De berichtgeving over Assange en Ecuador één dag later bevestigt de trend. Assange heeft het verkorven bij de grote media. Twee jaar al proberen ze hem te marginaliseren en toch blijft het publiek hem steunen. Een recente studie over de geringe geloofwaardigheid van de media verklaart waarom dat maar niet wil lukken.

Na de VRT-radio gisterenmorgen doen ook de andere media hun duit in het zakje. Assange zal bloeden. Ook De Standaard moet zijn gram kwijt. Hun misprijzen wordt samengebald in een artikel vandaag 21 juni 2012 getiteld ‘Assange wordt karikatuur. Zijn asielaanvraag in vijf vragen’. De keuze van die vijf vragen en antwoorden is een fraai staaltje van selectieve vooringenomenheid en nauwelijks verholen leedvermaak. Een kort overzicht:

1. Heeft Julian Assange de wet overtreden toen hij asiel vroeg?

Hij heeft inderdaad de voorwaarden van zijn borgtocht geschonden. De feitelijke fouten van de VRT gisteren worden door De Standaard herhaald, maar het bedrag is nu toch al gestegen van 100.000 tot 200.000 pond. Nog 40.000 pond te gaan. Daarna wordt Bianca Jagger vermeld als medebetaler van die borg, wat zij dus niet heeft gedaan.

Het staat natuurlijk wel leuk om de lijst van persoonlijkheden op te vrolijken met dergelijke frivoliteiten. De grootste sponsor van de borgtocht van Assange en zijn grootste ondersteuner wordt echter niet vermeld. Het gaat nochtans om niemand minder dan John Pilger, op dit ogenblik de bekendste onderzoeksjournalist (die naam waardig) ter wereld.

Misschien toch nog even herhalen. De Britse rechter kon enkel oordelen over de wettelijkheid van het verzoek tot uitlevering, en oordeelde dus niet over de grond van de zaak, namelijk de beweerde zedenfeiten.

2. Waarom heeft hij zijn toevlucht gezocht in een ambassade?

Assange is ‘als de dood voor een uitlevering aan de VS’. Je zou voor minder. De VS is immers de enige westerse democratie die nog steeds zeer gul de doodstraf toepast. Maar dat is volgens De Standaard te belachelijk voor woorden. ‘Assange is ervan overtuigd dat de VS druk uitoefenen op Zweden om hem uit te leveren. Toch is daar geen enkele aanwijzing voor. Er is geen officieel verzoek.’  Er is nogal wat mis met die bewering.

De VS hoeven helemaal geen druk uit te oefenen op Zweden om hem uit te leveren. De politieke krachten in Zweden die de zaak tegen hem hebben heropend – nadat ze oorspronkelijk was geseponeerd omdat een eerste Zweedse onderzoeksrechter van mening was dat het bewijsmateriaal te zwak was om een rechtszaak te beginnen – hebben al openlijk verklaard dat ze een dergelijk verzoek met veel plezier zouden inwilligen.

Assange heeft een team juristen die zijn zaak verdedigen. Voor De Standaard zijn die geen bron van informatie. Die vertellen een heel ander verhaal. Er zijn wel degelijk duidelijke aanwijzigingen (o.a. ironisch genoeg via Wikileaks maar ook uit andere bronnen) dat er wel degelijk een uitleveringsverzoek klaar ligt voor gebruik.

Waarom via de omweg van Zweden?

Dit is wat Michael Ratner, één van zijn advocaten, zopas nog verklaarde. Er zijn redenen waarom de VS zijn uitlevering niet vraagt aan Groot-Brittannië. Dat land mag dan wel de sterkste ideologische bondgenoot van de VS ter wereld zijn, het heeft zeer strikte rechtsprocedures voor uitleveringen. De VS zou verplicht worden zijn aanklacht openbaar te maken en moet dan met andere woorden zijn argumenten prijsgeven.

Bovendien zouden ze dan verplicht worden een aantal afspraken te respecteren. Groot-Brittannië weigert immers uitleveringen als de doodstraf toepasbaar is. Daarnaast zou ook een openbaar burgerlijk proces geëist worden, wat de VS niet van plan is. Moet het gezegd dat de rechtsprocedures die de VS tegenwoordig toepast in de VS, o.a. voor de zaak tegen Bradley Manning, door de rest van de wereld niet erkend worden.

