provider (EAP) Benestar, als bijkomende maatregel bij de normaal voorziene middelen voor oplossing van personeelsproblemen.
Een week later, op 25 oktober 2021 meldde Marc De Vos aan het personeel zijn ontslag als decaan om “familiale redenen”. Hij was op dat ogenblik in België. Op 5 november 2021 keerde De Vos terug naar Sydney om zijn vertrek te regelen en zijn woning ter plaatse te ontruimen.
MLS-stafleden over De Vos
In bijlage onder dit artikel staat een uitgebreide tijdlijn en een lijst citaten uit verklaringen van stafleden van de Macquairie Law School. Dit is een korte selectie uit deze lijst:
“Het is zonder precedent dat de decaan van een belangrijke Law School onder deze omstandigheden ontslag neemt, drie jaar in een lucratief vijfjarencontract. Het rapport van de bemiddelaar ligt onder embargo bij decaan Möllering, wat aanwijst dat het schadelijk zou kunnen zijn voor de leiding van de universiteit.”
“De Vos was regelmatig maandenlang afwezig3 en liet alle administratieve en organisatorische taken volledig over aan zijn ‘leadership group’ die naargelang de omstandigheden uit één tot zes personen bestond, onder leiding van vice-decaan Lise Barry (die sinds zijn ontslag plaatsvervangend decaan is, nvdr).”
“Gemiddeld gesproken schat ik dat hij 7 maanden per academiejaar afwezig was.”
“De Vos hield vanuit België nooit rekening met het tijdsverschil. Bijna steeds moesten wij urenlang met hem vergaderen vanaf 18.00 uur ’s avonds hier, 8 uur ’s morgens Belgische tijd, wanneer wij thuis bij onze gezinnen zijn. Iedereen moest zich aan hem aanpassen, nooit omgekeerd.”
“Hij heeft nooit een lezing gegeven, wat nochtans traditie is, zeker voor een beginnende Law School decaan in Australië. Het gebeurt regelmatig in Australië dat voor dergelijke functie buitenlandse academici worden aangetrokken, ook uit niet-Angelsaksische landen. Wél ongewoon is dat Marc De Vos een ‘civil lawyer’ is, geen in de Angelsaksische ‘common law’ geschoold academicus.”
“Ik heb de indruk dat (faculteitsdecaan) Möllering geen grondige back-up check heeft gedaan van zijn voorgaande academische publicaties in Gent. Wat ik terugvind zijn veel opinies. Zijn boeken verschijnen in wat we hier ‘vanity press‘ noemen of bij non-mainstream uitgevers.”
Bijlagen:
Uitgebreide tijdlijn en citaten over De Vos
Column over Atlas Shrugged van Ayn Rand
Notes:
1 Een andere openbare universiteit in de West-Australische stad Perth.
2 Een procedure vergelijkbaar met prepensioen of brugpensioen, die vooral door oudere werknemers wordt gebruikt maar ook voor jongere werknemers beschikbaar is als een soort uitstapvergoeding.
3 Ook in academiejaar 2019, voor COVID-19.