Miljoenen vrouwen kwamen wereldwijd op straat, één dag na Trumps eedaflegging. Het waren er veel meer dan de organisatoren hadden verwacht en ook veel diverser dan de critici voorspelden. De opkomst overtrof zelfs de recordcijfers van de Vietnam-protesten in de jaren 1960. Een overzicht en een eerste analyse.

De lijst van steden waar Women’s Marches werden georganiseerd op 21 januari 2017 voor vrouwenrechten en zoveel meer is te lang om volledig op te noemen (Zie een voorlopig overzicht van steden, aantallen en sprekers op WikiPedia). Ondanks guur winterweer, amper voorbereiding of aankondiging gingen wereldwijd miljoenen vrouwen op stap om hun onmin te laten blijken met de verkiezing van een reactionaire man tot president van de VS.

Recordcijfers

Naar schatting 750.000 betogers kwamen naar de hoofdstad Washington DC. Er waren echter ook 408 marsen in andere kleine en grote steden in de VS, 20 in Mexico en 29 in Canada. In ongeveer 120 steden over heel de wereld werden eveneens protestmarsen georganiseerd.

Dat ging van de samenkomst van 30 vrouwelijke wetenschappers uit meerdere basissen op de Zuidpool tot 100.000 in de Britse hoofdstad Londen. In Brussel bracht een oproep na amper enkele uren 2000 betogers samen op het Muntplein (op 20 januari, de avond zelf van de inauguratie). Verder waren er ook grote betogingen in Parijs, Berlijn, Amsterdam, Delhi, Bangkok, Kaapstad…

In de VS zelf gingen betogingen door in gekende steden als Atlanta, Seattle, San Francisco, Los Angeles, Denver maar ook in kleinere, minder bekende steden als Oklahoma City in de staat Oklahoma, Saint-Paul (Minnesota), Anchorage (Alaska), Albuquerque (New Mexico), Austin (Texas), Lansing (Michigan), Boise (Idaho) en op vele andere plaatsen, totaal 408.

Het totaal aantal deelnemers in de VS alleen wordt op 3 à 4 miljoen geschat maar juiste cijfers moeten nog worden verzameld. Meer dan waarschijnlijk wordt dit de grootste golf betogingen in de VS ooit, die de recordcijfers van de jaren 1960 tegen de oorlog in Vietnam overschrijdt.

Veel meer dan vrouwenrechten

In tegenstelling tot die toenmalige protesten werd hier nauwelijks iets aan voorbereid. Oorspronkelijk gestart op één Facebookpagina breidde dit initiatief zich razendsnel uit. Critici vreesden een mars van uitsluitende witte vrouwen, maar het resultaat was veel diverser dan zij hadden voorspeld. Tijdens de marsen droegen deelnemers niet enkel slogans voor vrouwenrechten.

Ook de sprekers breidden het thema van de Women’s March uit. De rechten ven immigranten, van etnische minderheden – Black Lives Matter was prominent aanwezig, leefmilieu, discriminatie van moslims, rechten van LGBTQ-medemensen, rechten van werknemers… het kwam allemaal aan bod.

De persoonlijkheden die in Washington DC het woord namen zijn te talrijk om op te noemen, veel filmactrices en zangeressen. De meest alomvattende politieke toespraak kwam echter van Angela Davis:

Zij legde de link van de vrouwenrechten naar zoveel andere thema’s, zoals toegang to drinkwater. “Wij verwelkomen het volk der Sioux van Standing Rock en van Flint, Michigan” (In deze stad wordt reeds enkele jaren vervuild rioolwater in de leidingen gepompt, wegens ‘besparingen’).

Davis maakte tevens de link naar de oorlogen die de VS voeren en naar Gaza en Palestina. Zeer opmerkelijk was daarnaast de korte toespraak van actrice Ashley Judd, die onverwacht de toespraak van Michael Moore onderbrak:

Privatisering Amerikaanse regering

Milieuactiviste Naomi Klein nam zelf niet het woord (Klein is Canadese) maar gaf een zeer accurate commentaar bij de betogingen in een interview bij Democracy Now!, samen met journalist Lee Fang van The Intercept en tijdens een straatinterview met Jeremy Scahill.

“Wat nu gebeurt is een ‘corporate coup d’etat (een staatsgreep door de grote bedrijven). Ze zijn het blijkbaar beu om via hun tussenpersonen in de politiek te werken en willen het nu gewoon zelf doen. Neem Rex Tillerson, de CEO van Exxon, die nu minister van buitenlandse zaken wordt. Exxon is niet zomaar een petroleummaatschappij. Dit is het bedrijf dat in de jaren 1970 uitgebreid onderzoek deed naar de klimaatverandering en daarna miljarden investeerde om het nog erger te maken en om de resultaten van hun eigen onderzoek in het openbaar tegen te spreken.“

“Steve Mnuchin wordt minister van tewerkstelling. Deze kerel heeft processen lopen voor het stelen van loon van zijn werknemers, dus niet alleen door te lage lonen te geven maar door zelfs niet de mensen te betalen waar ze volgens hun contract recht op hebben. De openlijke onbeschaamdheid waarmee deze mensen nu hun agenda willen opleggen is ongezien.”

Klein is echter niet louter negatief. Zij verwacht inderdaad op vele vlakken een zware achteruitgang. Daarom juist is het volgens haar zo goed en zo belangrijk dat dit protest zo snel na de eedaflegging en zo massaal is geweest.

