VS-protesten tegen Trump breiden uit naar Mexico

Duizenden Amerikanen blijven betogen tegen de plannen van president Trump, tegen zijn raids om migranten te deporteren, tegen pogingen om abortuswetgeving af te schaffen en tegen zijn minister van onderwijs Betsy De Vos. In Mexico betoogden tienduizenden ook tegen Trump, én tegen eigen president Enrique Peña Nieto en zijn regering.

De Women March in Washington DC en talrijke andere steden in de VS en in andere landen op 21 januari, de dag na de eedaflegging van Donald Trump, krijgt blijkbaar navolging. In tientallen kleine en grote steden in de VS werd de voorbije weken en dagen betoogd tegen allerlei beleidsaspecten van de regering Trump.

Massale raids tegen migranten

De Amerikaanse overheidsdienst voor immigratie en grenscontrole Immigration and Customs Enforcement (ICE) is begonnen met raids in meerdere steden om immigranten zonder papieren op te pakken en versneld te deporteren.

Tot voor kort concentreerde deze dienst zich nog op het deporteren van gezochte criminelen, mensensmokkelaars, drugsdealers en andere delinquenten onder de migranten.

Sinds Trump de eed heeft afgelegd is echter iedere immigrant in de VS die niet helemaal in orde is vogelvrij, ook mensen die hier al jaren leven en werken. Het allereerste slachtoffer van dit xenofobe beleid wordt waarschijnlijk de 36-jarige Mexicaanse Guadelupe García de Rayos. Zij woont reeds vierentwintig jaar in de staat Arizona. (Deze deelstaat was tot 1863 deel van Mexico en werd na 56 jaar zogenaamde onafhankelijkheid – in werkelijkheid VS-bezetting – in 1912 onderdeel van de VS).

Aaron Eyes, haar echtgenoot, is eveneens Mexicaans migrant zonder permanente verblijfspapieren. Hun twee kinderen hebben wel de Amerikaanse nationaliteit. Guadeloupe heeft nooit een wetsovertreding begaan op één na (zie verder) en ging elk jaar trouw naar de ICE om haar tijdelijke verblijfsvergunning te vernieuwen. Ook op woensdag 8 februari 2017 ging zij bij de lokale ICE-afdeling in Phoenix, de hoofdstad van de staat, langs voor haar jaarlijkse controle.

Administratieve overtreding

Daar werd zij onmiddellijk aangehouden, zonder mogelijkheid van contact met haar echtgenoot en kinderen, die buiten stonden te wachten. Volgens het presidentieel decreet van president Trump van 25 januari 2017 is zij immers een topprioriteit geworden voor deportatie, op basis van één door haar begane overtreding. Voor haar vertrek had zij daarom nog overlegd met haar gezin of ze ditmaal wel zou gaan en niet zou doen zoals honderdduizenden anderen, die er voor kiezen om in riskante illegaliteit te leven.

Die ‘overtreding’ was reeds twintig jaar bekend. Zoals zoveel migranten zonder papieren in de VS had zij bij haar werkgever een onbestaand nummer van de sociale zekerheid opgegeven. Dat persoonlijk nummer is nodig om in de VS een officieel arbeidscontract bij een werkgever te bekomen. Het is een inbreuk die door honderdduizenden migranten én Amerikaanse staatsburgers gebruikt wordt om aan een baan te geraken. De overheidscontrole op deze nummers is in de VS zeer laks. Bovendien worden alleen de werknemers hiervoor gestraft. Bedrijven die valse nummers aanvaarden gaan vrijuit.

De dochter van Guadelupe García de Rayos spreekt de pers toe enkele uren nadat ze vernam dat haar moeder werd gedeporteerd naar Mexico (twitter)

Het recente decreet van president Trump bepaalt echter dat “eender welke overtreding” voldoende is voor deportatie “om de openbare veiligheid van het Amerikaanse volk te verzekeren”. Honderden betogers kwamen nog dezelfde dag samen aan het ICE-kantoor. Het mocht echter niet baten. De volgende dag werd zij reeds naar Mexico gedeporteerd.

Duizenden Guadelupes

In 2008 was Guadelupe reeds aangehouden door de beruchte sheriff Joe Arapaio. Deze man is ondertussen ontslagen en wacht een proces voor racisme, discriminatie, geweldpleging en aftroggelarij en diefstal van aangehouden personen. Guadelupe kreeg van de rechtbank toen de voorwaarde opgelegd voortaan jaarlijks naar de controle van ICE te gaan. Onder president Obama werden alleen migranten gedeporteerd die als een gevaar voor de openbare veiligheid werden beschouwd volgens bepaalde omlijnde criteria.

Guadelupe dreigt slechts de eerste van vele duizenden deportaties te worden. In de voorbije dagen werden immers honderden andere migranten opgepakt, wiens ‘wetsovertreding’ uitsluitend te maken heeft met het feit dat ze ooit illegaal de grens hebben overgestoken (of na een tijdelijke verblijfsvergunning niet zijn teruggekeerd). In tientallen steden in de VS wordt tegen deze recente raids door het ICE geprotesteerd.