Wat een uitleveringsverzoek aan Groot-Brittannië voor de VS ook onwerkbaar maakt is het feit dat Assange tijdens de hele procedure op borgtocht vrij zou blijven rondlopen en verklaringen kan blijven geven aan de pers (niet dat die daar objectief zou mee omspringen).

Niets van dit alles in Zweden

Daar zou hij bij zijn aankomst in verband met de zedenfeiten onmiddellijk aangehouden worden en van de buitenwereld afgesloten. Zijn advocaten zouden er aan een strenge zwijgplicht onderworpen zijn. Het klopt wel dat hij voorlopig nog altijd niet beschuldigd wordt en dat het Zweeds gerecht hem enkel wil ondervragen.

In Zweden kan de VS ondertussen een uitleveringsverzoek indienen volgens de Zweedse procedures, dat wil zeggen achter gesloten deuren, terwijl Assange eveneens incommunicado is. Daar gaat het om.

Vreemd dus dat Zweden daarvoor niet de meest gebruikte en zeer eenvoudig uit te voeren procedure volgt van de rogatoire commissie, een delegatie van het Zweeds gerecht die hem in het buitenland kan ondervragen. Het klopt ook dat het zeer goed mogelijk is dat na ondervraging de zaak wordt geseponeerd zonder gevolg. In Zweden kan de VS ondertussen een verzoek indienen volgens de Zweedse procedures, dat wil zeggen achter gesloten deuren, terwijl Assange ondertussen eveneens incommunicado is. Daar gaat het dus om. Blijkbaar te ingewikkeld voor De Standaard.

Toch vreemd dat De Standaard voor dissidenten in andere landen net wel alle argumenten pro politiek asiel uitpluist en wel degelijk rekening houdt met scenario’s achter de schermen.

De Standaard bakt het echter nog bruiner. Assange wordt nog even belachelijk gemaakt met de sneer ‘Als we even aan complotdenken mogen doen: een geheim CIA-commando kan hem ook in Quito van zijn bed lichten’. De Standaard heeft blijkbaar nog nooit gehoord van de zeer reële ontvoeringen die  de CIA de laatste jaren heeft uitgevoerd om de gevangenis van Guantanamo te vullen.

3. Waarom de ambassade van Ecuador?

Dat blijft, aldus De Standaard, een vreemd verhaal. Ik verwijs naar het artikel van gisteren voor meer details. De Standaard voegt er nog wat nieuwe argumenten aan toe om Ecuador af te beelden als een land dat het niet te nauw neemt met de persvrijheid.

Zo werden vorig jaar drie directeuren van de krant El Universo veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf voor smaad aan de president en heeft een briefschrijver met kritiek op de president asiel in de VS aangevraagd, omdat ook hem een gevangenisstraf boven het hoofd hangt.

Eerst even een beetje geschiedenis. Tot voor de verkiezing van de linkse president Correa was Ecuador een non-item, een bananenrepubliek voor De Standaard (en de rest van de grote media).

Het klopt dat journalisten vroeger niet werden veroordeeld voor smaad om hen te censureren. Ze werden immers toen alleen maar gefolterd en afgeslacht, hun redacties opgeblazen, hun families afgedreigd en naar het buitenland verjaagd door paramilitaire milities. De Standaard heeft met andere woorden mensenrechten en democratie in Ecuador pas ontdekt toen een linkse populist de verkiezingen had gewonnen.

Ecuador is zeker geen perfect paradijs, dat beweert ook niemand

Is Ecuador nu een vrij land waar vrijheid van meningsuiting gegarandeerd is? Niet echt. De commerciële media zijn er volledig in handen van grote bedrijven en de banksector. Sinds die naar de oppositie verhuisd zijn, spuien die hun giftige kritiek op de nieuwe president.

Hier in Europa denken wij bij termen als ‘oppositie’ en ‘kritiek’ aan iets anders dan ginder. Men heeft er hier nauwelijks een idee van hoe laag bij de gronds, achterbaks en zonder meer openlijk agressief die oppositiemedia ginder zijn, die bovendien nog steeds het leeuwenaandeel van de mediamarkt in Ecuador bezitten. Er is inderdaad een probleem met de vrijheid van meningsuiting in Ecuador. De politieke meerderheid beschikt slechts over een klein deel van de mediamarkt om weerwerk te geven aan de oppositie.

