Als er niets gebeurt tegen 30 juli 2014, kan Argentinië geen enkele uitgave meer doen, alvorens hun buitenlandse schulden zijn afbetaald. Dat wil een vonnis van een Amerikaans rechter, ten voordele van een Amerikaans aasgierfonds. Wat zijn de mogelijke gevolgen? DeWereldMorgen.be sprak met Eric Lecompte, directeur van de Amerikaanse organisatie Jubilee USA Network.

Argentinië heeft in 2001 een herschikking van zijn schulden onderhandeld en betaalt sindsdien zijn schulden volgens de toengemaakte afspraken af. Het gaat echter niet om alle uitstaande schulden.

Het Amerikaanse aasgierfonds NML heeft 8 procent van de uitstaande schulden van Argentinië overgekocht van andere schuldeisers, voor een kleine afkoopsom, en heeft elk compromis over afbetaling geweigerd.

Vermits NML het contract voor de overname van deze schulden heeft gesloten bij de Amerikaanse handelsrechtbank, is het ook het Amerikaanse gerecht dat bevoegd is om er over te oordelen. Een Amerikaans rechter heeft recent beslist dat Argentinië ten laatse op 30 juli 2014 alle schulden aan NML moet uitbetalen, vooraleer andere schulden nog kunnen afbetaald worden.

NML eist onmiddellijke en volledige afbetaling. Daarmee zou dit fonds een winst maken van 1700 procent op de uitgave die het heeft gedaan door deze schuld van anderen over te nemen.

DeWereldMorgen.be sprak me Eric Lecompte van Jubilee USA Network. Deze organisatie ijvert onder meer voor transparantie van het internationale financiële systeem en voor een verlichting van de schulden van de Derde Wereld – meestal aangegaan door dictators zonder inspraak van de eigen bevolking.

Jubilee USA Network lobbyt voor wetgeving die dit soort praktijken illegaal maakt. België en Groot-Brittannië behoren bij de eerste landen die al dergelijke wetten hebben aangenomen. Zelfs het IMF en de Wereldbank, toch niet bepaald voortrekkers, zijn van mening dat deze manier van werken het financieel en economisch herstel bedreigt, zeker in zwakke landen.

Is er nog een kans op een oplossing van het conflict tussen NML en Argentinië voor de einddatum van 30 juli?

Eric Lecompte: “De onderhandelingen met het aasgierfonds NML hebben tot nog toe geen enkel resultaat opgeleverd. NML beweert dan Argentinië niet wil onderhandelen. Argentinië stelt dat NML geen enkele tegemoetkoming wil doen. Voor het ogenblik zit alles muurvast. Er is geen enkele afspraak om de gesprekken te hervatten.”

Wat kan er gebeuren op 30 juli 2014? Wordt dit een totale crisis zoals in 2001, toen de Argentijnse economie volledig stilviel?

“Als er op 30 juli geen afspraak is, mag Argentinië de 92 procent schuldeisers, waarmee ze een afspraak heeft, niet verder uitbetalen, omdat ze dan exclusief de 8 procent andere schuldeisers eerst moet uitbetalen volgens de uitspraak van het Amerikaanse gerecht.” Argentinië kan dan besluiten tot een ’technical default’, de technische onmogelijkheid om te betalen. Dat betekent dat ze op dat ogenblik alle betalingen stopzetten. Dat is niet zo verregaand als wat in 2001 gebeurde. De banken zullen nu niet dicht gaan, de mensen zullen het geld op hun spaarboekjes en op hun lopende rekeningen niet kwijt zijn.

“Argentinië kan opnieuw een nieuwe herstructurering van de schulden voorstellen met alle schuldeisers – ook die waar al een akkoord mee bestaat – , ditmaal met contracten die in Argentinië zelf worden afgesloten onder Argentijns recht. Alles hangt echter af van wat de betrokken schuldeisers concreet doen, afwachten of gerechtelijke maatregelen eisen tegen Argentijnse bezittingen en/of bankrekeningen in het buitenland. Volgens het vonnis van de Amerikaanse rechtbank mogen ze dat dan immers doen.”

