Op dinsdag 27 januari 2015 is het zeventig jaar geleden dat het concentratiekamp van Auschwitz werd bevrijd door een divisie van het Rode Leger. De grootste misdaad van de twintigste eeuw kwam toen symbolisch ten einde.
Amper tien dagen eerder, op 17 januari 1945, had SS-opperbevelhebber Heinrich Himmler nog snel de ontruiming van het kamp bevolen. Van de 58.000 gevangenen die werden geëvacueerd kwamen duizenden om in de bittere winterkou, tijdens de gedwongen voetmars weg van het oostelijk front. Ongeveer 20.000 onder hen geraakten tot in het concentratiekamp van Bergen-Belsen, waar ze in april 1945 werden bevrijd door Britse geallieerde troepen.
Het Rode Leger trof in Auschwitz slechts 7.500 overlevenden aan, te zwak om door de Duitse troepen opgejaagd te worden. Er lagen meer dan 600 onbegraven lichamen. Hoeveel mensen er in het kamp in totaal zijn omgebracht is niet exact geweten, maar de soldaten vonden er meer dan 370.000 kledingstukken van mannen en 837.000 kledingstukken van vrouwen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog slachtte het Duitse nazi-regime systematisch miljoenen mensen af, omwille van hun ras, geloof, politieke opinie, fysieke kenmerken of mentale toestand. Het juiste cijfer zal nooit bekend worden, maar schattingen gaan uit van meer dan zes miljoen Joodse slachtoffers. Joden waren daarmee in verhouding tot hun bevolkingsaantal het grootste en meest fanatiek vervolgde slachtoffer van deze gruwel.
Daarnaast brachten de nazi’s systematisch Slavische burgers en krijgsgevangenen om van Polen tot Joegoslavië, met medewerking van plaatselijke collaborateurs, meer dan de helft van alle krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie, Roma, fysiek en mentaal gehandicapten, homoseksuelen, personen met linkse ideeën, vrijmetselaars, getuigen van Jehova en Spaanse Republikeinen die na de burgeroorlog naar Frankrijk waren gevlucht.
Dergelijke gruwel kan een mens niet bevatten. Daarom slechts een muzikaal eerbetoon aan de slachtoffers van Auschwitz, Dachau, Mauthausen, Bergen-Belsen…
Lied der Liederen
‘Asma Asmaton’ (Lied der Liederen) werd gecomponeerd door Mikis Theodorakis en onsterfelijk gemaakt in de vertolking van Maria Farantouri. Tijdens de militaire dictatuur (1967-1974) was dit lied verboden in Griekenland.
Het nummer duurt vijf minuten – vijf minuten om even stil te staan bij wat zeventig jaar geleden gebeurde. Deze opname dateert van 1985 en werd in Brussel opgenomen (met Nederlandse ondertitels)
Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.