De beweging van landloze boeren in Brazilië (MST, Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra) is een van de grootste massabewegingen in Brazilië. Binnenkort bestaat de beweging dertig jaar. Op 10 februari start hun zesde nationaal congres.
Ontstaansgeschiedenis
De MST is ontstaan uit de sociale strijd van landbouwarbeiders die zich verzetten tegen de uitbuiting door de grootgrondbezitters. De beweging werd formeel opgericht in 1984 maar bestaat dus in feite al langer.
Die grootgrondbezitters betalen nauwelijks lonen en laten niet toe dat de boeren zich vestigen. Bovendien verbieden ze dat de landarbeiders in hun luttele vrije uren zelf gronden bewerken voor eigen voedselproductie en laten ze enorme delen van hun landerijen braak liggen als speculatieve reserve (waar de landloze boeren van worden weggejaagd).
Sinds zijn oprichting heeft MST meer dan 2.500 landbezettingen georganiseerd met 370.000 boerenfamilies. Zo hebben ze het recht verkregen om 7,5 miljoen hectare landbouwgrond te bewerken. De beweging ijvert ook voor scholen, landbouwkrediet en richtte meerdere coöperaties, onder andere voor gezondheidszorg.
Dertig jaar politieke strijd voor rechtvaardigheid
Sinds de verkiezing van Luiz Inacio Lula da Silva tot president in 2003 is er een grote sociale vooruitgang geboekt in het land. Desalniettemin blijft een groot deel van de Braziliaanse bevolking in armoede leven. Het zijn immers vooral de verstedelijkte gebieden, fabrieksarbeiders, bedienden en kleine ondernemers die het beter kregen.
In de uitgestrekte landbouwgebieden in het diepe binnenland van Brazilië is er echter nog veel werk. Grootgrondbezitters en multinationals van de landbouwsector zwaaien er in bepaalde verafgelegen gebieden nog grotendeels de plak. De lokale autoriteiten kiezen dikwijls openlijk hun kant, tegen de bevelen van de federale overheid in. Meerdere leden en leiders van de MST werden in de loop der jaren vermoord door doodseskaders, die banden met de lokale politie hebben.
Er is wel enige vooruitgang volgens João Paulo Rodriguez Chaves, lid van de nationale coördinatie van de MST op gebied van het gebruik van land. Op wetgevend vlak is er echter nog veel te weining veranderd. Er is nog steeds geen degelijke verankering van de landhervorming in de wet.
“Slechts 159 gezinnen hebben in 2013 een vaste woonplaats gekregen. Het is een schande. Onder (huidig) president Dilma Rousseff werden slechts 10 landerijen onteigend. Dat is nog minder dan onder de laatste militaire regering van generaal Figueiredo (1979-1985). Die heeft 152 landerijen onteigend.”
De eisen van de MST zijn dertig jaar na de oprichting van de beweging dus nog steeds dezelfde. Van 10 tot 14 februari 2014 organiseert de MST zijn zesde nationale conferentie. Dit is het pescommuniqué waarin ze het congres aankondigt en de politieke eisen van de beweging samenvat.
Inleiding Lode Vanoost
Oproep van MST voor zijn Zesde Nationale Congres
We zijn aanbeland bij ons Zesde Nationale Congres van de Landloze Boerenbeweging . We hebben ons daar meer dan twee jaar op voorbereid met studies debatten, bijeenkomsten, vergaderingen en discussies, die plaats vonden in alle deelstaten van Brazilië . We vieren ook ons 30-jarig bestaan. We zijn daarmee de langst bestaande sociale boerenbeweging in de geschiedenis van Brazilië .
Voor deze twee belangrijke momenten in onze geschiedenis, het congres en deze viering, hebben we een zeer duidelijke uitdaging. Die wordt uitgedrukt in het ordewoord van ons Congres en zal ons motto zijn voor de komende jaren: Strijden en de Landhervorming van het volk verwezenlijken! Dit hele proces van opbouw van dit Congres vanuit de basis en van onze demonstraties heeft aangetoond dat er geen ruimte meer is voor een dergelijke traditionele landhervorming. Die was er alleen op uit om wat landbouwgrond te verdelen.
De landbouwindustrie heeft ondertussen niet stilgezeten. Ze heeft ook het milieu vernietigd en alleen geproduceerd voor de export. Voor hun projecten heeft ze ook de steun van de regering weten te veroveren. Alleen een landbouwhervorming vanuit het volk zal er kunnen voor zorgen dat het volk het recht heeft om te beslissen over wat we produceren en eten. Onze gronden moeten dienen voor de voedselproductie en niet om cellulose of ethanol te produceren. Het platteland moet een fatsoenlijke plek worden om te wonen, waar de jeugd waardige kansen krijgt met recht op onderwijs en gezondheidszorg. We moeten onze eigen agribusiness kunnen uitbouwen en onze eigen productie meer waarde geven.
Deze landbouwhervorming vanuit het volk mag niet alleen het gevolg zijn van de strijd van de landloze boeren. Vermits het model van de agribusiness een bedreiging is voor de boeren, is het noodzakelijk om allianties aan te gaan en mobilisaties te organiseren samen met allen die willen vechten: de boeren met gezinslandbouw, de nazaten van de Afrikaanse slaven, de oeverbewoners, de land- en bosbouwstudenten, de landbouwtechnici en allen die bereid zijn om dit ander project op te bouwen.
Deze landbouwhervorming vanuit het volk heeft ook de steun en de inzet nodig van de werknemers in de steden. Het is nodig dat we samen de agribusiness aanklagen, die voedselvergiftiging meebrengt en het land alleen gebruikt om te produceren voor de export, die slavenarbeid bevordert en die geen respect voor milieu-en arbeidswetgeving kan opbrengen.
Onze vijanden zijn sterk en krachtig. De agribusiness heeft vele bondgenoten in de media en in het gerechtelijk apparaat. Als we echter iets geleerd hebben uit onze dertigjarige strijd dan is het om niet bang te zijn en ons niet te laten lamleggen door de moeilijkheden. Het is op die manier dat we grond veroverden voor duizenden gezinnen en nu honderden gemeenten van voedsel voorzien. Zo zullen we met strijd en vastberadenheid en geanimeerd door ons Congres, de landbouwhervorming vanuit het volk opbouwen .
Vertaling editoriaal Toon Mondelaers
Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.