De VN-Werkgroep over Arbitraire Detentie heeft zijn vonnis bekendgemaakt in Genève. Dat oordeel is onmiskenbaar. Julian Assange’s verblijf in de ambassade van Ecuador in Londen is een vorm van arbitraire vrijheidsberoving. Assange moet vrijgelaten worden en heeft recht op schadevergoeding.

In een persverklaring vatte de voorzitter van de Working Group on Arbitrary Detention (WGAD) zijn besluit als volgt samen:

“De werkgroep WGAD is van mening dat de verschillende vormen van vrijheidsberoving waar Julian Assange aan werd onderworpen een vorm van arbitraire detentie zijn… De WGAD meent dat de arbitraire detentie van mijnheer Assange moet beëindigd worden, dat zijn fysieke integriteit en vrijheid van beweging worden gerespecteerd en dat hij het afdwingbaar recht heeft op compensatie…”

“De experten hebben vastgesteld dat detentie arbitrair is omdat mijnheer Assange in een isoleercel werd gehouden in Wandsworth Prison en omdat de Zweedse onderzoeksrechter bij gebrek aan gepaste ijver een lang verlies van vrijheid heeft veroorzaakt… De WGAD heeft vastgesteld dat deze detentie een overtreding is van artikels 9 en 10 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, van artikel 7, 9(1), 9(3), 9(4), 10 en 14 van het Internationaal Covenant over Burgerlijke en Politieke Rechten.”

Het Australisch lid van het panel van de WGAD nam niet deel aan het onderzoek (Julian Assange is Australisch staatsburger). Het Oekraïense lid van het panel diende als enige een ‘dissenting opinion’ in. Alle andere leden van het panel sloten zich unaniem aan bij de besluiten van het onderzoek.

Het bindend karakter van de opinies van de WGAD vloeit voort uit de medewerking van de betrokken staten bij de procedure, het tegensprekelijk karakter van de vaststellingen en uit de autoriteit die de WGAD krijgt vanwege de VN-Raad voor Mensenrechten.

John Pilger

Onafhankelijk onderzoeksjournalist John Pilger heeft de zaak van Assange en WikiLeaks reeds jaren gevolgd en onderzocht. In een commentaar op dit vonnis  schrijft hij:

“Zowel Zweden als Groot-Brittannië hebben deelgenomen aan het 16 maanden lange onderzoek door de VN, hebben hun bewijzen overhandigd en hun positie verdedigd voor het tribunaal van de WGAD… In vorige, alom geloofde zaken waar de WGAD over heeft geoordeeld hebben zowel Groot-Brittannië als Zweden hun steun betuigd aan het tribunaal: Aung Sang Suu Kyi in Birma, oppositieleider Anwar Ibrahim in Maleisië en Washington Post journalist Jason Rezaian in Iran. Het verschil nu is dat Assange’s vervolging en opsluiting zich voordoen in het hart van Londen.”

“De zaak Assange ging nooit over beweringen van seksueel wangedrag in Zweden. Onderzoeksrechter Eva Finne had de zaak geseponeerd met volgende motivatie: “Ik geloof niet dat er enige reden is om te verdenken dat hij een verkrachting zou hebben gepleegd”. Een van de twee vrouwen die hier bij betrokken zijn, beschuldigt de politie er van bewijzen te hebben gefabriceerd en haar misleid te hebben. Zij protesteerde reeds dat ze “Julian Assange nergens van wilde beschuldigen”. Een tweede onderzoeksrechter (Marianne Ny) heeft de zaak terug geopend na politieke interventies en stelt actie sindsdien voortdurend uit.”

“Tot zeer recent heeft onderzoeksrechter Ny geweigerd zich te schikken naar een Europese routineuze procedure (een rogatoire commissie) en naar Londen te reizen om Assange te ondervragen… In 2010, voor Assange Zweden had verlaten, ondernam zij geen enkel initiatief om hem daar te ondervragen. Sindsdien heeft zij jarenlang geweigerd om duidelijk uit te leggen waarom zij de zaak nog steeds niet heeft afgerond, zelfs niet aan haar hoogste juridische gezagsorganen. Ze weigert eveneens uit te leggen waarom ze weigert Assange garanties te geven dat hij niet aan de VS zal worden uitgeleverd.”

Jonathan Cook

Voormalig Guardian-journalist Jonathan Cook gaf eveneens commentaar: “Assange werd veroordeeld door de Britse massamedia – ook de zogenaamd progressieve – vanaf de dag dat beweringen van seksueel wangedrag begonnen te circuleren in Zweden zes jaar geleden. Nobele media zoals de BBC, die anders steeds zeer voorzichtig het vermoeden van onschuld veronderstellen bij vervolgingen van beschuldigden voor dagelijkse misdaden, heeft herhaaldelijk foutieve beweringen geuit over Assange, waaronder dat hij werd beschuldigd van verkrachting, terwijl er nog steeds geen aanklacht tegen hem is ingediend.”

“Zelfs nu met het VN-panel aan zijn zijde, zijn de Britse media niet te stoppen… Het is schandalig dat in hun berichtgeving over de zaak van Assange zogenaamd kritische journalisten de beweringen en argumenten van de betrokken partijen– Groot-Brittannië, Zweden en de VS – ongewijzigd hebben overgenomen zonder ook maar de minste moeite te doen om die te fact-checken.”

Craig Murray

Craig Murray is voormalig Brits ambassadeur in Oezbekistan. Toen hij het Britse stilzwijgen over de grove schendingen van de mensenrechten door het regime van president Karimov aanklaagde, werd hij ontslagen. In zijn blog wijst hij op een aantal frappante zaken:

“Geen enkele democratie heeft ooit de besluiten van dit VN-panel naast zich neergelegd. Recente voorbeelden zijn Egypte en Oezbekistan. Groot-Brittannië zit in mooi gezelschap. Het zou extreem nalatig zijn van de Zweedse en de Britse regeringen om de autoriteit van dit tribunaal te aanvaarden, volledig deel te nemen aan de procedure en dan te weigeren het resultaat te aanvaarden.”

Nog steeds geen enkele aanklacht voor enig misdrijf

Onder meer de Guardian blijft beweren dat Assange het recht niet heeft om ‘vervolging voor verkrachting’ te ontlopen, vanuit de premisse dat er inderdaad een beschuldiging in die aard zou bestaan. Zowat alle Belgische media nemen tot vandaag de bewering ‘beschuldiging van verkrachting’ van de Britse media over.

Belgische journalisten kunnen nochtans even goed even de tijd nemen om de documenten te lezen, waaruit blijkt dat Assange niet wordt vervolgd voor enig misdrijf.

Het officiële argument van Zweden voor de vraag om uitlevering is nog steeds ‘om hem te horen in verband met een klacht van mogelijk seksueel wangedrag (alleged sexual misconduct)’. Dat verhoor moet uitmaken of er dan inderdaad al dan niet een klacht komt, nogmaals, niet voor verkrachting maar voor seksueel wangedrag (onbeschermde seks met twee verschillende personen in een korte tijdspanne na elkaar).

Een verhoor van Assange zal leiden tot een definitieve seponering van de zaak zonder verder gevolg, omdat de feiten te licht wegen. Dat was reeds het besluit van de eerste onderzoeksrechter. Dat verhoor is echter niet de echte doelstelling van de tweede Zweedse onderzoeksrechter.

Dat de tweede Zweedse onderzoeksrechter alsnog weigert dat verhoor in Londen te doen en de uitlevering van Assange naar Zweden blijft eisen, wijst er op dat niet een dergelijk verhoor het doel is van dit uitleveringsverzoek maar het aanhouden van Assange op Zweeds grondgebied voor een heel andere zaak, uitlevering aan de VS op beschuldiging van spionage.

Dat Groot-Brittannië, de trouwste bondgenoot van de VS, hem niet uitleveren heeft alles te maken met de verschillende juridische procedures. In Groot-Brittannië moeten de VS in openbare zittingen hun verzoek tot uitlevering toelichten. Ondertussen blijft de beschuldigde op vrije voeten en kan hij vrij met de buitenwereld communiceren. Bovendien blijft de beschuldigde ook vrij tijdens beroepsprocedures.

In Zweden gebeurt de procedure voor een uitleveringsverzoek achter gesloten deuren en wordt de betrokkene onmiddellijk aangehouden. Elke communicatie door hemzelf of door zijn advocaten met de buitenwereld is tijdens de procedure verboden. Beroep tegen een eerste beslissing is niet opschortend voor de uitlevering zelf.

WikiLeaks heeft zelf de geheime documenten gepubliceerd waaruit blijkt dat er wel degelijk een gerechtelijk onderzoek bezig is in de VS om Assange voor spionage te veroordelen en dat daarover reeds werd onderhandeld met de Zweedse autoriteiten.

In een korte persmededeling hebben de Britse en Zweedse overheden laten weten dat ze het besluit van de VN-werkgroep naast zich neerleggen.

Advocaten John Jones QC, Melinda Taylor, Jennifer Robinson en Baltasar Garzón legden tijdens een persconferentie in Londen uit dat de verderzetting van de vrijheidsberoving van Julian Assange een vorm van foltering is. Volgens Garzón is het arrestatiebevel tegen Assange onwettig. Zij benadrukken ook dat Assange nooit heeft geweigerd om gehoord te worden door het Zweedse gerecht.