De Europese waakhondorganisaties Transnational Institute, Corportate Europe Observatory en Transform! legden acht jaar sociaal-economisch beleid van de EU op 15 en 16 mei 2014 voor aan getuigen uit heel Europa. Die beoordeelden dat beleid op basis van zijn reële sociale gevolgen. Hun oordeel is unaniem vernietigend.

Het Transational Institute, de Corporate Europe Observatory (CEO) en Transform! volgen het beleid van de trojka van Europese Commissie, Europese Centrale Bank (ECB) en Internationaal Muntfonds (IMF) al jarenlang op de voet. Met de medewerking van European Attac Network (de Europese koepel van Attac), Stichting Weerbaarheid en Solidariteit, Comité pour l’Annulation de la Dette du Tiers Monde, Globalproject, European Anti Poverty Network en Alter Summit organiseerden zij op 15 en 16 mei een volkstribunaal in Brussel.

Een twintigtal getuigen en experts brachten namens hun organisaties hun analyse van de sociale gevolgen van het Europees beleid van de voorbije zes jaar. Drie economen velden op basis van deze getuigenissen hun oordeel.

In alle EU-landen hetzelfde verhaal

António Mariano is vertegenwoordiger van het Sindicato dos Estivadores, de Portugese vakbond van dokwerkers. Portugal is één van de zwaarst door de crisis getroffen landen van de EU. Hij wees er op dat het verminderen van het loon van de dokwerkers en het uithollen van hun sociale rechten een specifieke eis was van de trojka.

De havenbedrijven willen ongeschoolde en laagbetaalde arbeiders invoeren voor het laden en lossen van schepen. Daarvoor wil de trojka onder meer sectoriële akkoorden met de vakbonden afgeschaffen. Jobzekerheid en degelijke arbeidsvoorwaarden worden steeds verder ondermijnd, niet alleen in de havens. “Het gevolg is massale emigratie van jongeren uit Portugal”. Dokwerkers in andere Europese havens wacht hetzelfde lot.

Namens de Ierse organisatie Debt Justice schetste Vicky Connelly een beeld van het antisociale financiële beleid van de Ierse regering. “De trojka vertelt een verhaal dat niets met de realiteit te maken heeft. Data worden gemanipuleerd.” Alle zwakkeren in de maatschappij worden aangevallen, van jonge werklozen tot arme en zieke gepensioneerden. Zowat elke sociale dienstverlening wordt afgebouwd. Zelfs de bewijzen in hun eigen rapporten weigert de trojka te erkennen.”

Matias Benyik vertegenwoordigt ATTAC in Hongarije. Hij zocht een verklaring voor de van de opkomst van het neofascisme en de partij JOBBIK in zijn land. “Die partij slaagt er in de woede van de mensen over de sociale achteruitgang te richten op de zwakste schakel in de maatschappij, de Roma, die zich niet kunnen verdedigen. Die zijn voor alle problemen de schuldigen.”

In de Griekse stad Thessaloniki wil de overheid de watermaatschappij privatiseren. Daarom richtten een aantal organisaties ‘Soste to Nero’ (Red ons water)  op. Op zondag 18 mei 2014 organiseren zij hierover een referendum.

Athina Teskou: “Nu al kunnen 30 procent van de inwoners van de stad hun waterrekening niet betalen. Na de privatisering gaat dat nog omhooggaan. Het privébedrijf zal zonder aarzelen de watertoevoer afsnijden.” Christos Giovanopoulos geeft een tweede getuigenis uit Griekenland namens de organisatie Solidarity4All.

Globalproject  is een Italiaanse organisatie die zich inzet voor de bescherming van de lokale overheden tegen het nationaal beleid. Guiseppe Caccia: “In Italië wordt 80 procent van de overheidsbesparingen op de rug van de lokale overheden geschoven, in hoofdzaak op de steden en gemeentes. Die moeten dan besparen op zowat alle diensten, van kinderdagverblijven tot verzorging van zieke bejaarden of de behandeling van drugsverslaafden. Dit is een onuitgesproken antisociale revolutie van bovenaf.”

