De Europese Commissie heeft op 12 september 2014 een Europees Burgerinitiatief voor inspraak in de onderhandelingen over het TTIP-vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS verworpen. Volgens Europarlementslid Bart Staes (Groen) is dit ‘een politiek gemotiveerde beslissing’, die ingaat tegen de beloftes van nieuw commissievoorzitter Juncker.

Op 15 juli hebben een aantal Europese organisaties een Europees Burger Initiatief (ECI – European Citzens’ Initiative) ingediend bij de Europese Commissie. In dit verzoekt eisen de intiatiefnemers dat de Europese Raad van Ministers het onderhandelingsmandaat intrekt voor de onderhandelingen over het TTIP-vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS (evenals voor een akkoord tussen de EU en Canada). Het initiatief voor deze ECI omvat 148 organisaties uit 18 EU-lidstaten.

Ondermijning eigen wetgevende macht

De centrale kritiek van dit ECI is het gevaar dat deze akkoorden inhouden voor de democratie. Ze bevatten immers meerdere clausules die het voor lidstaten onmogelijk zullen maken om hun bestaande wetgevingen toe te passen voor de bescherming van het leefmilieu, de bescherming van de rechten van consumenten en voor de bescherming van de sociale rechten van werknemers. Bovendien zal het nieuwe wetgevende initiatieven voor de ontwikkeling van deze rechten onmogelijk maken.

In deze verdragen wordt vooral het ISDS-mechanisme geviseerd (Investment State Dispute Settlement). De akkoorden voorzien immers dat disputen tussen investeerders en staten niet door de eigen rechtbanken worden geregeld maar door een arbitrageraad, die zal bestaan uit vertegenwoordigers van de bedrijven zelf.

Geschreven door de bedrijven voor de bedrijven

“Dit is geen akkoord tussen twee concurrerende economische blokken maar een gemeenschappelijke strategie van multinationals aan beide zijden van de oceaan om de markten open te breken ten koste van de bescherming van de consument, de voedselveiligheid, de bescherming van het leefmilieu, sociale arbeidsrechten en over de regelering van banken”, volgens John Hillary, directeur van de Britse organisatie War on Want.

De burgers worden van de onderhandelingen voor dit akkoord uitgesloten, terwijl de grote bedrijven zelf de teksten schrijven en mee aan de onderhandelingstafel zitten, volgens Susan George, voorzitter van Transnational Institute in Amsterdam.

“Het TTIP is een ernstige bedreiging voor de democratie”, volgens Susan George, “maar dit verdrag kan wel degelijk worden verslagen, net zoals is gebeurd met het Multilateral Agreement on Investment in 1998.”

De Europese Commissie heeft op 12 september 2014 de ontvankelijkheid van dit ECI-initiatief verworpen op basis van technische argumenten en gaat niet in op de inhoudelijke argumenten van het initiatief. “Uit deze argumentatie blijkt duidelijk de politieke motivatie die erachter zit”, volgens Europarlementslid Bart Staes.

Ondemocratisch

Inspraak is volgens de Europese Commissie niet mogelijk in de voorbereidende fase van deze akkoorden. Dat kan alleen wanneer ze zijn ondertekend en afgesloten. De burgers hebben er geen rechtstreeks belang bij.

“Blijkbaar voelt de Europese Commissie zich ongemakkelijk bij het vooruitzicht van massale publieke weerstand tegen de TTIP-onderhandelingen. Burgers kunnen volgens de Commissie internationale onderhandelingen gevoerd door de Commissie enkel toejuichen en niet bekritiseren”, aldus nog Staes.

Toekomstig commissievoorzitter Juncker heeft nochtans toegezegd dat met de bezorgdheden van burgers rekening moet gehouden worden. Daarom doen Bart Staes en zijn collega’s van de Groen-fractie in het Europees Parlement aan Juncker een oproep om deze volgens hen ondemocratische beslissing ongedaan te maken, zodra hij het roer overneemt van de huidige commissievoorzitter Barroso, op 1 november 2014.

De organisatoren van het ECI-initiatief hebben al aangekondigd tegen de beslissing van de Europese Commissie in beroep te gaan voor het Europees Hof van Justitie.

• European Citizens’ Initiative Demands: Stop negotiations for TTIP and CETA 
• Lidorganisaties van het Europees Burger Initiatief (ECI)

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.