Oliegiganten Shell, Total en Eni hebben in Nigeria minstens 3,3 miljard dollar aan belastingvoordelen opgestreken bij het grootste gaswinningsproject van het land. Dit concluderen de organisatie ActionAid en de Nederlandse Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) in een eigen onderzoek.

De organisaties Action Aid en SOMO onderzochten financiële jaarverslagen van oliebedrijven om uit te rekenen hoeveel belastingvoordeel ze hebben ontvangen. Shell, Total en Eni genoten in Nigeria vanaf 1999 een uitzonderlijk lange belastingvrijstelling en royale aftrekmogelijkheden, terwijl ze er vanaf 2005 winstgevend opereerden.

Gezondheidszorg

De bedragen van deze fiscale vrijstellingen lopen op tot meer dan twee keer het jaarlijkse budget voor gezondheidszorg van Nigeria. ActionAid Nederland is zeer kritisch over deze royale belastingvoordelen.

Onderwijs, infrastructuur en zorg staan in Nigeria op een bijzonder laag peil, vanwege een gebrek aan overheidsinkomsten. Van elke honderd Nigeriaanse kinderen halen er vijftien hun vijfde verjaardag niet. Elf miljoen kinderen kunnen niet naar school. Van de 182 miljoen inwoners moeten 110 miljoen mensen zien te overleven met minder dan een dollar (91 eurocent) per dag.

“Belastingvoordelen zijn enorme weggevers aan de oliebedrijven, bovenop hun reguliere winsten”, stelt Gijs Verbraak, beleidsadviseur Tax Justice van ActionAid Nederland. “Ondertussen hebben de Nigerianen te weinig belastinginkomsten om goed onderwijs en goede zorg te ontwikkelen.”

De nieuwe cijfers in het onderzoek zijn geverifieerd door fiscale experts uit Europa en Nigeria, zegt SOMO. De bevindingen zijn eind 2015 en begin 2016 voorgelegd aan de drie bedrijven die samenwerken in het consortium Nigeria Liquefied Natural Gas Limited (NLNG), dat vloeibaar aardgas produceert in Nigeria. NLNG, Shell, Total noch ENI hebben de uitkomsten van het onderzoek weerlegd.

Eerlijke bijdrage

Uit eerder ActionAid-onderzoek kwam al naar voren dat ontwikkelingslanden jaarlijks tenminste 138 miljard dollar (127 miljard euro) aan belastinginkomsten mislopen door belastingvoordelen voor multinationals. De hulporganisatie vindt dat bedrijven verplicht moeten worden om hun eerlijke bijdrage te doen aan de publieke voorzieningen in elk land waar ze opereren, en dat ze open moeten rapporteren over zaken als winsten, belastingen en belastingvrijstellingen.

De gaswinning in Nigeria vergde nieuwe investeringen, maar die zouden ook zonder belastingvoordelen zijn terugverdiend, zeggen Action Aid en SOMO. Beide ngo’s vinden het zorgelijk dat er een nieuwe Nigeriaanse wet in de maak is die nog meer buitenlandse bedrijven tax breaks van tien jaar gunt.

ActionAid in Nigeria roept het parlement op om dit wetsvoorstel terug te draaien, zodat bedrijven daadwerkelijk gaan bijdragen aan de ontwikkeling van het land. ActionAid in Nederland wil dat de Nederlandse overheid Shell aanspreekt op het accepteren van excessieve ’tax holidays’ in ontwikkelingslanden.

Bron: ActionAid and SOMO reveal billion dollar tax break benefiting Shell, Total and Eni