Van minister tot minister geeft correspondent Bruno Tersago zijn indrukken over de nieuwe regering-Tsipras. “Zowel de keuze van de ministers als de aard van de allereerste beslissingen tonen aan dat het Alexis Tsipras menens is met de uitvoering van zijn politieke beloftes van de voorbije jaren.”

De nieuwe Griekse regering laat er geen gras over groeien en neemt de EU in snelheid. Niet alleen omwille van zijn verzet tegen de draconische besparingseisen van de EU vormt de regeringsploeg rond eerste minister Alexis Tsipras een breuk met het verleden.

Om te beginnen is dit geen regering van professionele politici, voor wie een ministerpost een onderdeel is van een permanente stoelendans. Tsipras heeft een kleine ploeg superministers, die meerdere oude departementen bundelen. Hij zal zwaar investeren in coördinatie van het regeringswerk, iets wat niet bepaald tot de Griekse politieke traditie behoort. Het zijn stuk voor stuk mensen met kennis van zaken en politieke ervaring als adviseurs, onder wie een aantal voor de voormalige PASOK-regering van Georgios Papandreou.

Een van de allereerste beslissingen is de stopzetting van de privatisering van Piraeus, de zeehaven bij de hoofdstad Athene. Bovendien wordt het fonds voor privatiseringen ontbonden, zodat ook toekomstige privatiseringen worden tegengehouden. Daarmee legt Griekenland reeds een belangrijke besparingseis van de EU naast zich neer. De verplichte niet-terugbetaalde bijdrage van 5 euro voorafgaand aan elk hospitaalbezoek wordt afgeschaft, waarmee een eerste belofte voor sociaal herstel wordt uitgevoerd. Bovendien heeft de regering beslist dat alle kinderen van illegale migranten die in haar land studeren de Griekse nationaliteit krijgen. Die riskeren dus niet langer naar hun land van oorsprong, dat ze meestal niet eens kennen, te worden gedeporteerd.

Daarnaast heeft Griekenland zich verzet tegen de uitbreiding van de sancties tegen Rusland. Ook dat is geen verrassing. Verwacht mag worden dat andere EU-lidstaten zullen volgen. Syriza heeft vanaf het begin van het conflict in Oekraïne de eenzijdige steun van de EU aan het nieuwe regime in Kiev veroordeeld. Met hun eigen historische ervaring in het achterhoofd, blijven zij veroordelen dat de EU de facto een regering steunt waar fascisten deel van uitmaken.

Rechten voor andersseksuelen

Bruno Tersago, die al vijftien jaar in Athene woont, heeft een aantal van de huidige ministers persoonlijk ontmoet toen ze nog militanten waren:

“Vicepremier Yannis Dragasakis was tot 1991 lid van de communistische KKE. Hij is daar opgestapt nadat de partij een monsterverbond was aangegaan met de conservatieve partij Nieuwe Democratie, toen onder leiding van Constantinos Mitsotakis. Kort daarna werd hij een van de oprichters van Synaspismos, de voorloper van Syriza. Tijdens het vorige parlementaire mandaat was hij ondervoorzitter van het parlement. Dragasakis spreekt vloeiend Engels, hij studeerde onder meer in Londen.”

“Vicepremier en woordvoerder van de regering Gavriil Sakellaridis verloor in 2014 nipt de verkiezingen voor burgemeester van Athene. Hij heeft onder meer zeer vooruitstrevende standpunten over gelijke rechten voor andersseksuelen en spreekt eveneens vloeiend Engels.” (De ‘woordvoerder van de regering’ is een officiële ministeriële functie in de Griekse regering.)

Yannis Varoufakis, de man die de EU zal antwoord geven

“Meest besproken figuur in de internationale media is econoom Yannis Varoufakis, de nieuwe minister van Financiën. Hij heeft politieke ervaring als adviseur in de PASOK-regering van Georgios Papandreou (2009-2011). In dat team adviseurs zat toen onder meer Joseph Stiglitz. Toen Papandreou tegen hun advies in het memorandum ondertekende van de trojka (van Europese Commissie, Europese Centrale Bank en het Internationaal Muntfonds) nam hij ontslag. Hij verkondigt uitgesproken meningen op zijn blog Thoughts for the post-2008 world en liet al weten niet van plan te zijn met zijn blog te stoppen.”

“Tijdens de protesten op het Syntagma-plein van de voorbije jaren was hij een van de sprekers daar. Hij viel op door zijn directe taal. Het is iemand die economische ideeën in normale mensentaal weet over te brengen.”

“De directe taal van Varoufakis wordt hier zeer geapprecieerd. Men is hier immers het wollig gepraat gewoon van saaie politici die zich nooit op een duidelijk standpunt laten betrappen. Hij is daarom ook zeer populair.”

“Het is iemand die duidelijk het vertrouwen geniet van de gewone Grieken. Op de nationale lijst behaalde hij meer dan 100.000 stemmen. Meer nog dan Tsipras.” (In Griekenland zijn er lijsten per kiesdistrict en één nationale lijst – gelijkaardig met het Duitse systeem).