Net als Evo Morales in Bolivia en Hugo Chavez in Venezuela probeert Rafael Correa daar wat tegengewicht te geven door de oprichting van openbare media (in Bolivia bestond er niet eens een openbare omroep). Dat wordt hier steevast afgeschilderd als dictatoriale overname van de media. Als je bedenkt dat zelfs de president die daar het best in gelukt is, Hugo Chavez in Venezuela, nog steeds maar amper 12 procent van de mediamarkt beheert, dan weet je hoe het in Ecuador en Bolivia is, nog erger.

Veroordeeld na een correcte rechtsgang

De directeurs waarvan sprake zijn volgens de geldende wetten veroordeeld. Je kan argumenteren dat die wetten op maat gesneden zijn van president Correa maar hij heeft zijn klacht wel ingediend op basis van de al zeer oude wet op de bescherming van de eer van de president, die in het verleden voortdurend werd gebruikt om elke oppositie monddood te maken, niet dat dat toen voor De Standaard en de rest van de grote media een probleem was. Bananenrepubliek, nietwaar?

De columnist Emilion Palacio en directeurs Carlos Eduardo Pérez Barriga, César Enrique Pérez Barriga en Carlos Nicolas Pérez Enrique van de krant El Universowerden inderdaad veroordeeld tot drie jaar gevangenis en een boete van 31,5 miljoen euro wegens smaad aan de president voor een artikel van 6 februari 2011 getiteld ‘No a las mentiras’ (neen aan de leugens)

Dat artikel geeft een zeer tendentieuze versie van de poging tot staatsgreep die enkele maanden eerder was mislukt en die door de oppositiemedia waaronder de betrokken krant volledig werd gesteund. Toen ze mislukte werd ze door diezelfde oppositiemedia ontkend en geridiculiseerd, iets wat door zowat alle grote media in Europa klakkeloos werd overgenomen.

In het betrokken artikel wordt de wettelijk door een meerderheid van de bevolking verkozen president van Ecuador voortdurend omschreven als ‘el dictador’ (vertaling overbodig, zelfs voor De Standaard) en worden de doden die gevallen zijn tijdens het onderdrukken van de opstand van een deel van de politie tegen het wettelijk gezag, voorgesteld als door de president zelf rechtstreeks bevolen moordaanslagen.

(Over de betrokkenheid van het politieapparaat bij de repressie van het verleden en de cruciale coördinatie van hun activiteiten door de Amerikaanse ambassade ter plaatse, zie het vorig artikel over Assange en Ecuador)

Er loopt ook een zaak tegen de journalisten Juan Carlos Calderon en Christian Zuritavoor hun boek ‘El Gran Hermano’ (Grote Broer’) dat over corruptie in het overheidsapparaat zou gaan.

Een nieuwe wet op de verantwoordelijkheid van de media

Bovendien wordt op dit ogenblik een wetsvoorstel besproken in het parlement van Ecuador dat de wettelijke verantwoordelijkheden van de media gaat vastleggen. Ook dit wordt in de media van de oppositie fel bestreden en in het buitenland klakkeloos overgenomen als een bewijs van de dictatoriale eigenschappen van het regime.

Lectuur van die wet toont echter aan dat de politieke meerderheid in Ecuador een wettelijk kader wil invoeren zoals pakweg hier en in de meeste Europese landen. Ook hier kan je niet zomaar mensen persoonlijk beledigen, oproepen tot geweld en al helemaal niet dingen zeggen of schrijven zoals ‘de man die deze president afmaakt, verdient heilig verklaard te worden’ en dergelijke uitspraken.

Hier zou een krant die de eerste minister of de koning een dictator noemt en hem er van beschuldigt persoonlijk de hand te hebben in pakweg de moord of André Cools nooit vervolgd worden, natuurlijk. Een krant die openlijk steun zou geven aan een staatsgreep, dat kan hier vrij en vrank, zeker? Hebben wij even geluk.

