De manier waarop de overheid collectieve sociale onderhandelingen mogelijk maakt heeft een zeer grote invloed op het niveau van ongelijkheid in de EU-lidstaten. Dat blijkt uit een vergelijkend onderzoek van Internationale Arbeidsorganisatie (IAO).

In zijn rapport Inequalities and the World of Work: What role for industrial relations and social dialogue? bekeek de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) naast loonongelijkheid ook ongelijkheid inzake arbeidsduur, toegang tot jobs, opleidingen, carrièrekansen en sociale bescherming. Dit onderzoek gaat dieper in op algemene trends in Europa en bevat hoofdstukken over België, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Slovenië, Spanje, Zweden, de Baltische Staten, Nederland en Groot-Brittannië.

In een persmededeling van 23 februari 2017 meldt de IAO zijn bevinding dat de achteruitgang van het collectief overleg leidt tot meer laagbetaalde banen en tot meer loonongelijkheid onder werkende mensen. “Landen met een meer gecentraliseerd of sterk gecoördineerd collectief overleg, zoals Zweden en België, zijn er daarentegen in geslaagd een stijging van het aantal laagbetaalden, van de ongelijkheid en van de werkonzekerheid, te voorkomen.”

De IAO stelt een sterk verband vast tussen sterke sociale dialoog en een vermindering van de gender-loonkloof en betere werkomstandigheden voor werknemers, verklaart Daniel Vaughan-Whitehead, Senior Econoom bij de IAO.

“Ook een wettelijk vastgelegd minimumloon helpt de loonongelijkheid te beperken, maar enkel in combinatie met effectief collectief overleg”. De IAO heeft dat verband onder meer vastgesteld in Groot-Brittannië en in de drie Baltische staten Letland, Estland en Litouwen. Dat gunstige effect wordt echter tenietgedaan door de slechte verhoudingen tussen werkgevers en werknemers. “In België en Ierland, maar ook in Frankrijk en Nederland, heeft de combinatie van een minimumloon en een sterke sociale dialoog de versplintering van loons- en arbeidsvoorwaarden beperkt”.

Lof voor sociaal overleg in België

De IAO heeft in zijn rapport ook woorden van lof voor België. “België valt op als één van de weinige Europese landen die erin is geslaagd om de ontwikkeling van laagbetaalde jobs en de toename van ongelijkheid tegen te houden. Het Belgische minimumloon ligt hoger dan in de meeste EU-lidstaten, waardoor het aantal laagbetaalde banen beperkt wordt. Het collectief overleg op verschillende niveaus draagt bij tot een beperkte loonspreiding.”

Het IAO-rapport wordt tijdens een tweedaagse conferentie in Brussel op 23 en 24 februari voorgesteld, in aanwezigheid van de Ministers van werkgelegenheid van Griekenland, Ierland, Luxemburg en Portugal en van de Europees Commissaris voor werkgelegenheid en sociale zaken Marianne Thyssen.

Rapport: “Inequalities and the World of Work: What role for industrial relations and social dialogue?”