Sinds Scarlett Johansson het internationale gezicht werd van het Israëlische SodaStream, neemt de impact van de BDS-campagne aanzienlijk toe. Israëlische economen zien nu al in de potentiële dreiging voor boycot en sancties een negatieve invloed op investeringen in Israël.

Volgens Rafi Gozlan, hoofdeconoom van Leader Capital Markets, een van de voornaamste investeringsbanken in Israël, is de dreiging die uitgaat van de Boycot-Desinvestering-Sancties-campagne (BDS) en het daarmee gepaard gaande risico op boycot en sancties tegen de Israëlische economie een oorzaak van de verzwakking van de shekel, de Israëlische munt, op de internationale financiële markt.

De centrale overheidsbank van Israël komt daarom de laatste tijd steeds meer en meer tussenbeide om de wisselkoers van de shekel te beïnvloeden. Volgens de website News from Bloomberg wordt verwacht dat het verlies van banen bij Israëlische exportbedrijven dit jaar dubbel zo hoog zal uitvallen als in 2013.

Dit proces is al een tijd bezig. Een aantal banken en pensioenfondsen hebben reeds beslist tot (of dreigen met) de stopzetting van hun investeringen in Israëlische bedrijven, die economisch actief zijn in de bezette gebieden. De recente controverse rond de publiciteit van Scarlett Johansson voor het bedrijf SodaStream maakt die dreiging blijkbaar nog reëler.

Ondanks de eerder geringe directe impact van de BDS-campagne op de Israëlische economie en een zo goed als compleet stilzwijgen van de media, maakt de regering in Tel Aviv zich meer en meer zorgen over de potentiële dreiging die er van uitgaat. De mogelijkheid dat er effectief sancties en boycot zouden komen heeft met andere woorden nu al een invloed op de reële economie.

Eerste minister Benjamin Netanyahu heeft de BDS-campagne openlijk een‘strategische bedreiging’ genoemd, één op hetzelfde niveau als Iran. Zijn regering ziet de campagne niet zozeer als een directe bedreiging voor Israël zelf, maar vooral als een zware uitdaging voor het behoud van de bezette gebieden. Die bezette gebieden zijn immers de hoofdoorzaak van het toenemende politieke isolement van Israël.

De regering in Tel Aviv maakt zich daarnaast ook zorgen over de afkalving van haar politieke basis in de VS. Meer en meer Amerikaanse Joden spreken zich openlijk uit tegen het beleid van de staat Israël. Zij erkennen niet langer het recht van Israël om ‘in onze naam’ te spreken en erkennen Israël niet meer als het ‘nationale thuisland van alle Joden’. Bovendien klagen zij de fundamentele contradictie aan van Israël als ‘Joodse democratie’.

De Israëlische regering is daarnaast bezorgd over het feit dat de strategie om alle tegen Israël gerichte activiteiten samen te gooien onder de noemer ‘antisemitisme’ minder en minder werkt. Omar Barghouti vat het probleem zo samen: “Het is alleen de ongerechtvaardigde orde van Israël die wordt bedreigd door boycot, desinvestering en sancties”.

Israël heeft de facto de grenzen van voor 1967 opgeheven door de overheidssubsidies voor woningbouw en economische ontwikkeling in de koloniale nederzettingen. Daardoor kunnen financiële instellingen in Israël zich niet meer losmaken van die bezette gebieden.

Meer en meer buitenlandse belangengrepen kiezen daarom eieren voor hun geld. Het Nederlandse pensioenfonds PGGM heeft zijn 200 miljoen dollar aan investeringen uit vijf Israëlische banken teruggetrokken, omwille van hun betrokkenheid bij de economie van de koloniale nederzettingen in de bezette gebieden.

Rafi Gozlan, hoofdeconoom van Leader Capital Markets, is bijgevolg van mening dat, als de huidige onderhandelingen met de Palestijnen falen, Israël zich moet terugtrekken uit 85 procent van de Westelijke Jordaanoever. “De onbeslistheid, het uitstel, de fantasmen over een Groter Israël, het moet maar eens gedaan zijn.”

De controverse rond SodaStream en Scarlett Johansson heeft blijkbaar een impuls gegeven aan een proces dat al enige tijd was ingezet. De massale steun van de VS en de EU voor Israël, hierin grotendeels gevolgd door de mainstreammedia, kan niet langer de delegitimering van het Israëlische bewind over de bezette Palestijnse gebieden en het politiek isolement van Israël tegenhouden.

De reclamecampagne van Sodastream met Scarlett Johansson dreigt met andere woorden als een boemerang terug te keren.  Het bedrijf haalde zijn laagste beurswaarde sinds november 2012. Scarlett Johansson is sinds 12 januari  ‘het nieuwe gezicht van de apartheid’.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.