Tussen al de berichten over de gruwel van de bezetting van Palestina door, wordt vergeten dat daar mensen wonen die gewoon proberen menselijk te leven onder de omstandigheden zoals ze zijn. Met ‘Omar’ maakte Palestijns filmregisseur Hany Abu-Assad daar een prachtfilm over.

Op het Film Fest Gent werd op woensdagavond 9 oktober de film ‘Omar’vertoond. Het is de negende film van de Palestijnse regisseur Hany Abu-Assad (waaronder twee documentaires). Zijn film ‘Paradise Now’ werd genomineerd voor de Oscar van beste buitenlandse film van 2005.

Hany Abu-Assad (1961) was oorspronkelijk niet voorbestemd voor een carrière in de film. Op 19-jarige leeftijd ‘emigreerde’ hij naar Nederland (op de vlucht voor de repressie) waar hij aërodynamica studeerde en een aantal jaren werkte als vliegtuigingenieur. Zijn eerste stappen in de wereld van de film zette hij niet als regisseur maar als producer, in 1990. Zijn eerste eigen film ‘Het veertiende kippetje’ draaide hij in 1998, op basis van een scenario van Arnon Grunberg.

Na de filmvoorstelling in Gent vertelde hij daarover het volgende verhaal. ‘Ik kreeg van Arnon Grunberg een beleefd briefje terug dat hij nog nooit een scenario had geschreven. Nou, daar antwoordde ik op dat ik ook nog nooit een film had gemaakt!’. Het typeert deze getalenteerde man, die bij alle aandacht en lof nuchter blijf.

Omar is een jonge Palestijn, die in een niet bij naam genoemd dorpje woont, dat door de apartheidsmuur van de Israëlische bezetter in twee wordt gescheiden. In tegenstelling tot wat nog steeds veel buitenstaanders denken, ligt die muur namelijk niet op de grens tussen Israël en Palestina, maar snijdt het hele Palestijnse dorpen doormidden.

Omar neemt regelmatig zware risico’s om bij zijn vrienden en familie te zijn, maar het is toch vooral Nadia, het meisje van zijn dromen, die hem de energie geeft om telkens weer de allesbehalve gemakkelijke klim over de muur aan te vatten. Naast het niet te verwaarlozen risico om te pletter te vallen, trotseert hij bij het oversteken telkens weer het geweervuur van de Israëlische torenwachters, die schieten om te doden.

Wie denkt een belerende film te krijgen over de bezetting, vergist zich. Die bezetting is aanwezig, maar dient slechts als decor voor een pakkend verhaal over mensen die proberen er ondanks alles het beste van te maken. Omar is een brave bakker, maar is ook lid van een verzetsgroep. Samen met twee kompanen doodt hij een Israëlische soldaat.

Ik verklap hiermee niets van het verhaal, want de film gaat net over hoe Omar in die context probeert te overleven. Trouw en verraad lopen als een rode draad door het verhaal. De vijand wordt niet karikaturaal neergezet als psychopathische wreedaards zoals je zou verwachten in een film die vanuit het standpunt van de Palestijnen vertrekt. De Israëlische soldaten, de ondervragers van Omar, de controles op straat, zelfs de achtervolgingen gebeuren zonder dat de regisseur openlijk een standpunt inneemt over wie nu de goede of de slechte is. Dat oordeel laat hij aan de kijker over.

De kracht van deze film is dat hij je meesleurt in je sympathie voor de gewone mens, waarbij je zijn kleine tekortkomingen begrijpt. Het verzet tegen de bezetting wordt ook niet geïdealiseerd. Door het conflict alleen te gebruiken als achtergrond voor een verhaal over liefde, passie, leugen en eerlijkheid, vriendschap en vijandschap en er zelfs een aantal komische noten in te verwerken bereikt deze film iets wat zoveel nieuwsberichten nooit bereiken. Je schudt het hoofd bij zoveel menselijk leed.

De film werd volledig met Palestijns geld gedraaid, met alleen maar Palestijnse acteurs, die op één hoofdrolspeler na, allen amateurs zijn in hun allereerste rol. De vertolkingen zijn authentiek en zo levensecht … zondermeer een ontroerende film.

Hoe kan dit conflict nog langer getolereerd worden? Dat is de vraag die je je stelt op het einde van deze film, die tegelijk mooi en tragisch, komisch en triest, woedend en begrijpend is. Nergens heb je het gevoel dat je een mening wordt opgedrongen. Dit verhaal over de wil tot leven, tot gewoon een beetje gelukkig zijn, kan niemand onberoerd laten.

Binnenkort in de zalen, allen daarheen!

Trailer van de film ‘Omar’: