Kshama Sawant werd in 2014 verkozen tot gemeenteraadslid in de Amerikaanse stad Seattle. Op zich niets speciaals, tot je weet dat Sawant geboren is in India, pas sinds 2010 Amerikaans staatsburger is, vrouw, openlijk socialist en campagne voerde zonder enige steun van de media. Zij was recent in Brussel op uitnodiging van de Linkse Socialistische Partij. DeWereldMorgen.be sprak met haar.

Niets voorspelde dat Kshama Sawant ooit politiek actief zou worden toen zij in 2006 naar de VS emigreerde en er werk vond als software-ingenieur. Zij studeerde er economie en ging in 2010 in Seattle wonen. Dat jaar verkreeg ze ook de Amerikaanse nationaliteit. Daar geraakte ze betrokken bij de Occupy-beweging.

Haar jeugdervaringen met het kaste-systeem in India en haar ervaring met de sociale realiteit in de VS bracht haar er toe om zich in 2013 kandidaat te stellen voor een zetel in de gemeenteraad van Seattle, met 685.000 inwoners de grootste stad van de noordwestelijke staat Washington¹. Haar campagne én haar uiteindelijke succes was om meerdere redenen merkwaardig.

Sawant is Indische, pas 4 jaar een staatsburger, spreekt uitstekend Engels maar met een duidelijk accent en kwam niet op voor een van de twee grote partijen Democraten of Republikeinen. In Seattle bestaan de Republikeinen nauwelijks. Het is al tientallen jaren een Democratisch bastion.

Ze kandideerde als socialistisch kandidaat. Bovendien was haar voornaamste strijdpunt het opleggen van het minimumuurloon van 15 dollar. De lokale media – voor zover ze haar kandidatuur vermeldden – beschouwden haar als totaal kansloos. Bovendien stelden ze, een minimumloon van 15 dollar zou alle industrie uit de stad verdrijven.

Ze werd toch verkozen. Sindsdien is ze er in geslaagd haar voornaamste kiesbelofte te verwezenlijken. De gemeenteraad heeft met haar voorstel voor een minimumuurloon van 15 dollar ingestemd. Ze is daarenboven ook politiek actief op nationaal niveau en schaarde zich achter de campagne van Bernie Sanders en na de nominatie van Clinton achter Jill Stein van de Green Party.

Hoe verklaar jij zelf je succes?

“In tegenstelling tot wat in de grote media voortdurend wordt gepredikt is er wel degelijk een groot publiek gewonnen voor linkse ideeën. Ik zie op dat vlak trouwens beweging in heel het land, niet alleen hier in Seattle. Mijn overwinning van 2014 is ook geen persoonlijke zege, maar het resultaat van een campagne die door een hele beweging werd gedragen. Daarbij komt ook de rol die de sociale media vervullen als alternatief voor de klassieke media. Onze belangrijke opdracht is het oprichten en uitbouwen van een derde politieke partij in de VS.”

“Seattle is wel altijd al een redelijk progressief bolwerk geweest. Hier gingen ook de eerste protesten van 1999 door tegen het neoliberalisme. Hier werd voor het eerst het Wereld Economisch Forum geblokkeerd.”

Trump won omdat de Democraten faalden

“De zogenaamde overwinning van Trump is vooral het gevolg van het falen van de Democraten om een politiek alternatief te bieden voor de Republikeinen. Zelfs nu na haar nederlaag in het absurde systeem van het presidentieel kiescollege willen Clinton en de Democraten niet dat aan dat systeem iets wordt veranderd. Clinton wil zich dus ook niet aansluiten bij de eis voor hertelling in een aantal staten die door Jill Stein wordt verdedigd.²”

“De Democraten willen dus ook nu niet dat aan een kiessysteem wordt geraakt dat hen met meer stemmen dan de Republikeinen toch een minderheid van de zetels in het Huis en in de Senaat opleverde en het presidentschap aan Trump toewees. Dat wil de partij niet omdat ze niet wil dat de bevolking over het politiek systeem gaat nadenken en er alternatieven voor gaat eisen. Dat zou immers de weg kunnen openen naar derde politieke partijen.”

“Wij gebruiken ons politiek platform om te mobiliseren. De politieke dynamiek is op lokaal niveau anders dan nationaal. Rond lokale thema’s kan je de mensen wel bijeen krijgen. We hebben zo al een aantal punten gewonnen. Het minimumloon van 15 dollar is er een van. Er komt ook een budget van 29 miljoen dollar voor sociale woningbouw in Seattle.”

Je bent slechts één van de negen gemeenteraadsleden van Seattle, de anderen zijn allemaal Democraten. Om een beslissing er door te krijgen moest je dus toch rekenen op de stem van minstens vier van die Democraten. Hoe deed je dat?

