Belgische Transportarbeidersbond BTB, centrale van het ABVV, onderzoekt al jaren sociale dumpingpraktijken in de transportsector en heeft daarover zijn derde zwartboek gepubliceerd. Hierin concentreert de BTB zich op een uitbuitingssysteem dat via Slovakije werkt. De BTB noemt man en paard en verwacht actie van de Belgische regering en de Europese Commissie.

“In de Belgische transportsector gingen de voorbije tien jaar meer dan 6.000 jobs verloren. Toch rijden er niet minder vrachtwagens”, stelt BTB-voorzitter Frank Moreels in de inleiding van het zwartboek De Slovakije-route – Sociale dumping, zo werkt het: BTB op onderzoek. Een team van BTB-medewerkers ging op stap naar Slovakije en bezocht er de adressen van zogenaamde filialen van Belgische transportbedrijven, Slovaakse (én Belgische) adviesbureau’s voor transportbedrijven. Meermaals mochten ze vaststellen dat het cliché ‘postbusbedrijven’ letterlijk mag genomen worden.

Slovakije is niet het enige land waar Belgische malafide transporteurs gebruik maken van juridische constructies volgens Slovaaks bedrijfsrecht om buitenlandse chauffeurs in België voor hen te laten werken aan sociale dumpinglonen. Ook in Bulgarije en Roemenië bestaan dergelijke ‘bedrijven’. Het recente onderzoek van BTB spitste zich echter toe op één van deze landen, Slovakije. Dat blijkt immers de koploper te zijn wat betreft Belgische bedrijven.

Een lange lijst namen, personen, bedrijven

De namen van bekende Belgische transportbedrijven komen voortdurend in het zwartboek aan bod: Jost, Rosantra, Maes, Van Dievel, Vanroosbroeck-Maes. Zo is het Slovaakse bedrijf eigendom van de Belgische bedrijven Transports Fernand Michel en Michel Logistics. Bepaalde eigenaars van transportbedrijven, actief in Slovakije, blijken tevens lid te zijn van de beheerraad van Febetra, de Belgische Werkgeversfederatie voor Internationale Handel, Vervoer en Logistiek, zoals Didier Michel en Hans D’Eer.

De lijst is lang. Antrum Transport Services is van het bedrijf Frans Put uit Mechelen. Het Slovaakse bedrijg Carlog is eigendom van het transportbedrijf Hertsens. Het bedrijf TH Trucking is eigendom van de Belg Filip Heeze, eigenaar van Transheeze in Lochristi. Bobotrans heette aanvankelijk Bevertrans Slovakia en is van de familie Verhegge, eigenaar van Bevertrans in Zedelgem. Eenzelfde naam werd blijkbaar als niet opportuun gezien.

Het gaat maar door. J&E Trans werkt voor Transports De Vreese. ISC Trans (officiële naam Delca Špedícia Slovakia) werkt voor Delcatransport in Moorslede. Sodema werkt voor Glass Partners in Jemeppe. Belutra is van Luc Beyers Transport. Ingco is een filiaal van Transport Vermeulen uit Hulshout.

Dandoy: “Niks mee te maken”

Eurotrucks SK is eigendom van Transport Dandoy uit Mollem (Asse). Dat bedrijf kwam op een zeer schrijnende manier in het nieuws toen de Roemeen Nicola Brezeanu, een van zijn chauffeurs, brandwonden opliep in zijn slaapplaats op het bedrijf.

De vrachtwagen waarmee hij reed werd daarbij beschadigd. Dandoy weigerde de medische verzorging van de man te betalen. Hij hield die kosten in schijven af van zijn latere maandloon. In de Belgische pers ontkende zaakvoerder Dandoy iets te maken te hebben met Eurotrucks SK. Groot was dan ook de verbazing van het BTB-onderzoeksteam dat op het kantoor van Eurotrucks SK de deur werd opengedaan door Dandoy zelf. Bovendien troffen ze een oplegger van Dandoy aan op de parking.

