Donderdag 19 juni 2014 verblijft Julian Assange, oprichter en bezieler van WikiLeaks, twee jaar in de ambassade van Ecuador in Londen. Het Zweedse gerecht heeft nog steeds geen enkele aanklacht tegen hem geformuleerd en weigert Assange in Londen te ondervragen.
Twee jaar nadat Julian Assange politiek asiel heeft gekregen van Ecuador, is in zijn zaak nog geen enkele vooruitgang geboekt. Het Zweedse gerecht eist nog altijd zijn uitlevering uit Groot-Brittannië om hem te horen in het kader van een onderzoek over twee klachten van ‘seksueel wangedrag’.
De Zweedse aanklager Marianne Ny weigert met een rogatoire commissie Assange te komen ondervragen in Londen. Die procedure is nochtans een geijkte methode voor het ondervragen van getuigen en/of verdachten. Zweden heeft vorig jaar nog een Servische verdachte van pedofilie ondervraagd in Belgrado, die voor het ogenblik in Servië in de gevangenis zit voor een onderzoek van gelijkaardige feiten. Marianne Ny beweert dat Assange’s ondervraging alleen in Zweden kan plaatsvinden, omdat confrontatie met getuigen nodig is. Ook daarvoor bestaan echter geijkte procedures.
De karaktermoord van Julian Assange dateert reeds van voor de concrete klachten in Zweden. Ze kwam in een stroomversnelling na een bezoek van Assange aan Zweden. Twee Zweedse dames hebben toen klacht ingediend tegen Assange voor seksuele betrekkingen zonder voorbehoedsmiddelen, nadat ze hadden vastgesteld dat ze beiden in dezelfde periode met hem een korte relatie hadden gehad.
Na deze aanklacht verbleef Assange vijf weken langer dan gepland in Zweden en bood hij zich meermaals aan om gehoord te worden in deze zaak. De toenmalige onderzoeksrechter wilde hem toen niet horen. De aanklacht werd uiteindelijk door het Zweedse gerecht zonder gevolg geklasseerd, omdat de feiten in de verklaringen van beide dames te licht werden bevonden.
Kort na zijn vertrek naar Groot-Brittannië werd het onderzoek echter heropend door een andere onderzoeksrechter, nadat een aantal rechtse politici daar hadden op aangedrongen. Ondertussen lekte uit dat de Amerikaanse minister van Justitie Eric Holder met Zweden overleg had gepleegd om een uitleveringsverzoek aan de VS voor te bereiden, op beschuldiging van spionage.
Zweden heeft zeer soepele procedures voor uitleveringsverzoeken, die daar volledig achter gesloten deuren verlopen. In zaken van seksuele misdrijven geldt eveneens een procedure achter gesloten deuren. Bovendien blijft de verdachte tijdens dat vooronderzoek aangehouden en kan hij niet met de buitenwereld communiceren. Ook zijn advocaten zijn tijdens de procedure gebonden aan geheimhoudingsplicht.
Het is dus perfect mogelijk dat Assange na verhoor achter gesloten deuren voor de aanklacht zou worden buiten vervolging gesteld, maar onmiddellijk zou worden uitgeleverd aan de VS.
Uitlevering vanuit Groot-Brittannië?
Het kan verbazen dat de VS niet gewoon een uitleveringsverzoek richt aan Groot-Brittannië. Dit is historisch immers altijd de grootste bondgenoot geweest van de VS, ook nu in de zogeheten strijd tegen het terrorisme. In GB gelden echter heel andere procedures voor uitlevering.
De VS zijn in Londen verplicht hun argumenten voor uitlevering in openbare zittingen uit te spreken, terwijl de verdachte op vrije voeten blijft en met de media kan communiceren. Bovendien weigert GB, net als vele andere landen van de EU (zoals België), elke uitwijzing naar de VS voor klachten waarop de doodstraf kan staan. Niets van dat alles geldt in Zweden. Zweden heeft op verzoek van de VS onder meer Egyptische politieke vluchtelingen uitgeleverd aan Egypte, die daar de doodstraf kregen.
Er mag van worden uitgegaan, dat een en ander in gang werd gezet, toen de Amerikaanse overheid een mogelijkheid zag de rechtszaak in Zweden te gebruiken om Assange alsnog in handen te krijgen. Bovendien, zelfs als een uitlevering niet zou lukken, bereikt de VS nu reeds een andere nuttige doelstelling. De blokkering van Assange in de ambassade van Ecuador blijft de werking van WikiLeaks immers zwaar bemoeilijken.
Wat nu gebeurt met Assange, is uiteindelijk slechts mogelijk omdat de westerse media ervoor hebben gekozen tegen Assange te zijn. WikiLeaks heeft aangetoond dat de media de voorbije jaren over essentiële zaken zoals de oorlog in Irak beschikbare informatie hebben genegeerd en/of achtergehouden. Dat wordt hem niet in dank afgenomen.
Dat uit zich onder meer in de manier waarop over Assange wordt bericht. Zo wordt er steevast beweerd dat hij wordt ‘vervolgd’ voor en/of ‘beschuldigd’ van ‘verkrachting’, terwijl die misdaad niet eens wordt vernoemd in het Zweedse uitleveringsverzoek, dat alleen spreekt over ‘wanted for questioning about allegations of sexual misconduct’.
Oproep aan de VN
Uit heel de wereld hebben 59 organisaties voor mensenrechten, juridische en sociale bijstand, media-organisaties en vakbonden op 16 juni een oproep gericht aan de VN om de zaak ter harte te nemen. Ze legden daarvoor drie rapporten neer bij de VN-Mensenrechtencommissie. Dit is een citaat uit één van die drie rapporten:
“De volledige internationale gemeenschap was getuige van de opportunistische manipulatie van de beschuldigingen tegen de heer Assange, in een poging zijn reputatie te vernietigen en hem zijn vrijheid de ontnemen en zijn mogelijkheid om politiek actief te zijn. Het is duidelijk dat deze situatie zonder voorgaand precedent er niet is gekomen als resultaat van de beweerde daden in Zweden, maar een gevolg is van de openlijke politieke tussenkomst van machtige belangen, als antwoord op de journalistieke en politieke activiteiten van de heer Assange. Deze situatie heeft van de heer Assange een politieke gevangene gemaakt, die effectief is veroordeeld tot huisarrest, zonder dat enige klacht tegen zijn persoon werd geformuleerd, zonder dat hij zijn recht op een eerlijke rechtsgang kan uitoefenen.”
Bijna 8 miljoen euro
Dat er politieke motieven zitten achter de vervolging van Assange, blijkt onder meer uit de halsstarrigheid waarmee de conservatieve Britse regering zich blijft vastbijten in zijn dossier. De Britse regering heeft de voorbije twee jaar meer dan 6.350.000 Britse pond (7.928.000 euro) uitgegeven aan de bewaking van de ambassade van Ecuador in Londen. Op deze website wordt de teller bijgehouden.
- Eerste rapport over de zaak Assange aan de VN-Mensenrechtencommissie (Engels).
- Tweede rapport (Spaans).
- Derde rapport (Spaans).
Donderdag 19 juni publiceerde ook Slavoj Žižek een opiniestuk over deze zaak.
Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.