“Eerst en vooral zijn er op lokaal niveau ook heel wat Democraten met progressieve ideeën. Het zijn niet allemaal cynische politici zoals we die kennen op nationaal niveau. Een aantal van hen staat echt sympathiek tegenover onze ideeën en duwen mee aan de kar, ook binnen hun partij. Bovendien merken ze ook wel dat onze ideeën stemmentrekkers zijn, daar kijkt geen enkele politicus naast.”

“Sinds ik ben verkozen kunnen de lokale media zich niet meer permitteren om me te negeren. Zij moeten ook rekening houden met hun lezers en luisteraars. Dat gaat met vallen en opstaan. Zo vermelden ze wel onze verwezenlijkingen, maar stellen dat vooral voor als een prestatie van de Democraten.”

Meer dan een plaatselijk mandaat

“Ik vind dat mijn mandaat niet stopt aan de stadsgrenzen van Seattle. Onze doelstelling is het bouwen van een nieuwe massabeweging en een partij naast de twee bestaande machtspartijen. Dat sluit tegelijk niet uit dat we samenwerken met anderen. We hebben ons tijdens de voorverkiezingen trouwens volledig achter de campagne van Bernie Sanders geschaard. Na de nominatie van Clinton hebben we hem echter niet gevolgd en hebben we ons achter de kandidatuur van Jill Stein gezet.”

“Ook Sanders heeft die openheid van geest. Hij heeft me in 2014 persoonlijk gebeld om me te feliciteren met mijn overwinning, ook al was dat tegen een Democratisch kandidaat. Wij komen op heel wat vlakken overeen met Sanders, over openbare gezondheidszorg, openbaar vervoer, gratis onderwijs, het leefmilieu, de aanpak van de financiële sector, een eerlijk belastingsysteem.”

Democraten zijn onhervormbaar

“Sanders wil nu na de verkiezing van Trump een beweging beginnen om de Democratische Partij van binnenuit te veranderen. Dat is eigenlijk het enige punt waarover ik het met hem oneens ben. Wij vinden dat de Democraten onhervormbaar zijn. Er moet een derde politieke partij komen. Dat is ons Socialist Alternative.”

“De druk op mij is natuurlijk enorm. In (de staat) Washington willen de bedrijven en de top van de Democraten dat ik zo snel mogelijk weer verdwijn. De lokale media maken het me ook niet gemakkelijk. Mijn doorzettingsvermogen haal ik echter volledig uit de dagelijkse respons van de gewone mensen die aan onze beweging of aan specifieke strijdpunten meewerken.”

“Hier in de VS is politiek compleet gepersonaliseerd en volledig van enige inhoud ontdaan. Je weet alles over een kandidaat, zijn privé-leven, zijn hobbies, zijn favoriete sport, alles behalve zijn politiek programma. Dat is de ideale manier om mensen er toe te brengen om voor de status quo te stemmen.”

“Stem op de kandidaat die je sympathiek vindt, maar die voor het overige hetzelfde doet als die andere, minder sympathieke kandidaat. Het maakt toch geen verschil. En anders blijf je gewoon thuis en ga je niet stemmen. Dat gevoel van politieke apathie wil dit systeem in stand houden. Het is daartegen dat ik politiek actief werd.”

“Wij nemen ook actief deel aan de oproep van honderden bewegingen en activisten in heel de VS om op 20-21 januari 2017 naar (de hoofdstad) Washington DC te gaan om te protesteren tegen de eedaflegging van Donald Trump. Protest blijft zinvol. Basisbewegingen maken een verschil, stap voor stap, zetel voor zetel, op elk niveau en massaal protest zal mensen nog meer mobiliseren om zich daar voor in te zetten.”

In het artikel  Echte problemen van gewone Amerikaan in zeven minuten samengevat van 1 februari 2014 staat de volledige vertaalde tekst van de toespraak die Kshama Sawant gaf naar aanleiding van de State of the Union van Obama waarin hij voor het eerst over ongelijkheid sprak. Dit is de YouTube van haar toespraak:

1   De staat Washington aan de westkust, niet te verwarren met het gelijknamige Washington, DC, de hoofdstad van de VS in het oosten aan de andere kant van het land.

2  Dit interview werd afgenomen op 26 november in Brussel, toen Clinton nog weigerde de eis tot hertelling van Jill Stein te steunen. Clinton heeft zich in de dagen erna wel akkoord verklaard met de hertelling, zij het zonder enig enthousiasme en in feite alleen omdat Jill Stein tegen alle verwachtingen in toch gedaan had gekregen dat het gerecht van de staat Wisconsin op haar eis tot hertelling inging.