Het bedrijf Bratislava Trucking was moeilijk te vinden. Het bleek een kamer te zijn op de derde verdieping boven restaurant Moony’s in Bratislava. Rovetra Slovensko is van transportfirma Rovetra in Westerlo. Toppunt van ironie, een van de vele postbusadressen is gevestigd in een villa in een straat die niet toegankelijk is voor vrachtwagens. Het zwartboek gaat maar door, de lijst is lang. En toch is dit slechts het topje van de ijsberg.

Praktijk neemt nog toe

Er is niets dat er op wijst dat deze praktijk door de recente juridische acties in België is afgenomen. Integendeel, de betrokken bedrijven worden steeds maar inventiever, adressen veranderen voortdurend. Adviesbureaus als CS Service, SK Service en ICS Trans helpen Belgische bedrijven met alles. Een van die Slovaakse adviesbureau’s is deels eigendom van Roland Peeters van Peethulta Transport in Malle. Ook hij is lid van de raad van bestuur van werkgeversorganisatie Febetra.

Zij zorgen voor de oprichting van de firma, de statuten, de transportvergunningen, de boekhouding, het personeelsbeleid, stromannen voor de oprichting (“het is niet verstandig dat je zelf opricht, want dan vindt men je naam en Belgisch adres in het handelsregister”), contacten met leasingfirma’s, aanwerving van een lokaal personeelslid (“dat is toch echt nodig, en zelf zal u ook minstens één keer per maand moeten overkomen, om alle documenten te tekenen”). Ze raden ook aan met de vrachtwagens toch minstens ieder jaar één keer naar Slovakije te gaan voor een technische controle en af en toe, als de kans zich voordoet, een vracht naar Slovakije te boeken.

Er werkt sinds enige tijd zelfs een Belgisch consultancy-bedrijf in Slovakije. Zakenkantoor VGD biedt ‘onafhankelijk financieel advies op maat’. Zaakvoerder Bart Waterloos is ook Belgisch ereconsul in Bratislava.

Negatieve ervaring

Frank Moreels is vastberaden om met deze strijd door te gaan, ook al is zijn ervaring tot nu negatief. Voor elk bedrijf dat wordt betrapt zijn er tientallen die er mee beginnen. “De Slovakije-route is absoluut niet gesloten. Meer zelfs, ze wint aan populariteit. De Europese Commissie heeft de adressen gekregen van tientallen postbusbedrijven in Slovakije. Anderhalf jaar later werd van één bedrijf de vergunning ingetrokken. Dat is dan ook een deel van het drama: de meeste postbusbedrijven zijn volledig in orde met de Slovaakse wetgeving, die op hun maat geschreven is.

Sinds 2014 is voormalig CD&V-voorzitter Marianne Thyssen namens België lid van de Europese Commissie, bevoegd voor Werk, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit. Tot nu heeft ze bijzonder weinig animo aan de dag gelegd om de wanpraktijken in de Europese transportsector in te dijken.

Frank Moreels ziet slechts één mogelijke oplossing: “De dumpers in de transportsector laten zich bijstaan door goedbetaalde advocaten en gespecialiseerde consultants. Dat betekent dat onze inspectiediensten beter uitgerust moeten worden en meer mensen en middelen moeten krijgen om hun werk te doen. “Gebeurt dat niet, dan kunnen de woorden van de federale regering niet ernstig worden genomen.

Links naar de BTB-rapporten:

Zwartboek 2017: De Slovakije-route – Sociale dumping, zo werkt het: BTB op onderzoek – Zwartboek 2010 – Zwartboek 2012 

BTB onderzocht ook de sociale wantoestanden waarin vrachtwagenchauffeurs werken en leven op parkings langs Belgische autostrades en publiceerden daarover een rapport in 2007, 2008, 2009, 2010, 2012 en 2015.