“Voor de Griek die al aan de grond zat, is er de voorbije drie jaar niets veranderd, er zijn alleen meer Grieken in die situatie bijgekomen, nu ook de hogere middenklasse begint uiteen te vallen.” Griekenland is nog nauwelijks voorpaginanieuws. DeWereldMorgen.be sprak er met Bruno Tersago over.

“De perceptie in de Belgische en andere Europese media is die van de markt, dat idee dat alles beter gaat met de cijfers erbij om het te bewijzen. Met cijfers kan je echter eender wat bewijzen, zeker met gemiddelden. Laat ik stellen dat het sinds 2014 niet slechter geworden is. Dat klinkt goed, maar het komt er op neer dat het leven voor de gewone Griek even lamentabel is gebleven, niet leven maar overleven.”

“Voor Syriza en Alexis Tsipras in januari 2015 de verkiezingen wonnen, kon je het regeringsbeleid samenvatten als snijden in alle overheidsuitgaven, zonder terug te betalen. Sindsdien is daar dat terugbetalen bijgekomen. Eerste minister Tsipras heeft zich in augustus 2015 neergelegd bij het ultimatum van de trojka (IMF, Europese Commissie en Europese Centrale Bank). Griekenland moet elk jaar een deel van zijn begroting gebruiken voor schuldafbetaling en moet bovendien elk jaar afsluiten met een primair surplus van 3,5 procent¹.”

“Varoufakis noemde dat toen waanzin. Het probleem is dat je dat alleen kan verwezenlijken met groei. Die is er niet. De Griekse economie krimpt. Tsipras doet dat alleen door de inkomsten te verhogen, de belastingen. Zo slaagt hij er al drie jaar in een surplus te hebben dat enerzijds nooit die afgesproken 3,5 procent haalt, maar anderzijds altijd hoger blijkt te zijn dan wat de prognoses voorspellen.”

“Als ‘links’ politicus – ik mag links hier voortaan in vette aanhalingstekens zetten – zegt Tsipras dat te doen met progressieve belastingen waarbij de hogere inkomens ook hogere belastingpercentages opgelegd krijgen. Voor de armen en de lagere middenklasse maakt dat geen verschil meer. Je kan keien niet stropen. Meer en meer mensen in de hogere middenklasse die het tot recent nog redelijk goed deden beginnen het nu ook te voelen. Eén derde van de Griekse bevolking leeft nu onder de armoedegrens van 700 euro in een land waar de levensduurte ongeveer even hoog is als in België.”

“Positief is ook dat de werkloosheid is gedaald van 27 procent in 2015 tot 20 procent nu, nu ja, ‘positief’. 900.000 Grieken hebben geen werk. Dat cijfer is alleen maar positief omdat veel meer Grieken dan vroeger nu deeltijds werken. Er is hier nu ook veel meer flexibele arbeid, zoals nuluurcontracten in Duitsland. Iemand die zo 100 euro verdient per maand, verdwijnt uit de werkloosheidsstatistieken. Hier krijgt je maar werkloosheidssteun voor 12 maanden.”

“De enige buffer die de Grieken nog helpt te overleven is de familie. Veel Grieken hebben de steden verlaten en zijn met hun kinderen terug in de dorpen gaan wonen bij de grootouders. Daar is het leven wat goedkoper en kunnen ze samen overleven met het pensioen van oma en opa. Die zien echter hun spaargeld verdwijnen en nu moet de regering van de trojka nog gaan besparen op de pensioenen.”

“Sinds de crisis in 2008 begon, hebben de gepensioneerden volgens de Griekse Bond der Gepensioneerden 62 miljard euro ingeleverd over de voorbije zeven jaar. Gepensioneerden komen regelmatig op straat, waar ze door de politie zwaar worden aangepakt, zoals in de tijd voor Syriza.”

