Aan de hand van de verhalen van drie jonge illegalen ontmaskeren regisseurs Hanne Phlypo en Catherine Vuylsteke in hun documentaire ‘The Art of Becoming’ de absurde onmenselijkheid van het Belgische en Europese migratiebeleid.

Drie jonge mensen, hun misdaad is dat zij mensen zijn als u en ik, met dezelfde dromen en verwachtingen. Dat stoort. Om dat niet te hoeven zien noemen wij hen ‘illegaal’ en sturen wij ze weg.

Drie jonge vluchtelingen zijn op zoek naar een toekomst, ver weg van hun ouders en familie. Zij praten honderduit over hun dromen, hun verwachtingen, hun hoop.

Verwachtingen

Saleh is twaalf en spreekt Vlaams als een ‘echte’. Alleen, dat is hij niet, een ‘echte’. Na de school gaat hij niet naar huis zoals de andere kinderen van de klas, maar gaat hij bij zijn oudere neef. Hij mag daar zijn ouders bellen of skypen.

Die doen telkens of ze heel blij zijn hem te horen, maar vertellen aan zijn neef een ander verhaal, van nachtelijke raids, van ontvoeringen en van vuurgevechten. Saleh moet goed studeren en gehoorzaam zijn, dat is het zowat.

Saleh is een blij en opgewekt kereltje. Slechts af en toe laat hij in zijn ziel kijken, als er weer eens een feestje is waar hij de enige zonder mama en papa is …

Mamadou is achttien, heeft werk als tegellegger, nota bene een beroep waar er te weinig van zijn om aan de vraag te voldoen (een knelpuntberoep, wat een hatelijke term). Hij heeft veel opgeofferd om hier te geraken, heeft hard gestudeerd op school, doet keihard zijn best op zijn werk. Iedereen die hem kent is zeer tevreden over zijn inzet, zijn motivatie.

Zijn grote droom is ooit scheidsrechter voetbal te worden in de internationale competitie. Hij doet dat al in de jeugdcompetitie van een niet nader genoemde Waalse provincie. Hij kan zelfs een eigen appartementje huren. Het lijkt hem al met al goed te gaan. Toch is hij voortdurend zwaarmoedig en bang. Mamadou is immers een ‘illegaal’, zijn dossier is ‘in behandeling’ …

Fattah is een zestienjarige jongen die dankzij al het spaargeld van zijn ouders tot in het Turkse Istanboel is geraakt en daar met vrienden de overstap naar Griekenland en verder hoopt te maken. Ook hij droomt van een betere toekomst. Terwijl hij vertelt over zijn verwachtingen, hoor je jezelf zuchten ‘Jongen toch, dat lukt nooit’.

Dat is echter precies wat deze jonge mensen, kinderen nog, doen. Er tegen beter weten in voor gaan. Om te weten hoe het met Saleh, Fattah en Mamadou afloopt, moet je deze documentaire zien.

Vlees en bloed

The art of becoming kreeg terecht reeds twee prijzen op het Festival des Libertés in Brussel. Na de voorstelling in Leuven beantwoordde mederegisseur Hanne Phlypo de vragen van het publiek. Zo vernamen zij onder meer dat staatssecretaris van Migratie Maggie De Block zich liet verontschuldigen voor de première.

Drie verhalen, één in Vlaanderen, één in Wallonië, één in Turkije. Ik verraad hier niets, de echte betovering van deze documentaire komt immers van de prachtige manier waarop hun verhaal wordt verteld. Dit kan een normaal mens niet onberoerd laten.

‘Illegalen’ zijn geen statistische gegevens, geen nummer in een dossier maar mensen van vlees en bloed. Deze documentaire maakt hen herkenbaar, precies wat beleidsvoerders niet willen.

The art of becoming, Nederlands, Frans en Koerdisch met Engelse ondertitels, 0u52, werd op zondag 4 mei gedraaid op DOCVILLE 2014, het internationaal Documentaire Filmfestival van Leuven.

Contactgegevens van de makers: Hanne Phlypo, Clin d’Oeil Films, Groenejagerveld 65, 1000 Brussel, telefoon 0484.974442, hanne@clindoeilfilms.be.

Trailer van de film: The Art of Becoming

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.