“Door hun hoge schuldenlast worden die lokale overheden verplicht te gaan lenen op de financiële markt, dezelfde markt die door de nationale overheid is gered met miljarden belastinggeld.” In Italië is enkele jaren geleden nog een nationaal referendum gehouden waar 70 procent zich uitsprak tegen privatisering. De regering heeft dat gewoon genegeerd.

Caccia lanceerde op het tribunaal een oproep aan de sociale bewegingen om zich met de lokale overheden in hun land samen te zetten, om zo front te vormen tegen hun nationale regeringen.

In Spanje verdedigt het Plataforma de Afectados por la Hipoteca (PAH) de rechten van mensen die uit hun huis worden gezet, omdat ze hun hypotheek niet meer kunnen betalen. Zij organiseren onder meer acties om inbeslagnames tegen te houden (zie foto). Ana Maria Jimenez: “Enkele jaren geleden dachten wij nog dat dit nooit kon gebeuren in Spanje. Mensen worden uit hun huizen gezet zonder dat de sociale diensten tussenbeide komen of enige hulp verlenen. Zij doen of ze van niets weten.”

Verder kwamen er nog getuigen aan het woord over de sociale problemen in Slovenië, Frankrijk en Roemenië. In Roemenië werd een wet gestemd die sectoriële arbeidsovereenkomsten met de vakbonden verbiedt.

Petru Sorin Dandea: “Alles moet nu per afzonderlijk bedrijf onderhandeld worden. In bedrijven waar minder dan de helft van de werknemers lid is van de vakbond is syndicaal overleg echter verboden. Het resultaat is dat de mensen geen lid meer worden en dat de sociale rechten massaal worden afgebouwd.”

Eén gemeenschappelijke noemer: sociale afbraak

Jan Willem Goudriaan citeerde de onderzoeksrapporten van de European Federation of Public Services Unions. Sinds 2007 zijn er in alle landen van de EU samen 50.000 belastinginspecteurs minder. Het gevolg is een toename van de belastingfraude en minder middelen voor de overheid. Het grootste slachtoffer zijn de diensten voor gezondheidszorg. Op lonen en diensten wordt overal bespaard. Het ergst getroffen zijn Griekenland en Letland. “Vooral vrouwen zijn daar het slachtoffer van. De discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt is terug aan het toenemen.”

Ronald Janssen wees er namens de European Trade Union Confederation (ETUC) op dat de Europese Commissie telkens weer stelt dat de lonen gelijke tred horen houden met de productiviteit. Wie meer produceert, mag dus meer verdienen. “De realiteit is net het omgekeerd. Het is een mythe dat de nationale regeringen dit doen omdat ze ‘moeten’. De Europese Commissie doet wat de lidstaten willen, tenminste wat de regeringen willen. Wat de bevolking wil, heeft hier niets mee te maken.”

Wat opvalt is de unanimiteit van de getuigenissen en de massa aan bewijzen voor de sociale afbraak die door de trojka werd ontketend. Overal komt men tot dezelfde vaststelling. De trojka voert in samenspraak met de regeringen van de EU-lidstaten een beleid, dat overal éénzelfde richting uitgaat: die van de afbraak van zowat alle sociale rechten.

Dit tribunaal is onderdeel van een actieweek die in alle Europese hoofdsteden nog doorgaat tot zondag 25 mei. Een aantal getuigen moesten hun deelname aan het tribunaal verplaatsen naar de tweede dag, omdat ze waren aangehouden bij de actie in Brussel waarbij alle deelnemers werden opgepakt door de politie. Die actie vestigt nogmaals de aandacht op de geheime onderhandelingen over het nieuwe vrijhandelsverdrag TTIP tussen de EU en de VS.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.