“Schattingen gaan er van uit dat 24 procent van alle economische activiteit in Griekenland illegaal is, onder de officiële radar. Er wordt niet echt iets gedaan om die informele economie te regulariseren. Men lost dat op met beschamende lapmiddelen. Nu ben je bijvoorbeeld verplicht om een bepaald deel van de uitgaven per bankrekening te doen. Elke maand wordt er een loterij georganiseerd, waarbij een paar houders van een bankrekening 1.000 – 2.000 – 3.000 euro winnen, als ‘beloning’.”

“In september 2019 zijn er normaal gezien terug parlementaire verkiezingen. Iedereen gaat er van uit dat de grootste partij die van de afwezige kiezers wordt – en in Griekenland is er stemplicht. Syriza haalt nog 15 procent, de rechtse conservatieven van Nieuwe Democratie halen terug 25 procent. De apathie is enorm. Paradoxaal genoeg blijft Tsipras de meest betrouwbare politicus in de peilingen. Dat komt echter vooral omdat de andere partijen nog altijd worden geleid door de oude apparatchiks. De ND wordt nog geleid door Kyriakos Mitsotakis, een lid van de aloude oligarchie.”

De Eurogroep, nog altijd

De Eurogroep² gaat binnenkort beslissen over nieuwe financiële steunmaatregelen, maar dan moet Griekenland eerst beter werk maken van ‘executieve verkopen’. De overheid moet elk huis van wie zijn hypotheek niet langer kan betalen automatisch in beslag nemen en openbaar verkopen. Dat gebeurt nu nog met echte openbare verkopen telkens op woensdag met een deurwaarder en notaris. Daar zijn echter voortdurend protesten tegen, notarissen worden door de bevolking zelfs bedreigd. Daar zit dus veel vertragingen op.”

“Nu gaat Syriza dat oplossen met een wetsvoorstel dat openbare verkoop online mogelijk maakt. Dat gaat zeer ver. Het volstaat één betaling van 500 euro achter te staan om uit je huis te vliegen. Syriza zegt dan wel dat ze de kleine eigenaar van één huis gaan sparen, maar in werkelijkheid zijn het net zij die het zwaarst gaan lijden onder die maatregel. Voor een kleine zelfstandige die in zijn eigen huis een winkeltje heeft is dat het einde. Die ‘online’ verkoop noemen ze bij de Eurogroep ‘good practice‘.”

“Speculanten krijgen nu compleet vrij spel om hele wijken op te kopen, onder meer veel Chinezen doen dat, om ze dan later als het beter gaat met ruime winst terug te verkopen. Die huizen staan dan leeg, de mensen mogen er niet in blijven wonen, tenzij ze huur betalen, wat ze niet kunnen. Dit gaat de dakloosheid spectaculair doen toenemen. Hoe ze het in hun hoofd halen begrijp ik niet, maar Syriza wil die wet dus invoeren op 1 mei.”

“Dijsselbloem is hier de meest gehate Europeaan (de vorige voorzitter van de Eurogroep). Zijn bekentenis dat de zogenaamde reddingsprogramma’s voor Griekenland in werkelijkheid de Duitse, Franse, Nederlandse banken heeft gered was hier dagenlang frontpaginanieuws. Een bekentenis die zou moeten lijden tot het compleet herzien van het EU-beleid is in de rest van Europa nauwelijks opgepikt, het was een fait divers.”

Massale emigratie

“Het resultaat is rampzalig. Sinds 2009 verlaten gemiddeld 80.000 Grieken het land. In het begin waren dat vooral mensen met een hoge opleiding die banen vonden via de klassieke grote Griekse diaspora in de VS, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland. Nu zijn dat ook gewone mensen, studenten die hun studies opgeven, die gaan naar landen als Nederland, België en Duitsland. In Limburg worden die door de familie opgevangen. Dat zijn per land geen spectaculaire cijfers, maar voor Griekenland zelf is dat een tragedie.”

“Eerst liepen de steden leeg naar de dorpen, nu lopen ook de dorpen leeg en blijven alleen de grootouders achter. Ondertussen boomt het toerisme terug. De Griekse economie heeft daar echter bijna niets aan. Veel toeristen kiezen hier voor all-in-hotels, waar verblijf, vol pension, zwembad, activiteiten in de prijs is inbegrepen. Dat is spotgoedkoop dankzij zwaar onderbetaald personeel dat grotendeels uit buurlanden Bulgarije en Roemenië komt.”

