In 1972 was George McGovern (1922-2012) Democratisch tegenkandidaat van Republikeins president Richard Nixon. Zijn verkiezingsplatform was binnen de krijtlijnen van het Amerikaanse politieke bestel één van de meest progressieve ooit.

George McGovern, senator van de noordwestelijke landelijke staat South Dakota, ging de strijd tegen Nixon aan met een programma voor de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Vietnam, een substantiële vermindering van het defensiebudget en amnestie voor alle soldaten die de dienstplicht hadden ontlopen.

Hij leed een smadelijke nederlaag. McGovern had de consensus tussen Democraten en Republikeinen doorbroken over de oorlog in Vietnam. Hij was de eerste senator om zich openlijk uit te spreken tegen die oorlog. Zelf was hij een voormalig piloot tijdens de Tweede Wereldoorlog die B-24 bommenwerpers over Duitsland bestuurde.

Hij wist voor zijn campagne een grote schare bekende Amerikanen achter zich te scharen, maar het mocht niet baten. Nixon maakte met steun van de media brandhout van zijn tegenkandidaat.

Tijdens de campagne kwam uit dat Nixon spionage in het hoofdsecretariaat van de Democraten in het Watergategebouw bevolen had, maar het mocht niet baten. Nixon won met een verpletterende meerderheid. Amper anderhalf jaar later moest hij echter toch als eerste president in de Amerikaanse geschiedenis aftreden.

Drie jaar later besloot de Democratische Partij te gaan voor de meer aanvaardbare Jimmy Carter uit de zuidelijke staat Georgia om Republikein Gerald Ford, de opvolger van Nixon uit te dagen. McGovern was tegen dan al volledig gemarginaliseerd door het establishment van zijn eigen partij.

McGovern was niet bepaald een ‘links’ kandidaat, hier zou je hem eerder een sociaal bevlogen christendemocraat van het politieke centrum genoemd hebben. Binnen de marges van het Amerikaanse politieke systeem was hij echter de kandidaat die het verst ging in zijn kritiek op de militaire activiteiten van zijn eigen land en op de sociale mistoestanden in de VS. Hij behoorde nog tot de generatie Amerikaanse politici die de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog hadden meegemaakt.

Eén van de besluiten die het establishment van de Democratische partij – dat zich achter de schermen met hand en tand tegen de kandidatuur van McGovern had verzet –  na zijn nederlaag in 1972 nam, was de vastberadenheid om nooit meer zoiets te laten gebeuren. Dat is gelukt. Kandidaten met een gelijkaardig profiel als McGovern zoals Dennis Kucinich maken geen schijn van kans meer in de Democratische partij.