Het vonnis is geveld in de rechtzaak tegen drie deelnemers van de groep Pussy Riot aan een flashmob in een Russisch-orthodoxe kerk. Twee jaar is erg veel voor wat toch slechts een ludieke actie was. In de context van de Russische publieke opinie valt het echter nog mee. Dat maakt het vonnis niet minder onaanvaardbaar.

Les goûts et les couleurs …

Over smaken en kleuren kan men eeuwig van mening verschillen.  Maar zelfs voor wie de actie van de Russische punkrockgroep Pussy Riot niet echt kan smaken is dit vonnis zonder meer onaanvaardbaar. De gerechtelijke beslissing om drie van de leden van de groep tot twee jaar gevangenisstraf te veroordelen is een democratie onwaardig.

Persoonlijk leerde ik uit het youtubefilmpje dat de groep serieus lawaai kon maken in ware punktraditie maar evengoed zeer mooi de typisch Russische harmonische zang aankon (ik ga er van uit dat je op het filmpje de originele opname hoort).

Democratie is respect voor de andere mening

Rusland blijft het moeilijk hebben met democratie en vrijheid van meningsuiting. Uit een recente publieke opinie blijkt dat 51 procent van de Russen vinden dat de dames in kwestie zwaar moeten gestraft worden. Ik ga hier niet herhalen wat sommige Russen als een ‘gepaste’ straf op internet hebben gezet. Slechts 6 procent van de Russen in deze peiling vinden dat de dames moesten worden vrijgesproken. Deze peiling toont ook aan dat zelfs heel wat niet-gelovige Russen vinden dat dergelijke acties niet kunnen in een kerkgebouw.

Vele Russen kunnen er blijkbaar nog steeds niet mee overweg dat democratie en vrijheid van meningsuiting betekent dat je meningen waar je het niet mee eens bent evengoed een forum moet gunnen als de meningen die je wel deelt. Dat je zou opkomen ter verdediging van dat recht op vrije meningsuiting voor iets waar je niet zelf achter staat, kan er bij heel wat Russen al helemaal niet in.

Poetin komt tussenbeide

Dat president Poetin zich recent genoodzaakt zag om over de zaak een openbare uitspraak te doen, zegt twee dingen. Hij voelt aan dat dit soort telegenieke acties meer en meer gaan voorkomen en dat ze zijn buitenlands imago geen goed doen. Het toont echter ook aan dat het gerecht in Rusland nog steeds niet onafhankelijk is. Geen Europees politicus zou verder durven gaan dan een uitspraak dat het gerecht zijn werk moet doen. Poetin ging veel verder. Hij sprak de hoop uit dat het gerecht niet te streng zou zijn, een duidelijke boodschap.

De uitgesproken straf valt feitelijk nog mee, als je met dat gebrek aan justitiële onafhankelijkheid en de publieke opinie in Rusland rekening houdt. De beschuldigingen konden tot een maximumstraf van zeven jaar leiden. De openbare aanklager eiste ‘slechts’ drie jaar, het werden er twee.

Gevangenisstraf is geen lachertje

Ik wens mijn ergste vijand geen verblijf in Rusische gevangenissen (of in Amerikaanse) toe. De leefomstandigheden zijn er niet bepaald rooskleurig en dan druk ik me nog zacht uit. Meer dan waarschijnlijk zullen de dames niet hun volledige straf moeten uitzitten, maar dat maakt dit vonnis principieel niet minder onaanvaardbaar.

De internationale solidariteitsacties zijn zeker niet nutteloos geweest. De gemiddelde Rus zal er niet van wakker hebben gelegen, maar de Russische regering wel. Dat zal zeker een rol hebben gespeeld in dit relatief milde vonnis.

Deze solidariteit moet worden aangehouden om twee redenen, eerst en vooral om de dames zo snel mogelijk vrij te krijgen maar ook om een duidelijke boodschap te zenden naar de Russische regering: dit kan niet.