Op 14 april 2016 had DeWereldMorgen.be een gesprek met twee Belgische luchtverkeersleiders over hun werkomstandigheden (zie De luchtverkeersleiders: het echte verhaal). Hun weergave van de realiteit op de werkvloer kwam toen niet overeen met wat de bestuurders van Skeyes, het vroegere Belgocontrol, erover verklaarden in de media.

Het autonoom overheidsbedrijf Skeyes regelt alle luchtverkeer van en naar de internationale luchthaven van Brussel-Zaventem, de vijf regionale luchthavens, twee radarstations en alle luchtverkeer over het Belgisch grondgebied onder 8.000 meter.

De recente sociale onrust sleept in feite al jaren aan. Ook in 2016 werden er acties gevoerd. Sindsdien blijkt er nauwelijks iets veranderd te zijn. Toegezegde akkoorden met de vakbonden worden niet gerespecteerd en de arbeidsomstandigheden zijn nog steeds even slecht. De luchtverkeersleiders vinden de huidige werkdruk een gevaar voor de veiligheid en luiden andermaal de alarmklok.

“Ziek melden” als stakingsmiddel?

Net als drie jaar geleden wordt door de directie opnieuw de leugen verspreid dat luchtverkeersleiders zich op de dag zelf dat ze zouden moeten werken ziek melden als verdoken vorm van sociaal protest, als feitelijke staking. “Daar klopt net als in 2016 niets van”, aldus luchtverkeersleiders ‘Bruno’ en ‘Bert’¹.

“Ze spelen doelbewust op de begripsverwarring tussen zieke personeelsleden en wat wij de ‘missing services’ noemen. De beurtrol van collega’s die volkomen terecht ziek zijn op doktersvoorschrift – kort of langdurig – moeten door de andere collega’s op vrijwillige basis worden overgenomen. Dat doen wij als collega’s altijd, ook als dat betekent dat je een vrij weekend, een avond met vrienden of een familiefeest moet opgeven.”

“Wat nu gebeurt is totaal niet dat mensen zich op het laatste ogenblik ‘ziek’ melden om de bezetting omlaag te halen en zo vertragingen of annuleringen van vluchten te veroorzaken. Wat we doen is weigeren om de ‘missing services’ van de zieke collega’s te vervangen. Wanneer de directie dan zegt dat er bijvoorbeeld ‘vandaag twee of drie verkeersleiders te weinig zijn omdat ze zich ‘ziek’ hebben gemeld’ is dat een verdraaiing van de feiten. Andere niet-zieke collega’s weigeren op hun vrije dag de rooster van zieke collega’s over te nemen, dàt is wat er gebeurt.”

“Niemand meldt zich ‘ziek’ op een voor hem/haar voorziene werkdag alleen maar om afwezig te zijn, niemand. Integendeel, als we staken, dan staken we echt. Wij vervangen de zieke collega’s niet omdat we de situatie niet langer nemen. Dit brengt immers de veiligheid in gevaar. Geen enkele collega wil een luchtvaartramp op zijn geweten hebben. De directie weet perfect hoeveel personeel er tekort zal zijn, maar weigert die situatie ten gronde aan te pakken en doet dan alsof ze plots voor een tekort komt te staan, terwijl ze dat al dagen op voorhand weet. Ik verwacht in de komende dagen weer meer van dergelijke berichten”.

“Daarenboven, wat grote baas Johan Decuyper verkondigt over de Gilde der Luchtverkeersleiders in de media is manifest onjuist. Deze organisatie is geen vakbond en beweert dat ook niet. Zij houdt zich louter bezig met technische aangelegenheden van het vak. Deze organisatie heeft nooit ‘macht’ gehad en is die dus ook niet aan het verliezen.”

De eisen zijn al jaren bekend

“Het zijn wel degelijk de vakbonden die het personeel vertegenwoordigen tijdens de onderhandelingen en hun eisen overbrengen aan de directie. Die eisen zijn al jaren bekend. Telkens worden na een actie zoals in 2016 dure eden gezworen die daarna niet worden uitgevoerd. De overgrote meerderheid van de luchtverkeersleiders is én lid van een van de vakbonden én lid van de Gilde. Een tuchtprocedure starten tegen de huidige voorzitter van de Gilde, net zoals drie jaar geleden, is pure intimidatie. Die procedure is op zich geen bewijs van enige schuld, maar hij stelt het wel zo voor.”

“Hij zegt: ‘Onwettige afwezigheden dulden we niet meer’. Nogmaals, wij zijn niet onwettig aanwezig. Wij weigeren wel om ons normaal afgesproken werkrooster nog te verzwaren om zieke collega’s te vervangen, omdat het bestuur weigert voor meer personeel te zorgen. Daarenboven, wat insinueert Decuyper? Dat hij tot nu onwettige afwezigheden wel tolereerde? Sinds 2016 is de situatie op dit vlak nog verergerd. Toen waren er nog 100 luchtverkeersleiders in CANAC, het luchtverkeerscentrum in Zaventem – wat toen ‘maar’ 5 mensen te kort was. Nu zijn we gezakt tot 85. “

“Twee van de drie vakbonden verwerpen de voorstellen van de directie. Alleen het ACOD stemt in, maar doet dat onder voorbehoud en stelt bijkomende vragen, wat in feite op hetzelfde neerkomt. De malaise zit zeer diep, trouwens niet alleen bij de luchtverkeersleiders zelf. Ook bij het technisch personeel rommelt het.”

“Er zijn meerdere collega’s die meer dan 20 verlof- en compensatiedagen² van 2018 niet kunnen opnemen. Een verhuis, naar een trouwfeest gaan, een weekenduitstap met het gezin, de verjaardag van de kinderen, ouderschapsverlof, je hebt nog 1 op 2 kansen dat je verlofaanvraag wordt aanvaard. Zo kan je geen sociaal leven plannen. Wij onderhandelen hier nu al twee jaar over.”

“Voor dit werk heb je fitte, uitgeruste mensen nodig die honderd procent geconcentreerd kunnen werken. Als je teveel dagen na elkaar moet werken, teveel moet inspringen, weer eens een vrij weekend of een vrije dag moet laten varen, dan komt die concentratie in gevaar. Volgens de internationaal afgesproken normen, kan een mens dit werk nooit langer dan 80 minuten doen, 40 minuten als ‘planner’ bij je collega en 40 minuten voor je radarscherm (voor meer details over het werk van een verkeersleiders, zie het artikel De luchtverkeersleiders: het echte verhaal).

Daarom moeten wij om de 80 minuten 40 minuten rust nemen. Hier kan je niet even een zwakker uurtje hebben, het is permanent 100 procent of niets. Het is erg dat we het moeten zeggen, maar er is sinds ons gesprek drie jaar geleden niets verbeterd.”

Notes:

1   Dit zijn pseudoniemen, de redactie kent hun volledige naam en adres.

2   Compensatiedagen voor zaterdagen, zondagen, feestdagen, nachtploegen, overuren…