De Amerikaanse verkiezingsshow komt er aan. Tijd om er even bij stil te staan. Waar gaat dit eigenlijk over? Hoe ging dat ook weer vier jaar geleden? Ondanks de vierjaarlijkse mediashow rond de presidentsverkiezingen begrijpen wij Europeanen nauwelijks iets van de in onze ogen bizarre politieke cultuur van de VS. Het lijkt wel een ander universum. Is dat wel zo?

Internet, snel, sneller, snelst …

Het internet heeft de beschikbaarheid en de bereikbaarheid van nieuws grondig veranderd. Dat heeft onmiskenbaar veel voordelen. De burger kan zelf op zoek gaan naar informatie. Hij/zij kan meer eigen keuzes maken. De toegankelijkheid van informatie op internet maakt diezelfde informatie echter ook vluchtiger. Het lijkt wel of je dagelijks alles moet volgen om toch maar enigszins bij te zijn. Er is nog nauwelijks tijd om iets dieper op de dingen in te gaan. Ondoenbaar eigenlijk.

Dat hoeft niet noodzakelijk zo te zijn. Internet geeft ook toegang tot bronnen, opinies en analyses die vroeger nooit doordrongen. Je kan internetinformatie ook opzij leggen voor rustigere ogenblikken. Het is immers permanent beschikbaar. Heel wat informatie is niet belegen na één dag. Integendeel, er is op internet heel wat voorhanden dat de tand des tijds gemakkelijk doorstaat.

Even tijd voor wat achtergrondinformatie

Daarom hier dit aanbod: www.dewereldmorgen.be wil zijn lezers de gelegenheid geven om een beter inzicht te krijgen in de nog steeds zo raadselachtige Verenigde Staten van Amerika en zijn politiek bestel. Daarom bieden wij u de volgende twee dossiers aan, die we in de loop van de volgende weken gaan invullen.

Noam Chomsky: een introductie

Wie anders dan Noam Chomsky kan de VS beter inleiden? Veel lezers van www.dewereldmorgen.be kennen hem al.  Hij was recent nog in Brussel voor een lezing (zie Lees Ook hieronder). Hier een poging om hem samen te vatten.

Noam Chomsky wordt beschouwd als de vader van de moderne linguïstiek, de studie van taal als unieke capaciteit van de mens om aan klanken een betekenis te geven die door zijn medemens wordt begrepen. Hij is ook één van de leidinggevende academici op gebied van analytische filosofie. Van bij het prille begin van zijn academische carrière was Chomsky ook politiek actief. Hij is vooral bekend voor zijn boeken en lezingen over de Amerikaanse buitenlandse politiek en zijn kritiek op de politieke rol van de massamedia. Het doet onrecht aan de meer dan tweehonderd boeken en duizenden artikels, lezingen en interviews om er slechts enkele hier te vermelden.

Enkele aanraders

Persoonlijk beschouw ik het tweedelige “The Political Economy of Human Rights”en “Manufacturing Consent. The Political Economy of the Mass Media”, die hij samen met zijn (eveneens briljante maar enigszins ondergewaardeerde) collega Edward Herman geschreven heeft, als zijn standaardwerken. Hoewel beide boeken respectievelijk reeds dateren van 1979 en 1988 hebben ze niets aan relevantie ingeboet. Er bestaan recentere herwerkte versies van. Ook “Deterring Democracy’” en “Necessary Ilusions’” zijn zeer de moeite waard. Een aantal van zijn werken zijn in Nederlandse vertaling beschikbaar bij www.epo.be.

Het Chomsky interview

Wat in de komende weken volgt is een schriftelijke weergave van een interview in een aantal apart artikels, waarbij de spreektaal zoveel mogelijk wordt gerespecteerd, met enkele kleine correcties voor de leesbaarheid. Dit interview dateert van februari 2010, werd onlangs volledig uitgeschreven online gezet maar heeft nog niets van zijn relevantie verloren.