Casino-kapitalisme

“De regering wil het ook gemakkelijker maken voor toeristen (en de Grieken die het zich nog kunnen permitteren of die het aandurven) om gemakkelijk krediet te krijgen om te gaan gokken in casino’s. Daarvoor wil ze zelfs nieuwe casino’s gaan bouwen op de eilanden. De lokale overheden verzetten zich daar samen met de eigen bevolking hard tegen. Dat is er dus nog niet. Wat ze hier voorstellen is dus letterlijk dat: casino-kapitalisme.”

“Ondertussen is er nog dat andere probleem waar je bijna niets meer over hoort. De vluchtelingen blijven nog altijd toestromen op de eilanden. Als het een tijd windstil is en droog zie je de aantallen die de sprong wagen zo toenemen. De vijf kampen op de eilanden zijn permanent overbevolkt. De infrastructuur van de eilanden is daar niet op berekend.”

“Tegen het verbod van het akkoord met Turkije in heeft de regering toch enkele duizenden vluchtelingen overgebracht naar het vasteland, zwangere vrouwen, zieken, oude mensen, gezinnen met baby’s … De EU is daar woest over, maar geeft niet de middelen om ze op de eilanden op te vangen.”

De echte eerste minister

“De procedure voor de asielaanvraag duurt maanden. Maarten Verwey is de hoge EU-ambtenaar die moet toezien op het besparingsbeleid en op de toepassing van het akkoord van de EU met Turkije over de vluchtelingen. Hier noemen ze hem ‘de echte eerste minister’. Die wil dat die asielaanvragen zo snel gaan als in Nederland. Tot over enkele jaren had Griekenland niet eens een asieldienst, laat staan dat ze ervaren ambtenaren hebben. Die dienst moet dus meer volk hebben, maar tegelijk legt de EU een verbod op voor nieuwe aanwervingen bij de overheid. Kafka.”

“Om Turkije te sussen heeft Tsipras aan Turks president Erdogan (tijdens zijn bezoek aan Athene) beloofd om de acht Turkse piloten terug te sturen die tijdens de mislukte staatsgreep met een aantal helikopters de grens overgevlucht waren. Eén van hen heeft echter van de rechtbank al asiel gekregen. De regering is in beroep gegaan en heeft die ene man gevangen gezet, terwijl de anderen absurd genoeg zonder goedgekeurd asiel wel vrij bij vrienden verblijven.”

“Het is volgens mij een schijnvertoning, om de regering de kans te geven om te doen alsof ze die Turken wel willen terugsturen, maar niet kunnen omdat ze de beslissingen van het gerecht niet mogen negeren. Minister van migratie Mousalas heeft verklaard dat “collaborateurs van de staatsgreep in Turkije niet in Griekenland kunnen blijven”. Er zijn echter geen bewijzen tegen die acht piloten. Zijn uitspraak maakt volgens mij deel uit van de cinema om Turkije gunstig te stemmen.”

Bruno Tersago publiceerde in juni 2015 het boek Groeten uit Griekenland. In mei 2018 verschijnt zijn nieuwe boek Griekenland op het bed van Procrustes. (Procrustes is een Griekse mythische figuur, die zijn ‘gasten’ aanpaste aan de lengte van zijn bed door hen uit te rekken of de benen af te zagen tot ze pasten.

1   Een ‘primair’ surplus of overschot op de begroting komt er op neer dat op jaarbasis de begroting moet eindigen met een overschot van 3,5 procent, door de inkomsten te verhogen en de uitgaven in te krimpen.

2   De Eurogroep is een informele vergadering van de ministers van economie en financiën van de 19 EU-lidstaten die tevens lid zijn van de Europese Monetaire Unie (EMU), met de euro als eenheidsmunt. Zij vergaderen samen met de vertegenwoordigers van de trojka. Voor een analyse van de Eurogroep, zie Yanis Varoufakis ontmaskert de echte agenda van de Eurogroep.