“Trump is op economisch vlak geen ideoloog. Die doet wat hem goed uitkomt. Het gevaar zit hem in de mensen waarmee hij zich heeft omringd. Blijkbaar was zijn team hier helemaal niet op voorbereid. Hij doet daarom een beroep op allerlei reactionaire denktanks zoals de Heritage Foundation. Die hebben al alllerlei beleidsvoorstellen klaarliggen.”

“Trump kan echter wel tellen. Na deze massale betogingen zal zijn populariteitsbarometer (‘approval rating’) nog meer zakken. Bovendien, als een en ander op korte termijn niet lukt gaat hij de mensen die hij heeft benoemd terug ontslaan. Want dat is nog iets dat hij goed kan: heel impulsief mensen ontslaan. Dat zal de zwakke stabiliteit van zijn regering nog meer ondergraven.”

Paniek over groeiend protest en over Bernie Sanders

Volgens Klein is de reden voor deze brutale privatisering van de Amerikaanse regering ook een paniekreactie. “De leiders van al deze grote bedrijven zijn zeer bezorgd over het groeiend succes van al dat sociaal verzet, van Occupy over Standing Rock tot hier. Ze hebben dat niet onder controle. Ze zijn echt bang dat hun zeer lucratieve zakenmodel gaat ondergraven worden.”

Naomi Klein: “Deze brutale privatisering van de regering is een paniekreactie. De grote bedrijven zijn zeer ongerust over het groeiend verzet tegen hun economisch bedrijfsmodel, dat hen zoveel opbrengt. Ze hebben dat protest niet onder controle.”

“Bovendien, laat ons dat toch niet vergeten, zij beseffen beter dan de kiezers dat Bernie Sanders zeer nipt niet verkozen is geworden. Het had wel degelijk gekund. De reden waarom dat niet zo is, is trouwens de schuld van de Democraten zelf. Het zijn zij die er alles hebben aan gedaan om hun gekroonde kandidaat te pushen.”

Bernie Sanders

Sanders zelf verkoos deel te nemen aan de betoging van ongeveer 20.000 vrouwen in Montpelier, de hoofdstad van zijn thuisstaat Vermont. Hij hield er een korte toespraak van amper vijf minuten die onmiddellijk viraal ging:

Hoe succesvol ook, deze beweging zal alleen blijvende impact hebben als ze hier verder op voortbouwt. Het is ook essentieel dat de diversiteit van deze spontane protesten verder wordt uitgebreid. Daarnaast is het zaak om de Democratische leden van de federale Kamer en Senaat onder druk te zetten. Ook al hebben de Republikeinen in beide parlementen de meerderheid, er wordt nog teveel onderschat hoeveel Democratische parlementsleden reeds onder Obama economisch op dezelfde lijn zitten als hun zogenaamde tegenstrevers.

Bovendien, zoals Angela Davis ook aangaf, hoe vreselijk de verwachtingen ook zijn met Donald Trump in het Witte Huis, mag niet worden vergeten dat deze beweging protesteert tegen mistoestanden die reeds onder president Obama bestonden. Het zou geen goede zaak zijn voor deze nieuwe beweging als hieruit een idealisering van het vorige presidentschap zou volgen. De Democratische Partij van Obama is immers onderdeel van het probleem.

Critici stellen dat deze protesten reeds hadden moeten gebeuren toen de VS zijn moordende bommen en drones dropte op duizenden onschuldige mensen in het Midden-Oosten. Dat is een terechte opmerking. Ze doet echter niets af aan het belang van deze protestbeweging. Die moet alle kansen krijgen.

Donald Trump heeft alvast dit verwezenlijkt: vele protestbewegingen die tot voor kort elk hun eigen aparte strijd voerden hebben elkaar gevonden in één gemeenschappelijke strijd. Deze massale protesten vlak na de inauguratie van een nieuw Amerikaans president zijn uniek in de Amerikaanse geschiedenis. Dat geeft hoop in bange dagen.

Meer informatie en eerste nabeschouwingen zijn ruim te vinden bij Amerikaanse alternatieve media als The Intercept, TheRealNews, DemocracyNow! (en vele andere). Ook dat is een deel van het succes van de Women’s March: dit is de definitieve doorbraak van niet-commercieel gebonden media, die nu definitief het monopolie van de commerciële mainstream media op de doorstroming van informatie aan de Amerikaanse bevolking kwijt zijn. Ook dat geeft hoop in deze bange dagen.

Zie verder ook nog: 

• een fotografisch overzicht van 21 januari door Robert Mackey van The Intercept in Women March on Washington and Other Cities to Defy Trump;
• journalist Lee Fang van The Intercept legt uit welke bedrijven en belangengroepen de vele festiviteiten sponsoren op de avond van de inauguratie en wat dat zegt over lobbying in de regering van Donald Trump in Who’s Paying for Inauguration Parties? Companies and Lobbyists With a Lot at Stake;
• cijferoverzicht van WikiPedia 2017 Women’s March;
• perswoordvoerder Trump poogt de cijfers van de toeschouwers van de eedaflegging op te vijzelen in Observable Reality 1, Trump White House 0;
• fotoreportage: Faces from the Women’s March on Washington;
• over de deelname van Black Lives Matter Activists Chain Themselves Together to Block Inauguration Checkpoint en Women of Color March on Washington.