De stemming van de resolutie over het TTIP in het Europees Parlement werd uitgesteld, “omdat er te veel amendementen werden ingediend”. In werkelijkheid wint de campagne tegen het verdrag aan invloed. Europese volksvertegenwoordigers krijgen koude voeten en beginnen te twijfelen. Het begin van het einde voor het TTIP?
Volgens de officiële uitleg van de voorzitter van het Europees Parlement (EP), de Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz, werden er te veel amendementen ingediend op de resolutie die in de Commissie Internationale Zaken (INTA-Commissie) werd goedgekeurd en die nu voor debat en stemming aan de plenaire vergadering van 10 juni was voorgelegd.
De campagne tegen dit verdrag begint tanden te krijgen. De strijd concentreert zich meer en meer op de sociaaldemocratische fractie (waar de Belgische partijen SP.A en PS deel van uitmaken). Aanvankelijk stonden de parlementsleden van deze fractie volledig achter het verdrag, samen met hun collega’s van de conservatieve fractie (waar de N-VA lid van is), de fractie van de Europese Volkspartij (waar CD&V en CDH bij horen) en de liberale fractie (met VLD en MR). Maar een aantal van hen heeft geleidelijk aan hun standpunt veranderd.
Dat heeft alles te maken met de campagnes die in meerdere landen worden gevoerd tegen het TTIP. Vooral in Duitsland en Frankrijk is het maatschappelijk middenveld zeer actief om de bevolking te informeren.
Ontwerpteksten
Het TTIP-verdrag wordt onderhandeld door de Europese Commissie, de Amerikaanse regering en honderden adviseurs van grote multinationals. Voor de gewone bevolking zijn de teksten van deze onderhandelingen geheim.
WikiLeaks slaagde er echter in delen van de ontwerpteksten van het verdrag uit te brengen. Daaruit blijkt dat dit TTIP allesbehalve over ‘vrije handel’ gaat. Dit verdrag wil de voorrechten van investeerders beschermen en vrijwaren van mogelijke democratische koerswijzigingen in de betrokken landen.
Zo zal een land niet meer kunnen kiezen voor de afbouw van klassieke energie, omdat dat toekomstige winsten van gedane investeringen zou verhinderen. Voedselveiligheid, sociale rechten zouden dan moeten wijken voor wat de bedrijven bereid zijn te geven.
Parlementen, regeringen en rechtbanken zouden met dit verdrag hun soevereine rechten afstaan aan een arbitrageraad van bedrijfsjuristen die achter gesloten deuren zullen vergaderen en zware boetes opleggen aan staten die het zouden aandurven democratisch gedragen wijzigingen aan het economisch bestel in te voeren.
Tweestrijd
De houding van de sociaaldemocraten in dit dossier is niet zomaar een politieke kwestie. Zonder hun steun behalen de conservatieve en liberale krachten geen meerderheid in het parlement voor het TTIP. Dat Europarlement heeft weliswaar geen enkele echte macht over de onderhandelingen, maar moet uiteindelijk wel het volledige verdrag goedkeuren.
Het ziet er dus nu naar uit dat de aanvankelijke steun van de sociaaldemocraten voor het verdrag begint af te brokkelen. Liever dan openlijk hun interne tweestrijd tentoon te spreiden, kiezen zij er nu voor om via intern overleg achter gesloten deuren tot een meer eensgezind standpunt te komen.
Daarmee is de strijd tegen het TTIP nog lang niet gestreden. Heikel blijft ISDS, die aan investeerders de mogelijkheid biedt om overeenkomsten met buitenlandse regeringen voor een arbitrageraad te brengen. Zelfs als de resolutie van het Europarlement zou stellen dat het komende verdrag geen ISDS-hoofdstuk mag bevatten, is de Europese Commissie niet verplicht dat ‘advies’ te volgen. Het is zeer waarschijnlijk dat ze dan zal stellen, dat tijdens de verdere onderhandelingen zou zijn gebleken dat dit onaanvaardbaar was voor de VS (in feite dus voor de betrokken bedrijven aan beide kanten van de Atlantische Oceaan).
Uiteindelijk kan het Europarlement dat toch niet controleren, want de onderhandelingen van dit verdrag zijn ook voor de gekozen volksvertegenwoordigers van de Europese bevolking geheim.
Het enige dat dit verdrag echt kan tegenhouden is mobilisatie van de publieke opinie. Die is voor het ogenblik voor een groot deel nog onwetend over wat dit verdrag in feite inhoudt. Informatie verspreiden is dus een absolute voorwaarde vooraleer mobilisatie kan beginnen.
Die informatie zal voorlopig nog niet komen van de grote media. Die hebben over dit verdrag de voorbije twee jaar zo goed als volledig gezwegen. Nu kaderen zij het ‘debat’ over het TTIP volledig binnen voor de voorstanders aanvaardbare grenzen. Aan de ene kant van dat ‘debat’ komen dan zij die er volledig achter staan, zoals het verdrag nu wordt onderhandeld, aan de andere kant zij die vinden dat er toch wel een en ander moet worden gewijzigd voor er goedkeuring kan komen.
Mobilisatie
Het ISDS is echter allesbehalve een ‘onderdeel’ dat nog moet uitgeklaard worden. Het is de essentie zelf van dit verdrag. Met dit mechanisme kunnen investeerders zich verzekeren tegen zowat alle toekomstige democratische grillen van de bevolking. Verkiezingen verworden dan tot een vrije keuze van de bevolking van het politiek personeel dat de afspraken mag uitvoeren, die lang voor de verkiezingen vastliggen.
Dat andere grote vrijhandelsakkoord TPP (Trans Pacific Partnership) tussen de VS en een aantal landen rond de Stille Oceaan is al drie jaar achter op het ‘besliste’ schema. Op de recente top van de G7 werd ‘beslist’ dat de onderhandelingen over het TTIP mét ISDS rond zullen zijn tegen eind 2015. Met deze verklaring sturen de regeringsleiders vooral een boodschap aan de bevolking. Verzet is nutteloos, dit is a done deal, een gedane zaak.
Niets is minder waar. Het kan nog altijd alle kanten uit. Mobilisatie is noodzakelijk, maar dit kan wel degelijk lukken. Dit verdrag kan wel degelijk gestopt worden.
Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.