Bruno Tersago woont en werkt in Athene. Hij schrijft sinds het ontstaan van DeWereldMorgen.be regelmatig voor deze site over Griekenland. Wij hadden een gesprek met hem over zijn indrukken van de voorbije dagen.

“Dat Tsipras zo snel de eed heeft afgelegd is heel normaal. Het politieke systeem voor de vorming van regeringen is hier heel anders dan in België. De grondwet schrijft voor dat de winnaar van de verkiezingen als eerste bij de president komt met een voorstel voor een regering. Als de president dat aanvaardt benoemt hij hem onmiddellijk tot eerste minister, waarna die begint aan de vorming van een regeringsploeg. In feite is hij dan een ‘formateur’. De ploeg die Tsipras aan het parlement voorstelt moet dan een aanvaardingsstemming door het parlement winnen, waarna de regering echt kan starten.”

“Deze snelle eedaflegging zelf is dus geen verrassing. Nieuw is dat Tsipras dat gedaan heeft in handen van de president zonder de aartsbisschop van de Grieks-Orthodoxe Kerk. Zijn keuze van coalitiepartner en de snelheid waarmee ze een akkoord hebben gesloten is al evenmin een verrassing hier. Uiteraard hebben Panos Kammenos van de Onafhankelijke Grieken en Syriza al voor de verkiezingen met elkaar gesproken.”

Mnimonio

“Tsipras had aanvankelijk eerst met de kleine scheurlijst Dimar gesproken. Dat is een groep mensen die zich een paar jaar terug van Syriza hadden afgesplitst. Fotis Kouvelis, de leider van die scheurlijst, is echter verbrand omdat hij nog minister geweest in de regering van Samaras (de voorganger van Tsipras), tot hij ontslag nam nadat Samaras de openbare omroep ERT had gesloten. Samenwerking met hen was uiteindelijk onmogelijk omdat Syriza heeft besloten met geen enkele ‘memorandumpartij’ samen te regeren. In het Grieks heet dat ‘mnimonio‘, wat hier een bijzonder negatieve bijklank heeft.”

“Je zou op het eerste gezicht denken dat de communistische partij KKE een ideale partner zou zijn. Dit zijn echter dogmatische stalinisten. Alleen zij zijn ‘links’. Ze zeggen al veertig jaar hetzelfde bij elke verkiezing. ‘Het volk heeft gewonnen’. Die hebben een zeer trouw kiezerspubliek van ongeveer 6 procent, dat ze ook nu weer behaalden. Hun leden zijn van in hun jonge jaren bij de partij, via de KNE, hun jeugdafdeling die reeds in de middelbare scholen rekruteert. KKE is dus geen optie voor regeringsdeelname.”

“Dan is er To Potami (De Rivier). In de buitenlandse media wordt deze partij voorgesteld als een nieuw fenomeen, maar nieuw zijn die helemaal niet. Hun leider Stavros Theodorakis is voormalig journalist. Hij heeft jarenlang gewerkt voor een zender die met PASOK, de traditionele sociaaldemocraten, is verbonden en heeft nog steeds goede banden met de leiders van de PASOK en met Georgios Papandreou. Zij hebben nu zeventien zetels behaald. Het is een bont allegaartje van links-liberale tot ultraliberale persoonlijkheden. De partij krijgt ook veel steun van ondernemers. Onder meer Guy Verhofstadt staat achter To Potami.”

“Dan blijven alleen de Onafhankelijke Grieken over. Die zijn altijd tegen de besparingen van de trojka geweest, van bij het begin. Op dat vlak zitten ze dus op één lijn met Syriza. Ik schat in dat ze een akkoord hebben om de punten waarover ze geen overeenstemming hebben – en zelfs opponenten van elkaar zijn – voorlopig op de lange baan te schuiven, dingen zoals migratie en onderwijs. Ze willen in de eerste plaats de schuldherschikking aanpakken. De andere thema’s gaan een tijd op de achtergrond verschuiven.”