4. Hoe groot is de kans dat hij asiel krijgt?

Niet bepaald de vraag die De Standaard zich stelt over Chinese dissidenten (nogmaals, die mensen hebben ook recht op politiek asiel) maar soit. In het geval van Assange is enig leedvermaak blijkbaar aanvaardbaar. De Ecuadoriaanse ambassadeur in Londen verklaarde dat ‘Ecuador een lange traditie heeft in het ondersteunen van mensenrechten’maar dat het ‘niet de bedoeling is van de Ecuadoriaanse regering om tussenbeide te komen in processen van de Britse of Zweedse regering’.

Dat lijkt me eerder een klassieke diplomatische verklaring die eender welk land zoals pakweg België zelf zou afleggen, onder andere wanneer het over kinderen op de Belgische ambassade in Teheran zou gaan. Om daaruit te besluiten dat die kans ‘eerder klein’ is, is zonder meer wishful thinking.

Uit deze verklaringen kun je gewoon niets afleiden. Een correcte commentaar zou hier eerder luiden ‘Het is te vroeg om af te leiden hoe groot de kansen van Assange zijn om asiel te krijgen’. Dat bekt voor De Standaard echter niet goed genoeg.

5. Wat vinden de Zweden er van?

‘De Zweden’ zijn daar helemaal niet éénstemmig over. De grote Zweedse media zijn volledig in handen van de rechtse commerciële concerns en zijn unaniem negatief maar er zijn wel degelijk heel wat Zweden die het met de analyse van Assange eens zijn. Over de verrechtsing van het politiek klimaat is Zweden is al heel wat geschreven. Wie de Millenium-reeks van Stieg Larsson heeft gelezen, weet er al iets meer van.

De Zweedse tegenstanders van Assange die hemel en aarde hadden bewogen om de zaak terug te heropenen toen de mogelijkheden van zijn eventuele gevangenhouding in Zweden duidelijk werden, zitten er knarsetandend bij.

Nog even het laatste woord aan de advocaat van de twee vrouwen die bij de ‘beweerde’ (‘alleged’) – volgens de officiële weergave van de Zweedse autoriteiten – zedenfeiten betrokken waren: ‘voor hen is het alvast een tragedie‘. Nogmaals, zoals ook in het andere artikel al gesteld, niemand van zijn steunbetuigers claimt de onschuld van Assange. Zijn verhoor kan nog altijd met een rogatoire commissie, nu wel naar ‘Ecuador’.

Waarom doet het Zweedse gerecht dat niet? Dat is de hamvraag die De Standaard niet bij zijn lijst van pertinente vragen zet.

Als toemaatje een aantal vragen die ik graag aan de redactie van De Standaard en aan alle grote media voorleg:

– Waarom zijn de duizenden dodelijke burgerslachtoffers in Afghanistan, Irak, Pakistan, Gaza en de Westelijke Jordaanoever uw verontwaardiging niet waard en de burgerslachtoffers in Syrië wél?
– Waarom beschuldigt u de president van Syrië van oorlogsmisdaden en de president van de VS niet?
– Waarom waren de gruwelijke schendingen van de mensenrechten, de onderdrukking van de media en de verpletterende corruptie in Ecuador uw aandacht nooit waard en waarom hebt u nu wel volop aandacht voor diezelfde mensenrechten en persvrijheid sinds 15 januari 2007 (dag dat Rafael Correa werd verkozen)?
– Waarom zijn wapenleveringen aan Syrië problematisch maar niet aan Bahrein, Qatar, Saoedi-Arabië …?
– Waarom noemt u Syriza een anti-Europese partij en waarom hebt u het nooit over de Griekse partijen Nieuwe Democratie en PASOK als de partijen die keihard weigeren de Griekse scheepsrederijen en de Grieks-orthodoxe kerk te belasten en die blijven weigeren om een eurocent te besparen op het Griekse ministerie van defensie?

Ik kan er nog wel een paar meer verzinnen, maar ik denk dat de boodschap zo al duidelijk genoeg is.

Het fundamentele probleem

Een nieuwe studie van de Katholieke Universiteit Leuven toont aan dat de geloofwaardigheid van de media op een absoluut dieptepunt is beland. Alleen de politiek scoort nog slechter. Dat is onder meer een gevolg van de selectieve en tendentieuze manier waarop de media over de politiek berichten …

Informatie is géén commercieel marktproduct maar een mensenrecht. De morele crisis van de grote media is een gevaar voor de democratie.

De vraag is maar of we ons daar gaan blijven bij neerleggen. Ik vind van niet. U?