Op 5 oktober 2017 heeft de rechtbank de eis van NMBS/Infrabel tegen Michel Abdissi, nationaal voorzitter van ACOD Spoor, afgewezen. Het eenzijdig verzoekschrift zonder wederwoord wordt door de rechter niet aanvaard. Toch blijft de bedrijfsleiding het stakingsrecht aanvallen met de betwiste rechterlijke methode van het eenzijdig verzoekschrift.
Het eenzijdig verzoekschrift of kortgeding is een procedure voor de burgerlijke rechtbank voor zaken die vanuit de aard van het onderwerp van een klacht hoogdringend moeten worden behandeld . Zo kan met een dergelijk verzoekschrift een verzekeraar worden verplicht een dringende operatie alsnog onmiddellijk te betalen, ook al betwist de verzekeraar zijn plicht om dat in dat specifiek geval te doen. Een gewone rechtszaak zou levensbedreigend tijdverlies kunnen betekenen. Er moet een absolute noodzaak aanwezig zijn om een kortgeding in te dienen. Een kortgeding kan bijvoorbeeld worden ingezet tegen een betwiste afbraak van een woning. Een gewone rechtszaak zou voor een ondertussen afgebroken huis onomkeerbaar zijn. In feite beslist de rechter dat een beslissing tot afbraak moet worden uitgesteld tot een uitspraak ten gronde volgt.
Het verschil met een gewone rechtsprocedure is dat de tegenpartij geen tijd of gelegenheid krijgt om zijn verdediging te formuleren. De rechter beslist onmiddellijk en zelfs als de betrokkene in beroep gaat wordt de beslissing niet opgeschort maar onmiddellijk uitgevoerd. Normale rechtsgang kan achteraf bepalen of dat terecht was of niet en eventueel gepaste schadevergoeding eisen indien de noodzaak of de getroffen beslissing niet terecht blijkt geweest te zijn.
Het eenzijdig verzoekschrift wordt meer en meer ingezet om stakingen te verbieden, met het argument dat het betrokken bedrijf of dienst onherroepelijke schade zou lijden en dat een normale rechtsprocedure te laat zou komen om de schade nog te voorkomen.
Recent heeft Infrabel, de uitbater van de infrastructuur van het spoor, een dergelijk eenzijdig verzoekschrift ingediend tegen Michel Abdissi, nationaal voorzitter van ACOD-Spoor, de sectoriële afdeling van de centrale van de openbare diensten van het ABVV, het socialistisch vakverbond. Abdissi heeft als enig verantwoordelijke de stakingsaanzegging voor 10 oktober 2017 ondertekend.
Het indienen van een stakingsaanzegging is een normale erkende procedure in het sociaal recht. Het laat een bedrijf toe beschermende maatregelen te nemen, onder meer voor de veiligheid van het spoor, de treinen en van personeel en reizigers.
De rechtbank heeft de klacht echter weerlegd, omdat Infrabel niet kan aantonen dat het hier om een hoogdringende zaak zou gaan. Bovendien heeft de rechtbank reeds eerder op 15 september 2017 beslist dat een eenzijdig verzoekschrift niet de juiste methode is voor sociale conflicten. Eventuele rechterlijke tussenkomsten moeten met een gewone procedure betwist worden waarbij ook gedaagde partijen de gelegenheid hebben hun versie van de situatie weer te geven (wat in de rechtsgang een ’tegensprekelijk debat’ wordt genoemd. De rechtbank meent dus dat in sociale conflicten een beslissing op basis van de argumenten van één van beide partijen niet kan worden getroffen. De rechtbank moet met volledige kennis van zaken kunnen oordelen of al dan niet beschermdende maatregelen dienen te worden genomen.
Vermits de werkgever, in deze zaak Infrabel, weet wie de actievoerders zijn en wie hun hoofdafgevaardigde is, kan hij niet stellen in de onmogelijkheid te zijn om met de actievoerders overleg te plegen.
Dit principe wordt bevestigd door de Raad van Europa, die de naleving van het Europees Sociaal Handvest controleert. Het Expertencomité van de Raad van Europa heeft in september 2011 geoordeeld dat het gebruik van eenzijdige verzoekschriften strijdig is met het Europees Sociaal Handvest. Toelaten dat eenzijdige verzoekschriften worden ingezet bij sociale conflicten zou het recht op werkonderbreking (staking) in de feiten afschaffen.
Ondanks het feit dat de rechtbank het eenzijdig verzoekschrift van Infrabel tegen ACOD-Spoor-voorzitter Michel Abdissi heeft afgewezen gaan NMBS/Infrabel er meer door om te pogen de staking van 10 oktober onmogelijk te maken. Infrabel wil in plaats van de vakbondsvoorzitter van elke individuele spoorwerker een dwangsom van 1000 euro eisen voor elke bezetting van sporen of seinhuizen.
Volgens mediaberichten zouden daarmee alleen ‘hinderlijke en gevaarlijke stakingsacties’ worden geviseerd. Dat stakingsacties ‘hinderlijk’ zouden zijn klopt, dat is ook de bedoeling van stakingen: de normale werking van een bedrijf of dienst te verhinderen om zo bepaalde sociale eisen te stellen.
Dat het bezetten van sporen en seinhuizen ‘gevaarlijk’ zou zijn, klopt echter niet. In werkelijkheid gaat het om gecoördineerde acties die worden afgesproken tussen samenwerkende personeelsleden om treinen of seinhuizen symbolisch te blokkeren. Dat deze acties nooit gevaarlijk zijn blijkt uit tientallen jaren sociale geschiedenis van de NMBS. Nooit is tijdens sociale acties een personeelslid onder een rijdende trein terechtgekomen. Het NMBS-personeel kent vanzelfsprekend de werking van het bedrijf tot in de kleinste details. Het is dus helemaal niet zo dat stakende spoorwerkers zomaar lukraak voor eender welke aanstormende trein zouden gaan staan.
Bovendien, zelfs als in het uiterste geval toch een trein onverwacht voor een menselijke blokkade zou komen te staan, gelden de veiligheidsvoorschriften die altijd van toepassing zijn. Elke treinbestuurder die personen op het spoor aantreft, ook als zij zich op het andere spoor bevinden, ook als zij tijdig opzij stappen, is verplicht onmiddellijk te stoppen. Een treinbestuurder mag ook geen stilstaande personen op het spoor naderen, niet bij stakingen, niet tijdens een gewone werkdag. De treinbestuurder moet altijd stoppen van zodra hij personen voor zich kan waarnemen.
De vakbonden van het spoor ACOD-Spoor en ACV-Transcom Spoor hebben reeds jaren vergeefs onderhandeld met de federale regering en met de NMBS/Infrabeldirectie. ACOD-Spoor heeft nu besloten tot een stakingsaanzegging, ACV-Transom kiest daar niet voor. Beide vakbonden zijn het echter volledig eens over de oorzaken van de huidige sociale malaise bij de NMBS en delen hetzelfde eisenpakket.
Enorme besparingen bij het personeel en de werkingsmiddelen die de trein dagelijks doet rijden, tegelijk met groteske verspillingen aan de top, maken dat de trein niet kan bieden wat de treinreiziger er terecht van verwacht.
Wie wil dat daar iets aan verandert doet er best aan zijn gramschap te richten op zij die de slechte prestaties van de NMBS veroorzaken, dat is de federale regering en de door de regering benoemde bedrijfstop die beslissen dat de NMBS minder personeel en minder middelen krijgt om te doen wat van het bedrijf wordt geëist.
Tegen deze dagelijkse gijzeling van de treingebruikers komen de vakbonden in actie.