“Dit is niet onschuldig. Dit zal een enorme impact hebben op de problematiek van de schuldenlast van de hele wereld, trouwens niet alleen van landen uit het Zuiden, ook heel wat landen in het Westelijke halfrond komen daarmee in gevaar. Voor ontwikkelingslanden zou dat in ieder geval een ware ramp betekenen.”

“Het betekent concreet dat een staat geen enkele uitgave meer mag doen voor het zijn schulden volledig heeft afbetaald. Voor de bevolking van de betrokken landen zou dat rampzalig zijn, het ergst voor de landen van sub-Sahara-Afrika, maar ook voor een aantal landen in Oost-Europa, waaronder lidstaten van de EU.”

Zijn er nog landen in dit geval?

Als er tegen 30 juli 2014 geen oplossing komt voor Argentinië, staan de volgende landen in de rij om hetzelfde lot te ondergaan. In het Amerikaanse rechtssysteem is het allereerste vonnis immers zeer belangrijk. Volgende rechtszaken zullen daar mee rekening houden. In het Amerikaanse systeem bepaalt het juridisch ‘precedent’ immers al het volgende. Er zijn een aantal landen die gelijkaardige rechtszaak voeren in Amerikaanse rechtbanken. Twee daarvan zullen eveneens binnenkort worden gevonnist.”

“Het piepkleine Grenada is in een gelijkaardig dispuut betrokken met de Import-Export Bank of Taiwan. Die gebruiken dezelfde argumenten als NML. Alle schulden moeten onmiddellijk afbetaald worden, voor de staat enige andere uitgave kan doen.”

“Een ander land waar dit dreigt uit te draaien op een complete ramp is heel wat groter, de Democratische Republiek Congo. Congo is in een rechtzaak betrokken over de terugbetaling van een lening van 18 miljoen dollar, die in de jaren 1970 nog werd aangegaan door het door en door corrupte regime van Mobutu, u wel bekend in België.”

“Die uitstaande schuld is nu al opgelopen tot 96 miljoen dollar. Een aasgierfonds genaamd Des Moines Investment eist nu die volledige uitbetaling. Congo is volgens de meest recente cijfers van de VN het minst ontwikkelde land ter wereld. De gewone Congolees wordt verplicht een schuld af te betalen die door een bruut dictator is aangegaan.”

“Het globaal financieel systeem is in feite iets geworden zoals het wilde westen in de tijd van de pioniers. Het is compleet uit de hand gelopen. Dit kan alleen aangepakt worden door een complete herregulering van het systeem. Dat is niets radicaal, maar gewoon een toepassing van gezond verstand.”

“Het is immers compleet absurd wat hier gebeurt. Degelijke investeerders zijn hier trouwens ook de dupe van. Het geval van Argentinië toont dat aan. De 92 procent schuldeisers die wel een herstructurering hebben aanvaard in 2001 dreigen nu ook hun geld te verliezen (dat deel dat ze nog moeten terugkrijgen). Zij die het spel redelijk willen spelen worden dus gestraft door deze aasgierfondsen. Hoe gaan landen er nog in slagen om herstructurering van hun schulden te onderhandelen, als dit toegelaten wordt. Meer nog, welk land gaat nog leningen willen aangaan in dergelijke situatie?”

“Een onderhandelde regeling is nog altijd mogelijk. Het gaat al met al om een relatief kleine hoeveelheid geld in verhouding tot de volledige schuldenlast van Argentinië. Het gevaar mag echter niet onderschat worden. Als deze personen hun zin krijgen, komen alle landen met uitstaande schulden in gevaar. Vanaf dan zullen alle schulden moeten betaald worden, voor landen nog iets aan de ontwikkeling van hun economie of voor de welvaart van hun bevolking kunnen doen.”

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.