Illegale aardbeienpluksters in California werken 12 uur per dag zeven dagen per week tijdens het seizoen voor 8 dollar per uur (financebg.com)

Ondertussen klagen meer en meer landbouwers in het zuiden over het vertrek van hun seizoenarbeiders. Omdat het ICE ook raids wil doen op boerderijen, geven migranten er de voorkeur aan niet op de velden aanwezig zijn voor de oogsten. Voor heel wat landbouwteelten is (illegale) seizoensarbeid essentieel om winstgevend te zijn. In de staat California bestaat 95 procent van alle seizoensarbeid in de landbouw uit illegale migranten. Landbouwexperts verwachten een toename van de voedselprijzen in de komende weken tussen 5 à 6 procent.

Betsy DeVos

Meerdere deelstaatparlementen met een Republikeinse meerderheid maken van het presidentschap van Trump gebruik om ook allerlei wetten terug te draaien, zoals het recht op abortus en het versoepelen van de lokale wetgeving op het bezitten en dragen van wapens. In Alabama wil het parlement het recht afschaffen van rechters om een doodstraf door jury om te zetten in levenslang. Rechters mogen volgens dit voorstel enkel nog in omgekeerde richting oordelen, door levenslang in de doodstraf op te zetten. Ook hier komen meer en meer protesten op gang tot in de kleinere Amerikaanse steden in het zuiden.

Kersvers minister van onderwijs Betsy DeVos heeft de eer om met het kleinste verschil ooit benoemd te zijn door de Senaat. Omdat twee Republikeinse senatoren weigerden voor haar benoeming te stemmen, was het eindresultaat 49-49 in de federale Senaat. Daarop bracht – zoals voorzien in de procedures – vice-president Mike Pence als voorzitter van de Senaat – een beslissende stem uit (bij gewone stemmingen heeft hij geen stemrecht). Het is de eerste maal in de Amerikaanse geschiedenis dat een door de president voorgedragen kandidaat-minister met een dergelijke ingreep wordt benoemd. Op haar allereerste bezoek als minister van onderwijs aan een openbare school in de hoofdstad werd zij op gejouw van het onderwijzend personeel onthaald, die haar de toegang tot het schoolgebouw ontzegde. Na enkele minuten het gebouw te betreden via een achterdeur moest zij snel het gebouw verlaten, zonder enig gesprek of contact met de betrokken leerkrachten en leerlingen.

Mexico tegen Trump en tegen president Nieto

Niet alleen in de VS zelf neemt het protest tegen de beleidsmaatregelen van Trump toe. In Mexico hebben meer dan 200.000 Mexicanen in 20 steden betogingen gehouden tegen president Trump, tegen zijn plannen om landgenoten uit de VS te deporteren, tegen zijn racistische uitlatingen tijdens de kiescampagne en tegen zijn plannen om de grens met een volledige muur af te sluiten (en Mexico daar voor te laten betalen). Mexicaans president Enrique Peña Nieto (EPN) heeft na aanvankelijk eerder afwachten te reageren op de verkiezing van Trump de voorbije weken harde taal gesproken tegen zijn noordelijke collega. Dat blijkt in eigen land niet echt aan te slaan. De betogers richtten hun pijlen even sterk op de eigen president en zijn regering. Mexico wordt geteisterd door corruptie, vervalsing van verkiezingen, wangedrag door politie en leger, samenwerking van politici met de drugsmaffia en door brutaal geweld door de drugsmaffia.

President Nieto boekt met zijn veroordeling van Donald Trump geen enkel succes bij de betogers, die hem op gelijke voet stellen met Trump. Hem wordt onder meer verweten niet op te treden tegen het politiegeweld en tegen corrupte politici. Een van de meest spectaculaire misdaden onder zijn bestuur is de moord op 43 studenten op 26 september 2014. Er zijn ernstige vermoedens van samenwerking tussen politie, de gouverneur van de staat Guerrero en de burgemeester van de stad Iguala, om 43 betogende studenten over te dragen aan de lokale drugsmaffia, die hen om het leven heeft gebracht. De zaak is nog niet aan het begin van een rechtszaak toe.

De 43 studenten verdwenen met hun bus toen ze op weg waren naar de herdenking van een andere slachting in 1968. Toen werden naar schatting 300 studenten vermoord door de oproerpolitie in de hoofdstad Mexico City. Ook die zaak is nooit voor het gerecht gekomen. De slachtpartij van 2014 in Iguala is slechts het topje van de ijsberg. Critici van de Women March van 21 januari 2017 stelden dat de beweging op los zand was gebouwd en snel in elkaar zou klappen. Voorlopig doet zich dus eerder het omgekeerde voor. De protesten breiden uit van de grote naar de kleinere steden en zelfs naar buurland Mexico, een ongeziene evolutie in de Amerikaanse geschiedenis. Nooit voorheen heeft een president in amper drie weken na zijn eedaflegging zoveel protesten uitgelokt.

Bronnen:

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.