In Istanboel is op 92-jarige leeftijd de Turks-Koerdische schrijver Yaşar Kemal overleden. Hij wordt beschouwd als een van de grootste Turkse schrijvers ooit, die een prachtig oeuvre nalaat. Kemal kwam meermaals in botsing met de Turkse autoriteiten voor zijn uitspraken over de Koerdische strijd en de mensenrechten.

Yaşar Kemal (1923-2015) werd geboren in een klein dorpje in het zuiden van Turkije, dicht bij de grens met Syrië. Op vijfjarige leeftijd verloor hij door een ongeval tijdens het slachten van een schaap zijn rechteroog. Enkele maanden later was hij getuige van de moord op zijn vader door een familielid over een vete.

Deze traumatische jeugd maakte dat hij een minder dan middelmatig leerling was, die niet goed kon lezen en schrijven. Toch kon hij met wilskracht doorzetten, studeren aan de universiteit en een van de meest talentrijke en productieve auteurs van Turkije worden. Hij werd meermaals genomineerd voor de Nobelprijs Literatuur.

Met zijn allereerste boek van 1958, pas in het Nederlands vertaald in 2014 als Kleine Mehmed brak hij onmiddellijk door in Turkije. Hij laat een oeuvre na van twintig romans, meerdere novelles, reportages in boekvorm, poëzie, experimentele literatuur en één kinderboek.

Kemal was ook politiek actief in de strijd voor de mensenrechten in zijn land en voor de Koerdische zaak. Hij belandde voor zijn kritiek op de Turkse regering meermaals in de gevangenis. In 1995 kreeg hij nog een straf van twintig maanden voor ‘separatistische propaganda’, maar zijn literaire faam was toen al zo groot dat onder internationale druk die straf nooit effectief werd opgelegd.

DeWereldMorgen.be besprak twee van zijn vertaalde boeken, Legende van de berg Ararat (1975, vertaald in 2012) en Kleine Mehmed. Beide verhalen vertellen over het leven in de feodale maatschappij van het Ottomaanse Rijk. Het zijn uitmuntende voorbeelden van zijn uniek verteltalent. Kemal wist als geen ander boeiende verhalen te schrijven over heel gewone mensen, over hun strijd voor rechtvaardigheid en over hun wil om gewoon te kunnen leven, een eenvoudig bestaan te lijden en te pogen gelukkig te zijn.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.