“Ik denk dat ze met Panos Kammenos een solide partner hebben om een hard standpunt in te nemen bij de onderhandelingen met de trojka. Dat betekent echter niet dat ze de volledige rit van een volledig mandaat samen gaan uitzitten. Dat zou sowieso al uitzonderlijk zijn in het volatiele politieke klimaat van Griekenland van de voorbij tien jaar. Het is ook best mogelijk dat er in de komende maanden meer parlementaire steun komt van andere partijen, of een uitbreiding van de coalitie.”

Hoe reageert de bevolking?

“Positief maar afwachtend!. Ze hebben al zoveel gebroken beloftes meegemaakt. Een vriend van mij zei dat hij heel tevreden zou zijn als Tsipras 30 procent van zijn beloftes kan waarmaken. Dat zou al een fundamentele verandering zijn. De mensen zijn vooral blij dat ze van de oude politieke garde verlost zijn. Die hadden elke geloofwaardigheid verloren. PASOK, sinds 1974 één van de twee grote machtspartijen naast de conservatieve partij Nieuwe Democratie, is nog een schijntje van wat het ooit was met amper dertien parlementsleden. Nieuwe Democratie houdt iets beter stand.”

De media hebben de voorbije weken openlijk opgeroepen om niet voor Syriza te stemmen. Hoe is dat sinds de dag van de verkiezingen?

“Men is hier in Griekenland wel wat gewoon qua politieke desinformatie in de massamedia, maar deze letterlijke oproepen om niet voor een bepaalde partij te stemmen waren toch ongezien. ‘Griekenland zou op een ramp afstevenen met Syriza’. ‘Net nu moeten we doorgaan, nu het tij begint te keren’, dat soort slogans werd voortdurend herhaald.”

“In de laatste uren van de verkiezingsdag begon dat te keren. De Griekse media zijn innig verbonden met de macht en met de oligarchie. Nu die macht wegvalt weten ze niet goed hoe daarmee om te gaan. De berichtgeving over Tsipras was de voorbije twee dagen zeer gematigd, zeer evenwichtig, niet bepaald enthousiast maar toch redelijk neutraal. Dat is op zich al een revolutionaire ommekeer.”

“Ze hebben natuurlijk ook wel gehoord wat Yanis Varoufakis heeft gezegd, reeds voor de verkiezingen. Varoufakis is een econoom die tot voor kort lesgaf in de VS. Hij wordt waarschijnlijk minister van Financiën. (inderdaad, sinds dinsdag 27 januari, nvdr). Die heeft letterlijk verklaard dat ze de oligarchie en de media willen aanpakken.”

Pablo Iglesias, de leider van de nieuwe Spaanse partij Podemos (Wij kunnen), trekt zich op aan deze uitslag en wil in mei bij de regionale verkiezingen in Spanje eenzelfde stunt doen. Denk je dat de Griekse uitslag een gunstig effect zal hebben in het buitenland?

“Daar is men hier van overtuigd, zeker in de zuidelijke Europese landen! De leiding van Syriza is zich ook zeer goed bewust van de historische kans om een sociaal Europa op te richten. Dat enthousiasmerend effect zag ik ook concreet. Tijdens de manifestaties van Syriza in Athene vorige week, viel het op hoeveel Italianen en Spanjaarden er naar hier zijn gekomen om deze verkiezingen te ondersteunen.”

Syriza krijgt er met de Griekse verkiezingswet van 1974 ook 50 parlementaire zitjes bij als grootste partij. In het vorige parlement hadden ze 71 zetels. Gaat Tsipras een fractie van 149 parlementairen in de hand kunnen houden?

“Syriza is de afkorting van SYnaspismós RIZospastikís Aristerás (‘coalitie van radicaal links’). Het is een samengaan van meerdere linkse partijen, van gematigd sociaaldemocratisch tot uiterst links. Daar zitten een aantal dogmatisch denkende politici bij. Tsipras zal dus ook binnen Syriza een zeer goed onderhandelaar moeten zijn.”

“Men is hier ook blij verrast door de enorme aandacht van de buitenlandse media. Zelfs president Hollande spreekt verzoenende taal. Het zal niet eenvoudig worden voor Tsipras, maar dit kan lukken.”

Bruno Tersago houdt een blog bij met zijn indrukken over Griekenland.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.