2000 betogers voeren actie tegen het TTIP-vrijhandelsakkoord (foto Kristof Vadino)
Read More

Op 17 en 18 april voerden ongeveer 2000 betogers actie tegen het TTIP-vrijhandelsakkoord, dat de Europese Commissie sinds 2013 met de Amerikaanse regering onderhandelt. Waar gaat TTIP over? Een kort overzicht.

De actievoerders van 17-18 april 2015 benadrukten de negatieve gevolgen die dit vrijhandelsakkoord voor de landbouw en voor de voedselsector zal hebben. “TTIP zal een verwoestende impact hebben op kleine boeren en op ons voedsel aan beide kanten van de Atlantische Oceaan”, volgens José-Miguel Pacheco van de Latijns-Amerikaanse boerenorganisatie Via Campesina.

Het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) zal echter niet alleen de landbouwsector en de voedselveiligheid aantasten. Dit verdrag zal zowat alle democratisch verworven inperkingen van de ongebreidelde vrije markt vernietigen, ofwel door bestaande wetten aan te vechten ofwel door te verhinderen dat er nieuwe wetten komen.

Concreet betekent het dat bedrijven zich tot een arbitrageraad kunnen wenden waar de nationale rechtbanken niets te zeggen zullen hebben (de zogeheten ISDS-rechtbanken =Investor-State Dispute Settlement). In deze ISDS-raden zullen de advocaten van de betrokken bedrijven op gelijke voet staan met de advocaten van de betrokken overheden.

Zo zal een bedrijf hier in de EU onder meer kunnen argumenteren dat het oneerlijke concurrentie moet voeren tegen een bedrijf in Alabama, dat goedkoper kan produceren omdat daar geen vakbonden en CAO’s toegelaten zijn en de arbeid er dankzij de sociale uitbuiting spotgoedkoop is.

Rechten van investeerders boven alles

De naam ‘vrijhandelsakkoord’ is in feite misleidend. Dit zijn in werkelijkheid ‘akkoorden voor de alleenrechten van investeerders’. Die zullen met het TTIP zelf schadevergoeding kunnen eisen voor het theoretische verlies van winsten in de toekomst. Bedrijven als Monsanto zullen eventuele verboden op ggo-gewassen kunnen vernietigen en landbouwers beboeten die hun eigen zaden willen kweken.

De Europese Commissie voert deze onderhandelingen volledig achter gesloten deuren, behalve voor de consultants van de grote bedrijven, die mee aan de onderhandelingstafels zitten.

De kritiek op vrijhandelsakkoorden zoals TTIP en TPP (Trans Pacific Partnership tussen de VS en landen rond de Stille Oceaan) is niet zomaar theoretisch. De praktijk van het voornaamste reeds bestaande vrijhandelsakkoord NAFTA heeft voldoende bewezen wie er werkelijk baat heeft bij dit soort afspraken tussen staten.

Het North American Free Trade Agreement werd in 1994 afgesloten door president Clinton tussen Canada, de VS en Mexico. Sinds het verdrag in werking is getreden, zijn duizenden banen uit de VS verdwenen en naar slechtbetaalde bedrijven in Mexico verhuisd. De Mexicaanse markt werd overspoeld met Amerikaanse gesubsidieerde rijst en maïs, waardoor de kleine landbouwers in Mexico gedwongen werden naar de steden te migreren voor slecht betaald werk in bandwerk of in de drugshandel. Ook de maatregelen die landen nemen tegen de klimaatopwarming zullen door de ISDS-rechtbanken ongedaan gemaakt kunnen worden.

De Europese Commissie beseft dat deze onderhandelingen nooit door de publieke opinie zullen aanvaard worden en heeft daarover reeds intern gecommuniceerd. Voor het overige gebeuren alle onderhandelingen achter gesloten deuren. WikiLeaks heeft een aantal passages gepubliceerd, die zeer onheilspellend zijn.