Grieks eerste minister Alexis Tsipras heeft op 8 februari 2015 zijn regeringsverklaring afgelegd voor het nieuwe parlement. Het besparingsprogramma van de trojka wordt beëindigd en een reeks soberheidsmaatregelen van de vorige regeringen wordt teruggedraaid. Daarmee voert Syriza zijn verkiezingsbeloftes uit.

Het door de trojka van de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het International Monetair Fonds opgelegde besparingsprogramma wordt stopgezet. Eerste minister Tsipras kondigt tevens een aantal sociale en fiscale maatregelen aan die de humanitaire crisis van de Griekse bevolking aanpakken.

Het minimumloon wordt van 683 euro opgetrokken naar 751 euro, een toename van 10,9 procent. Mensen met een zeer laag inkomen zullen recht hebben op gratis elektriciteit en gratis voedsel. De concrete modaliteiten voor deze toekenning zullen door de regering uitgewerkt worden.

Naast de klassieke belastingen op de inkomsten komt er een belastingsysteem op bezit. De bedoeling van dat nieuwe fiscale systeem maakt Tsipras duidelijk. “De rijken zullen betalen.” Met andere woorden, de elite die tijdens de crisis nog rijker is geworden dan ze voor de crisis al was, zal moeten bijdragen aan de oplossing van de crisis. Verder gaat er ook zwaar ingezet worden op corruptiebestrijding, zowel in de overheid zelf als in de privé-sector.

Ethiek in de politiek

Tsipras introduceert tevens een aantal ongeziene nieuwigheden in het politieke systeem. Hij gaat het volledige systeem van de parlementaire vergoedingen herzien, iets waar de vorige besparingsregeringen nooit aan geraakt hadden. “Als we zoveel inspanningen vragen van de bevolking, is het niet meer dan normaal dat we zelf het voorbeeld geven.”

Parlementairen krijgen voor het ogenblik een bruto maandloon van 6000 euro per maand, waarvan 75 procent onbelastbaar is. Ze hebben elk een dienstwagen én een kilometervergoeding, een vergoeding voor een bureel en personeel in Athene, gratis vliegtuigtickets voor de parlementairen op de eilanden.

Het merendeel van dat geld wordt contant betaald en laat de parlementairen vrij om dat naar believen al dan niet te gebruiken voor de gestelde doeleinden. Eventuele misbruiken werden enkel onderzocht door een parlementaire commissie waar leden van elke partij in zetelen. Tsipras heeft aangekondigd dat systeem grondig te herzien.

Het wagenpark – ook dat van de ministeries – wordt alvast met 30 procent ingekrompen en alle luxevoertuigen die de voorbije jaren tijdens de besparingen werden aangekocht worden verkocht en vervangen door goedkopere exemplaren.

Gepantserde BMW

Bruno Tersago volgt de gebeurtenissen in Athene op de voet: “Een notoir voorbeeld is de dienstauto die Evangelos Venizelos, voorzitter van de Griekse sociaal-democratische partij PASOK, zichzelf had gegund. Hij was toen minister van Financiën en hoofdverantwoordelijke voor de uitvoering van de besparingsprogramma’s van de trojka. Venizelos liet zich in 2011 een gepantserde BMW aanschaffen van 750.000 euro. Die wordt nu ook verkocht.”

Ook de vergoedingen en de dienstvoertuigen van de ministers worden aangepakt. Tsipras vermindert het detachement van de politie dat voor de bewaking van de eerste minister wordt ingezet met 40 procent. “Politie is er voor de bevolking, niet voor de machthebbers.” De agenten die daardoor vrijkomen, keren terug naar de andere politiediensten. Een van de drie Embraer-regeringsvliegtuigen wordt verkocht.

“De media zijn er niet gerust in”, volgens Tersago, “die betalen hier al twintig jaar geen zendlicentie voor het gebruik van de openbare golven.” Ook dat gaat de regering van Syriza aanpakken. Het gaat om miljoenen euro’s die de commerciële media zullen moeten betalen (iets wat in de andere landen van de EU een normale gang van zaken is). “Het gaat hier allemaal om maatregelen die de vorige zogenaamde besparingsregeringen nooit aangeraakt hebben en waar de trojka ook nooit op heeft aangedrongen.” Tsipras gaat daarenboven 30 procent snijden in het budget van de ambtswoning van de eerste minister.

ERT

De meest spectaculaire beslissing is de heroprichting van de Griekse openbare radio en tv-zender ERT. De kleine zender NERIT die in juni 2013 opgericht werd ter vervanging van de ERT wordt terug ontbonden. Die overgang kan redelijk snel gebeuren, want het personeel van NERIT heeft slechts tijdelijke contracten. Bovendien komt er een mediawet die de pluraliteit van opinies in Griekenland zal doen respecteren. “Iedereen moet opnieuw een stem vinden in de media”, aldus nog Tsipras.

Het parlement (Griekenland heeft geen senaat) zal maandag 9 en dinsdag 10 februari debatteren en dinsdagavond of woensdagmorgen stemmen. De vereiste hoeveelheid van 151 stemmen zal ruim gehaald worden, de goedkeuring van de regering-Tsipras is een zekerheid.

Nieuwe president

Over de nieuwe presidentsverkiezingen heeft Tsipras het niet gehad in zijn regeringsverklaring. De vorige regering is gevallen omdat ze na drie vereiste stemrondes nog steeds geen gewone meerderheid had voor een nieuwe president. (Er zijn in Griekenland geen rechtstreekse presidentsverkiezingen).

Meer dan waarschijnlijk zal hij Dimitros Avramopoulos voorstellen, het huidige lid van de Europese Commissie voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap. Hij is lid van de conservatieve Nieuwe Democratie, de partij van vorig eerste minister Antonis Samaras. “Ook al haalt hij in de eerste twee rondes geen tweederde meerderheid in het parlement, in de derde ronde is slechts een gewone meerderheid van 151 nodig. Ook dat zal dus geen probleem zijn”, aldus nog Tersago.

Het regeerprogramma dat Tsipras voorstelt is gematigd sociaal-democratisch. Het komt volledig overeen met de verkiezingsbeloftes van Syriza. Het enige ‘radicale’ aan dit beleid is de breuk met de strenge besparingen van de trojka en de eis tot heronderhandelingen van de voorwaarden voor de schuldafbetalingen. Tsipras heeft reeds een jaar geleden gesteld alle schulden af te betalen, zij het niet op de manier die de trojka oplegt. Ook die belofte blijft hij trouw.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.