“Varoufakis wordt nu in de internationale media afgeschilderd als ‘radicaal’. Dan zijn Jospeh Stiglitz en Paul Krugman dat ook, want die zeggen hetzelfde over het financieel, monetair en economisch beleid van de EU.”

“Een paar jaar geleden was Varoufakis gastspreker op de persvoorstelling van de Griekse vertaling van het boek‘ Het einde van de euro’ van huidig Belgisch minister van financiën Johan Van Overtveldt.”

“Altijd is Varoufakis een tegenstander geweest van de toetreding tot de eurozone en van het trojka-memorandum. Hij pleit echter niet voor een Grexit (Griekse uitstap uit de euro). ‘Het systeem is er nu eenmaal, de oplossing moet van binnenuit komen’.”

“Zijn benoeming is op nog andere vlakken een breuk met het verleden. Al zijn voorgangers van de voorbije twintig jaar kwamen uit de private financiële sector. Gikas Hardouvelis, de vorige minister van Financiën, werkte onder meer voor Latsis, één van de banken van de Griekse scheepsrederijen.”

Scheepsrederijen ontspringen voorlopig de dans

“Minder bekend maar minstens even belangrijk voor de regering wordt George Stathakis, de nieuwe minister van Economie, Infrastructuur, Marine en Toerisme. Hij is Kretenzer en geeft les aan de Universiteit van Kreta, waar hij ook vicerector was. Ook hij heeft nog gestudeerd in de VS en in Groot-Brittannië en is eveneens een vroeger lid van de KKE.”

“Voorlopig ziet het er niet naar uit dat hij gaat raken aan de grondwetsbepaling die de scheepsrederijen vrijstelt van belastingen. Blijkbaar gaat hij dat voorzichtig aanpakken. Onder zijn hoede komt viceminister van Scheepvaart Thodoris Dritsas. Die laatste heeft reeds beslist de privatisering van de haven van Piraeus tegen te houden.”

“Het ministerie van Werkgelegenheid en Sociale Solidariteit wordt geleid door Panos Skourletis. Dit is een nieuw superministerie. Vorige regeringen opteerden eerder voor opsplitsingen en deden in feite elk hun ding, zonder enige coördinatie. Skourletis was tot voor de verkiezingen woordvoerder van Syriza. Hij is van bij het begin bij de partij en behoort tot de intieme vriendenkring van Tsipras.”

Slachtoffer politiegeweld wordt chef politie

“Een ander superministerie verenigt Binnenlandse Zaken en Bestuurlijke Coördinatie, en komt onder leiding van Nikos Voutsis, een burgerlijk ingenieur, eveneens met een verleden bij de KKE voor 1993. Hij was daarna net als vicepremier Dragasakis medeoprichter van Synaspsimos, de voorloper van Syriza.”

“Belangrijk is dat hij geen lid is van Syriza, maar van DIMAR, de scheurlijst, die niet met Tsipras wilde samenwerken. Tsipras toont daarmee dat hij bredere steun wil verwerven buiten Syriza. Voutsis (zie foto) wordt nu dus hoofd van de politie en zal zeker werk maken van de huidige geweldcultuur bij de politie, iets wat hij zelf jarenlang aan den lijve heeft ondervonden.”

Hij heeft onder zijn bevoegdheid de nieuwe onderminister voor Macedonië en Thracië, mevrouw Maria Kollia Tsaracha. Zij is lid van de vorige conservatieve regeringspartij Nieuwe Democratie. Dat is merkwaardig, want Syriza heeft zich in het verleden uitgesproken voor een definitieve erkenning van buurland Macedonië onder die naam.” (‘Macedonië’ in de naam van het ministerie slaat op de Griekse provincie met dezelfde naam.)

“Nieuwe Democratie heeft sinds het begin van de burgeroorlog in Joegoslavië het hardst de kaart gespeeld van het verzet tegen de erkenning van buurland Macedonië (dat daarom nog steeds officieel FYROM heet, afkorting van Former Yugoslav Republic of Macedonia). Ook de erkenning van het Macedonisch als afzonderlijke taal blijft heikel in Griekenland, het wordt nog steeds ‘Bulgaars’ genoemd. Blijkbaar wil Tsipras met de benoeming van Kollia ook deze problematiek nog niet al te hard spelen.”

Asielrecht universiteiten

“Aristides Baltas wordt minister van Cultuur, Onderwijs en Eredienst. Ook hij is een academicus met een lange staat van dienst aan de Polytechnische School van Athene en is auteur van meerdere filosofische boeken, waarvoor hij prijzen kreeg. Hij heeft aangekondigd het asielrecht van de universiteiten terug in te voeren. Dat houdt in dat de politie betogende studenten niet kan achtervolgen op de universitaire campussen.”

“Dit asielrecht van de universiteiten heeft meer dan symbolische betekenis in Griekenland. De militaire junta van Georgios Papadopoulos kwam ten val nadat het leger op 17 november 1973 met tanks 24 doden had gemaakt op de campus van de Polytechnische School (zie foto), tijdens een zoveelste studentenopstand tegen de fascistische dictatuur. Baltas was daar toen een van de aanwezige studentenleiders.”

