Op 17 september 2015 greep Gilbert Diendéré, voormalige stafchef van het leger onder afgezet president Blaise Compaoré, de macht in Burkina Faso. De voorziene verkiezingen van 11 oktober worden afgelast. Andermaal wordt een Afrikaanse democratische revolutie in de kiem gesmoord door militair geweld.
Protesten in de hoofdstad (twitter Mah Kü)
Gekwetsten worden afgevoerd (twitter Boukari Ouédrago)
Gekwetsten in een hospitaal in de hoofdstad (twitter Boukari Ouédrago)
De juiste omstandigheden van de coup zijn nog niet bekend. Vast staat dat een aantal soldaten van de voormalige presidentiële wacht binnenvielen op een vergadering van de regering. Interim-president Michel Kafando en interim-eerste-minister Isaac Zida werden gevangen genomen en naar een onbekende bestemming afgevoerd.
Verkiezingen ‘uitgesteld’
Gilbert Diendéré, voormalig stafchef van het leger onder afgezet president Blaise Compaoré, benoemde zichzelf tot voorzitter van de Conseil National de la Démocratie (CND). In een perscommuniqué dat werd voorgelezen op de nationale televisie maken de coupplegers hun intenties duidelijk. Zij willen in de eerste plaats de kieswet wijzigen en de voorziene presidents- en parlementsverkiezingen van 11 oktober 2015 worden voor onbepaalde tijd uitgesteld.
De kieswet werd na de val Compaoré gewijzigd en sluit alle medewerkers van het vorig regime uit van deelname. Bovendien wil Diendéré de besliste ontbinding van de presidentiële wacht terugdraaien. Dit elitekorps van 1200 soldaten is het enige degelijk getrainde en uitgeruste deel van het leger en stond tot voor zijn val onder rechtstreekse leiding van president Compaoré. Het korps was onder zijn regime berucht voor folterpraktijken en repressie van de bevolking.
Generaal Diendéré kondigde ook onmiddellijk een avondklok en een samenscholingsverbod af. Er zouden in de hoofdstad Ouagadougou reeds doden gevallen zijn bij protesten van de bevolking. Sporadische berichten melden meerdere brandhaarden in de stad. Ook in andere steden zouden er rellen zijn die door het leger hardhandig worden onderdrukt.
Thomas Sankara
De coup werd gepleegd op de dag dat de onderzoekers van de lichamen van voormalig president Thomas Sankara en zijn medestanders hun bevindingen zouden mededelen aan het parlement en de familie van Sankara. Sankara was president van Burkina Faso (hij schafte de vorige naam Opper Volta af) van 1983 tot 1987. Hij wordt in Afrika nog steeds geëerd als de Afrikaanse Che Guevara, omwille van de sociale successen die hij wist te boeken in de vier jaar van zijn presidentschap. (Zie Thomas Sankara: de Afrikaanse Che stierf op 15 oktober 1987).
Hij Sankara werd in 1987 vermoord door soldaten onder leiding van zijn stafchef Blaise Compaoré, in een coup die werd gesteund door voormalig kolonisator Frankrijk. Compaoré werd daarna zelf president tot zijn val in 2014. De juiste omstandigheden van de moord op Sankara werden nooit opgehelderd.
Eén van de eerste besluiten van de interim-regering was het starten van een forensisch onderzoek van de lichamen van Sankara en zijn medestanders. Generaal Diendéré was in 1987 als jonge officier rechtstreeks betrokken bij de toenmalige staatsgreep en was aanwezig bij de moord op Sankara. Hij was daarna 27 jaar een trouw medestander van couppleger Blaise Compaoré. Diendéré wordt ook verdacht van de moord op journalist Norbert Zongo op 13 december 1998, een zaak die in Afrika nog steeds heel berucht is.
Rijkste man van Afrika
Blaise Compaoré draaide alle sociale verwezenlijkingen van Sankara terug en het land zakte opnieuw weg tot een van de armste van Afrika. Compaoré zelf werd een van de rijkste Afrikanen, met onder meer uitgestrekte landerijen en villa’s in Frankrijk en Zwitserland. Hij leeft sinds zijn val op 31oktober 2014 in ballingschap in Ivoorkust.
De VS, de EU en de VN hebben de coup reeds veroordeeld, maar het ziet er niet naar uit dat er concrete stappen worden ondernomen. De Franse regering is immers niet erg happig op een nieuw bestuur dat licht zou werpen op de rol van de Franse regering onder leiding van president François Mitterrand voor en tijdens de toenmalige staatsgreep van 1987.
Bronnen:
- Coup d’État au Burkina Faso : tout savoir sur le jour où le général Diendéré a pris le pouvoir
- Burkina : la deuxième journée du coup d’État minute par minute
- Burkina : les résultats de l’enquête sur l’assassinat de Thomas Sankara devaient être dévoilés ce 17 septembre
- Burkina : ce qu’il faut savoir sur Gilbert Diendéré