Corporate Europe Observatory heeft een interne memo van 20 november 2015 gepubliceerd van de Europese Commissie voor Handel gericht aan de onderhandelaars van de Europese Commissie op de klimaatconferentie COP21 in Parijs.

Daaruit blijkt dat de werkelijke intenties van de Europese Commissie radicaal tegengesteld zijn aan de retoriek die in openbare verklaringen wordt gebruikt om een globaal en bindend klimaatakkoord te bereiken. Uit deze memo blijkt bovendien dat de Europese Commissie reeds eerder dergelijke onderhandelingstactiek heeft gevolgd.

In de memo somt de Europese Commissie een aantal argumenten op om zich te verzetten tegen elke poging om handel te betrekken in de gesprekken op de klimaatconferentie.

• specifieke handelsaangelegenheden komen regelmatig ter sprake tijdens vergaderingen van de UNFCCC (de UN Framework Convention on Climate Change is het VN-orgaan dat de klimaatconferenties voorbereidt en coördineert); de Europese Commissie verwacht dat dit ook in Parijs het geval zal zijn;
• veel landen hebben al gepoogd parallelle discussies te hebben in de UNFCCC over handelszaken;
• volgens de Europese Commissie is de UNFCCC niet het geschikte forum om over handelsmaatregelen te discussiëren; dat moet exclusief door de Wereldhandelsorganisatie worden gedaan; de Europese Commissie interpreteert daartoe Artikel 3 (5) van het UNFCCC-verdrag op een selectieve manier;
• de Europese Commissie legt haar onderhandelaars op “om zich te blijven verzetten tegen de bespreking van handelsaangelegenheden bij de UNFCCC”;
• de Europese Commissie wil daarenboven verhinderen dat de intellectuele eigendomsrechten op patenten (voor technologie die oplossingen zouden kunnen bieden voor de klimaatopwarming) vrij zouden worden gegeven aan landen die ze nuttig zouden kunnen gebruiken; de onderhandelaars moeten zich daarom “strikt verzetten” tegen bespreking van exclusieve eigendomsrechten van patenten op de klimaatconferentie;

De uiteindelijke doelstelling van de Europese Commissie is in Parijs een klimaatakkoord te bereiken:

• dat geen enkele expliciete vermelding bevat van handelszaken of patentrechten;
• waarin elke referentie wordt geminimaliseerd die naar handelszaken zou kunnen verwijzen;
• en dat geen agenda bevat voor klimaatprogramma’s en -projecten die verband houden met handel en patentrechten.

Dit komt er op neer dat de EU zich er bij voorbaat toe verbindt om twee essentiële mechanismen uit het klimaatakkoord te verbannen, die cruciaal zijn om de klimaatopwarming aan te pakken.

Maatregelen om de negatieve klimaatimpact van de wereldhandel in te perken moeten worden afgeblokt. Het vrijmaken van patenten op technologie, die arme landen zouden kunnen helpen in hun strijd tegen de klimaatopwarming, moeten uit het klimaatakkoord worden gehouden.

Deze contradictie tussen de openbare retoriek van de Europese Commissie en de EU-regeringen wordt nog versterkt door de onderhandelingen over het TTIP-vrijhandelsakkoord tussen de VS en de EU, die ondertussen nog steeds doorgaan. Bij het begin van die TTIP-onderhandelingen heeft de Europese Commissie nochtans toegegeven dat TTIP zal leiden tot miljoenen extra tonnen CO2 in de atmosfeer. Dat weerhoudt de Commissie er niet van om met de TTIP-onderhandelingen door te gaan.

Het hoofdstuk energie van de TTIP-onderhandelingen voorziet een massale toename van de invoer van gas en olie uit de VS en Canada. Dat gaat in hoofdzaak over schaliegas en -olie die door zwaar vervuilende fracking wordt gewonnen. Europees Commissaris Cecilia Malmström heeft de opstelling van de ontwerptekst van dit hoofdstuk overgelaten aan de experten van de olie- en gasbedrijven, terwijl de civiele maatschappij hier volledig buiten wordt gehouden.

Uit gelekte documenten van een ander vrijhandelsakkoord Trade in Services Agreement (TISA) over de privatisering van overheidsdiensten blijkt bovendien dat de Europese Commissie het onmogelijk zal maken voor regeringen om nog een eigen beleid te voeren op vlak van hernieuwbare energie, omdat ze dan door de betrokken bedrijven tot zware boetes zullen worden gedwongen, via ISDS-arbitrage.

De houding van de Europese Commissie tijdens de COP-21 onderhandelingen is in flagrante tegenspraak met het voorstel van het Europees Parlement om het klimaatbeleid buiten ISDS-arbitrage te houden.

TTIP bedreiging voor het klimaat

Nick Dearden, directeur van Global Justice Now, zegt hierover: “Vrijhandelsakkoorden zoals TTIP vormen een enorme bedreiging voor onze capaciteit om de klimaatcrisis aan te pakken. Regeringen moet een breed spectrum aan beleidsmechanismen hebben die ons in staat stellen onze economieën koolstofvrij te maken. Deze vrijhandelsakkoorden zouden de sector van de fossiele energie echter uitgebreide machten geven om regeringen te beperken of zelfs te verhinderen in hun pogingen om een dergelijk beleid te voeren.”

Kenneth Haar, onderzoeker van de Corporate Europe Observatory (CEO) die de documenten uitbracht is categoriek: “De gelekte documenten tonen de prioriteiten van de EU duidelijk aan. Er is geen enkele bereidheid om beleidskeuzes voor schone energie buiten de vrijhandelsakkoorden te houden.”

Samengevat komt de houding van de Europese Commissie volgens CEO hier op neer:

• handel komt voor leefmilieu en een klimaatakkoord;
• bedrijven mogen milieuwetgevingen aanvechten in dure ISDS-arbitrage;
• bedrijven mogen zelf vorm geven aan milieuwetgeving;
• industriële landbouw, goed voor 19-29 procent van de CO2-uitstoot, wordt aangemoedigd;
• fossiele brandstoffen kunnen onbeperkt worden geëxploiteerd.

Bronnen:

• “Don’t mention trade in Paris COP 21″ warns European Commission
• There is no EU solution to climate change as long as TTIP exists
• EU TPC- 20.11.2015 UNFCCC and Trade-related issues and intellectual property(memo van de Europese Commissie voor Handel)