Op 26 augustus heeft Hamas een wapenstilstand bereikt met Israël, die door Egypte werd bemiddeld. Hoewel het nog te vroeg is om te weten of het zal lukken, ziet het ernaar uit dat het ditmaal zal standhouden. Daarmee zijn de problemen ten gronde nog verre van opgelost. Een echte oplossing zal jaren vergen.

De bevolking van Gaza is blij dat de bombardementen en beschietingen voorbij zijn. Meer dan 2400 doden vielen te betreuren, meer dan 500 kinderen onder wie nog twee op de laatste dag van de aanval. Om een idee te geven van de schaal van dat verlies: voor België zou dit proportioneel neerkomen op 15.000 doden in 50 dagen, gemiddeld 300 doden per dag. Voor Nederland komt dit neer op 24.000 doden, gemiddeld

Heropbouw

De aanvankelijke blijdschap dat het eindelijk voorbij is, valt menselijk te begrijpen. Binnen enkele dagen zal de dagelijkse realiteit van het leven in Gaza zich echter terug laten voelen. In Gaza leeft iedereen op maximaal 11 kilometer van tanks en raketinstallaties van het Israëlisch leger. De drones blijven boven de hoofden van de mensen zoemen, weliswaar niet langer als aankondiging van een nakende aanval, maar als constante herinnering aan het feit dat Israël permanent aanwezig is.

De vernietigingen na de aanvallen van 2008-2009 en 2012 waren grotendeels niet hersteld wegens de economische blokkade van de grenzen. Daar zijn nu 17.000 vernielde woningen bijgekomen. Volgens experten zal de heropbouw van Gaza tien jaar duren.

In afwachting van de uitvoering van de niet-militaire onderdelen van het wapenbestand blijven de voedseltekorten nijpend. Waterleidingen en elektriciteit zijn zo goed als overal vernietigd. Zowat alle hospitalen en verzorgingsinstellingen zijn vernield of minstens beschadigd. Maandag 1 september begint het schooljaar, maar heel wat scholen zijn vernietigd of onbruikbaar omdat ze als schuilplaats voor mensen zonder woning dienen. Er is een schrijnend tekort aan antibiotica voor de meer dan elfduizend gewonden.

Geen overwinnaar, geen verliezer

Hamas is nog steeds de regerende partij, die de overheid in Gaza moet organiseren. Om geloofwaardig te blijven voor de eigen bevolking en om het geduld van de Palestijnen te trotseren, is de huidige populariteit na het bestand van vandaag meegenomen. Hamas heeft immers geen enkele toegeving gedaan en heeft als David de Goliath van Israël weerstaan. Of dat voldoende zal zijn om de bevolking jaren te laten wachten op economisch herstel, is maar de vraag. Alleen als dit akkoord standhoudt en de grensovergangen openblijven, is economische beterschap voor Gaza mogelijk.

De ervaring met de vorige bestandsakkoorden en hoe die werden geschonden, noopt tot enig scepticisme. Per saldo verschilt dit bestand nauwelijks van wat was overeengekomen in de twee vorige akkoorden van 2009 en 2012. Opening van de grensovergangen, opheffing van de economische blokkade, toestemming voor het bouwen van een zeehaven en de heropbouw van de vernietigde internationale luchthaven stonden er toen ook al in. Ook de uitbreiding van de eigen controle van Gaza over zijn territoriale wateren voor de visvangst was daar steeds een deel van.

Of Israël effectief de grensovergangen zal openen, valt af te wachten. Israël eist immers de volledige demilitarisering van de gewapende verzetsgroepen van Hamas en andere organisaties, terwijl demilitarisering van Israël, de bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de ermee samenhangende kolonisatie onbespreekbaar blijven.

Israël blijft uiteraard militair ongenaakbaar, maar de regering van Benjamin Netanyahu heeft geen enkele politieke doelstelling van de militaire operatie verwezenlijkt. Hamas heeft nog steeds de leiding van Gaza in handen en het Palestijns verzet in Gaza is verre van ontwapend. Ook het tunnelnetwerk – dat vooral binnen Gaza zelf dienstdeed voor het verplaatsen van verzetsoperaties – werd niet vernietigd.

Israël zal eisen dat de Fatah-regering van de Westelijke Jordaanoever de controle over Gaza overneemt, wat voor Hamas onaanvaardbaar blijft. Hamas blijft immers onwrikbaar op het standpunt staan dat de verkiezingen van 2006 hun een parlementaire meerderheid hebben bezorgd.

Imagoverlies

Voor het structurele herstel van Gaza moet alles nog beginnen. Dat zal niet van een leien dakje gaan. De woordvoerder van eerste minister Netanyahu verklaarde: “Hamas krijgt geen havens tenzij het ontwapent. Het krijgt nog geen schroef tenzij we er zeker van zijn dat ze niet zal worden gebruikt voor de wederopbouw van de militaire kracht van Gaza.”

Israël heeft nog steeds de overweldigende logistieke overmacht om te bepalen wat kan en niet kan. Het imagoverlies is weliswaar alleen politiek, maar is toch aanzienlijk. Sinds 2008 heeft Israël bij de publieke wereldopinie haar krediet verloren.

Dat uit zich onder meer in het inkrimpen van de toeristische sector, iets wat veel Israëli’s aan de lijve ondervinden (wat niet betekent dat ze het over de grond van de zaak eens zijn met de wegblijvende toeristen). Bovendien blijft ook Israël lijden onder de economische recessie. Het is echter vooral de buitenlandse druk die zal bepalen in hoeverre dit bestand anders wordt dan de vorige.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.