“Minister van Productieve Wederopbouw, Milieu en Energie wordt Panagiotis Lafazanis. Hij is een zeer bekend figuur in Griekenland, jarenlang links militant, studentenleider tijdens de bezetting van de universiteit in 1973 tegen de militaire dictatuur en lid van het eerste uur van Syriza. Ook hij was medeoprichter van Synaspismos. Zijn standpunten zijn radicaler dan die van Tsipras. Hij wordt dus zeker een keihard opponent bij de onderhandelingen met de EU.”

Onafhankelijke Grieken

“Coalitiepartner Onafhankelijke Grieken krijgt het ministerie van Defensie, dat onder leiding komt van hun voorzitter, Panos Kammenos. Die is een groot voorstander van de NAVO. Het leger – dat nooit heeft moeten inleveren tijdens de voorbije economische crisis – blijft daarmee waarschijnlijk buiten de besparingen, iets waar de trojka ook nooit op heeft aangedrongen.”

“Enerzijds blijft daarmee een belangrijke eis van Syriza onvervuld, anderzijds houdt dat hun coalitiepartner verwijderd van de onderhandelingen met de EU. Hoewel Kammenos wat dat betreft op één lijn zit met Syriza, houdt Tsipras hem toch liever ver weg van Brussel.”

“De eveneens belangrijke post van Buitenlandse Zaken wordt ingenomen door Nikos Kotzias. Hij behoorde ook tot het toenmalige team adviseurs van de regering van Papandreou, gaf les aan Duitse en Britse universiteiten en in Harvard en is auteur van meerdere boeken, waaronder Griekenland, schuldenkolonie. Hij heeft zich altijd verzet tegen het standpunt van de EU over Oekraïne en tegen de eenzijdige veroordeling van Rusland in dit conflict, terwijl de EU een regering in Kiev goedkeurt waar fascisten meebesturen.”

“Nikos Pappas, één van de jongsten, wordt minister van Staat. In het Griekse politieke systeem is dit een volwaardig lid van de regering, zonder departement, maar met gelijke inspraak in de regering als zijn collega’s. Dus zeker geen eretitel zoals in België. Het is een welbespraakt man die zijn zaken door en door kent.”

“Panagiotis Kouroumplis is de nieuwe minister van Volksgezondheid en Sociale Zekerheid. Hij is voormalig PASOK-parlementslid. Nadat Evangelos Venizelos een extreem neoliberaal beleid ging voeren, stapte hij uit de partij en stapte later over naar Syriza. Kouroumplis is blind sinds hij als tienjarig jongetje in 1961 met een achtergelaten Duitse handgranaat had gespeeld. Hij is de allereerste persoon met een fysieke handicap die lid wordt van een Griekse regering.”

Eerherstel voor drughoertjes

“Justitie, nog een departement dat door de vorige regeringen door en door verrot werd achtergelaten, komt onder leiding van Nikos Paraskevopoulos, eveneens academicus lesgever aan de universiteit van Thessaloniki. Hij stond niet op de lijst van Syriza. Paraskevopoulos wil drugsgebruik volledig legaliseren en wil volledig eerherstel en sociale begeleiding voor de verguisde ‘drugshoertjes’ van 2012.”

“De regering van Lucas Papademos (2011-2012) meende de hiv-problematiek te kunnen aanpakken door op 27 april 2012 een 22-jarige drugsverslaafde prostituee uit Rusland aan te houden, te fotograferen en met foto, naam en medisch dossier op internet te plaatsen. Twee dagen later werd dat aangevuld met de gegevens van 31 andere vrouwen, van wie werd beweerd dat ze eveneens hiv-positief waren, met vermelding van hun adressen en de namen en adressen van hun ouders. Dat ging telkens gepaard met een oproep aan alle ‘Griekse’ mannen, die met deze dames waren ‘omgegaan’, om zich te melden voor een bloedonderzoek. Deze operatie is onderwerp van de documentaire Ruins: Chronicle of HIV Witch Hunt van filmregisseur Zoe Mavroudi.”

“Het nieuwe ministerie voor Transparantie van Bestuur en voor de Bestrijding van Corruptie komt onder leiding van Panagiotis Nikoloudis. Corruptie is endemisch in het volledige economische bestel en in de overheidsdiensten. Nikoloudis was openbaar aanklager bij het Hooggerechtshof en specialiseerde zich al jaren in de strijd tegen de Griekse witwascircuits. Hij is voorzitter van een organisatie die strijd voert tegen de legalisering van criminele activiteiten en is dus de juiste man op de juiste plaats.”

“Ten slotte is Alekos Flabourari de nieuwe minister voor de Coördinatie van het Regeringswerk. In een politiek bestel waar het de traditie was dat ministers binnen een bepaald ideologisch kader gewoon hun eigen ding deden, zonder enig overleg met hun collega’s, is dit meer dan nodig. Flabourari is een achtergrondfiguur, die nauwelijks enige bekendheid heeft bij het Griekse publiek. Ook hij heeft een jeugd bij de KKE gehad, maar stapte er al in 1989 uit.”

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.