De tijden zijn veranderd. Obama krijgt een kanjer van een diplomatieke vernedering. Braziliaans president Dilma Roussef annuleert een staatsbezoek aan de VS. De aftapping door het NSA van persoonlijke e-mails aan haar kabinet was een stap te ver.

Ook al wordt dit in de meeste media als een fait divers voorgesteld, dat is het niet. Obama kon zijn collega ook na een persoonlijk gesprek van 20 minuten niet overtuigen. Er gebeuren tegenwoordig trouwens wel meer dingen die een historisch belangrijke ommekeer aankondigen.

De VS mag dan militair machtiger zijn dan ooit, politiek boeten ze zwaar in als nooit tevoren. Dat net een president van een land uit hun privé-achtertuin Obama de wacht aanzet, komt zwaar aan. Dit is ‘du jamais vu’.

Het is trouwens niet het eerste teken aan de wand.  Twee jaar terug werden de VS (en schoothondje Canada) compleet gemarginaliseerd op de laatste top van de Organisatie der Amerikaanse Staten (OAS).

Zelfs gastheer president Santos van Colombia, vandaag nog steeds de trouwste bondgenoot van de VS in Latijns-Amerika, gaf hem lik op stuk in het openbaar. Die top nam immers een aantal verstrekkende besluiten:

• dit is de laatste OAS-top waar Cuba niet op werd uitgenodigd; bovendien pleiten alle landen aanwezig voor de opheffing van de VS-blokkade van Cuba, op de VS en Canada na;
• alle OAS-landen aanwezig stemden voor legalisering van alle drugs en een sociale aanpak van het drugsprobleem, op de VS en Canada na;
• alle OAS-landen aanwezig schaarden zich achter de eis van Argentinië voor soevereiniteit over de Malvinas (de Falkland-eilanden), op de VS … juist, u hebt het al begrepen.

De pogingen van Obama en voorganger W. Bush voor een ‘vrijhandelsverdrag’ met het volledige continent zijn een complete mislukking geworden. De Amerikaanse doctrine van machtsontplooiing in de wereld is altijd gebaseerd geweest op de ‘natuurlijke ‘ dominantie over Latijns-Amerika, als voorbeeld voor de rest van de wereld.

Dat net dit continent nu aan die controle ontsnapt, ontgaat de rest van de wereld niet, ook al doen de westerse massamedia of alles kits is (over die OAS-top wist men hier alleen te vertellen dat een aantal lijfwachten van Obama werden afgevoerd omdat ze hun prostituees niet hadden betaald …).

Het is nog te vroeg om zeker te zijn dat een aanval op Syrië van de baan is, maar dat die er nog steeds niet is gekomen is wel degelijk een historisch precedent van formaat.

Grote imperia zijn altijd op dezelfde manier ten onder gegaan, verrotting van binnenuit en politieke marginalisering door de rest van de wereld. De VS is intern een derdewereldland aan het worden, met een rijke toplaag, een steeds kleine wordende middenklasse, uit elkaar vallende infrastructuur, openbare diensten, onderwijs.

Op de westerse massamedia na is de rest van de wereld (en grote delen van de publieke opinie hier) er al van overtuigd dat de VS compleet ongeloofwaardig zijn geworden. Niemand neemt bijvoorbeeld hun ‘onderhandelingsrol’ tussen Israël en de Palestijnen nog ernstig. Echte vredesonderhandelingen zouden immers de wereldopinie als bemiddelaar hebben met Israël en de VS samen aan één zijde en de Palestijnen aan de andere. Imperia sterven echter nooit in stilte. De VS blijft militair oppermachtig en kan nog zeer hard toeslaan. Voorzichtig blijven is dus de boodschap.

Ondertussen is een ‘fait divers’ als dat van Braziliaans president Roussef hoopvol. Een meer billijke multilaterale wereldorde wordt daarmee iets meer een mogelijkheid.