Alain Badiou (1937) is een Frans filosoof die in de Lage Landen sinds enige jaren grote weerklank vindt. Vooral in linkse kringen en niet het minst, omdat hij ook geregeld politiek commentaar geeft. In een recent interview legt Badiou uit waarom Oekraïne en de Krim een belangrijke rol spelen voor de Russische identiteit.
In het actualiteitenprogramma Contre-Courant van Aude Lancelin, overigens opgenomen voor het referendum, wees Alain Badiou erop dat de Krim veel meer is dan alleen maar de locatie van de enige ijsvrije Russische zeemachtbasis. Het is één van de belangrijkste symbolen van de Russische identiteit.
Op de Krim heeft het Russische rijk van de tsaren gevochten tegen de Frans-Engelse troepen. Leo Tolstoï, één van de beroemdste Russische schrijvers, begon er zijn literaire carrière met de trilogie Kindertijd, Jongensjaren en Jongelingschap en met ‘Sebastopolverhalen’. Daarin schreef hij onder meer zijn ervaringen neer als jonge soldaat tijdens de Krimoorlog.
De Krim was tevens de meest weerbarstige haard van verzet tegen de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. President Poetin zet dus, stelt Badiou, een zeer lange traditie verder die teruggaat tot de tsaristische periode.
Massamobilisaties
De protestbeweging in Oekraïne beschouwt Badiou als deel van een wereldwijd fenomeen. Grote massamobilisaties keren zich tegen een bestaand regime. Van Egypte tot Oekraïne gaat het daarbij om een mengelmoes van krachten die een diepe weerzin delen tegen het systeem, maar politiek en ideologisch lijnrecht tegenover elkaar staan.
Die bewegingen verenigen zich tijdelijk rond een gemeenschappelijk doel: de omverwerping van het bestaande regime. In Oekraïne had je drie krachten die de nu de krachten bundelen, stelt Badiou: prowesterse krachten die streven naar een meer liberale maatschappij naar West-Europees model, nationalistische groeperingen en extreem-rechtse krachten.
Ommezwaai
Volgens Badiou is het logisch dat de westerse media hier eenzijdig de kant kiezen voor de prowesterse krachten. Het gaat daarbij om een bijna natuurlijke sympathie voor mensen met gelijkaardige culturele en sociale voorkeuren.
Ondertussen ziet hij echter ook een tweespalt die de EU nog lang parten zal spelen. Hier is de jeugd helemaal gedegouteerd van de Europese neoliberale constructie. Critici van de recente ommezwaai in Oekraïne wijzen erop dat de meeste prowesterse Oekraïners nauwelijks een idee hebben van de neoliberale hervormingen die hun te wachten staan.
Dat is volgens Badiou slechts ten dele juist. “Heel wat Oekraïners vinden dat neoliberale model met al zijn sociale nadelen nog altijd beter dan het despotische systeem van het eigen verleden.”
Alain Badiou in het programma ‘Contre courant’ van Mediapart:
Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.