Je zal merken dat zijn analyse van de Amerikaanse geest niet bepaald overeenkomt met de clichés die de massamedia tot vervelens toe herhalen. Chomsky praat met Michael Albert, oprichter van het tijdschrift Z Magazine in de jaren ’80, later van de website www.zcommunications.org (niet te verwarren met de eveneens progressieve Britse uitgever www.zedbooks.co.uk). Deze site – één van de internetpioniers van de progressieve alternatieve beweging in de VS – is zeer aanbevelenswaardig.

Het volledige interview, vermengd met heel wat beeldmateriaal is ook op deze site verkrijgbaar, jammer genoeg alleen in DVD-Zone 1 formaat (niet leesbaar voor Europese dvd-spelers)

In de interviews heeft Chomsky het onder meer over volgende aspecten van de politiek in zijn land:

• de verantwoordelijkheid van intellectuelen, van academici en van journalisten;
• de rol van wetenschap, rationalisme, godsdienst, sectarisme, samenzweringstheorieën en de menselijke natuur;
• de staat van het onderwijs en de economie in de VS;
• het politieke systeem, ecologie, racisme/seksisme;

In zijn gekende badinerende stijl geeft Chomsky zijn verklaring voor fenomenen als deTea Party, voor het grillige gedrag van Republikeinse en Democratische politici en voor de inhoudelijke leegte van de presidentiële verkiezingscampagnes.

Chomsky is een van de boeiendste denkers van deze en vorige eeuw. Zijn grote verdienste is dat hij stof tot nadenken geeft. Je hoeft het niet met hem eens te zijn. Integendeel, hij nodigt je uit om tegen hem in te gaan. Hij wil slechts één ding: leer voor jezelf denken, buiten de comfortabele krijtlijnen van de grote media. Chomsky stelt dat de kritisch denkende burger de grootste nachtmerrie van de machthebbers der aarde is. Hij heeft gelijk.

Dit dossier is een uitstekende inleiding voor een volgend dossier over de komende verkiezingen in de VS.

De Amerikaanse presidentsverkiezingen

Binnenkort gaat het mediacircus rond de al dan niet herverkiezing van Obama terug beginnen. Het belooft spannend te worden, tenminste naar de normen van de massamedia: sensatie, sensatie, sensatie. Je kan er gif op innemen dat ook deze verkiezingen ‘historisch’ zullen worden genoemd. Dat kenmerk zal de verkiezing van 2012 dan gemeen hebben met alle voorgaande. Toch niet zo historisch dus, of toch?

Was het echt zo verrassend dat Obama de verwachtingen nooit heeft waargemaakt? Waarom zijn verkiezingscampagnes in de VS zo pokkeduur? Hoe verschillend zijn de opeenvolgende presidentiële verkiezingen van elkaar? Hoe verschillend zijn de Republikeinse en Democratische kandidaten eigenlijk echt?

Terugblikken om beter vooruit te kijken

Ik volg de presidentiële verkiezingen en de Amerikaanse politiek intensief sinds de verkiezingen van 1992, sinds de eerste verkiezing van Bill Clinton. In de loop der jaren is me daarbij een en ander opgevallen. Ik heb daar toen een aantal artikels over neergepend voor de website www.uitpers.be en sinds kort ook op deze site www.dewereldmorgen.be.

In dit dossier over de Amerikaanse verkiezingen zal ik regelmatig de komende verkiezingen becommentariëren. Voor de campagne daar van start gaat, neem ik echter nog even de tijd om terug te blikken op de drie vorige verkiezingen van 2000, 2004 en 2008. Daar kunnen we immers een en ander uit leren dat ons zal helpen de komende verkiezingen in een ruimere context te plaatsen.

Je kan het interview met Chomsky en de terugblik op de vorige verkiezingen op een rustig ogenblik doornemen. Ze zijn niet brandend actueel. Er zit geen tijdsdruk op. Lezen voor de verkiezingen in de VS beginnen, is natuurlijk wel aan te raden!

Veel leesgenot!