In zijn eerste kwartaalrapport van 2019 stelt de VN-organisatie in Afghanistan UNAMA (UN Assistance Mission in Afghanistan) dat de VS en zijn bondgenoten meer burgers hebben omgebracht dan IS en de Taliban. Tussen 1 januari en 31 maart kwamen 305 burgers om bij militaire acties van de VS en zijn bondgenoten, die de officiële regering in Kaboel steunen. In diezelfde periode waren IS en de Taliban verantwoordelijk voor de dood van 227 burgers. De VN vermeldt in zijn rapport tevens 49 burgers, wiens dood eveneens te wijten is aan het gewapende conflict, maar waarvan niet juist kon worden bepaald wie de daders zijn. Daar behoren ook de personen bij die omkwamen omdat ze zich tussen de oorlogvoerende partijen bevonden.
Volgens UNAMA is het de eerste maal dat niet IS en de Taliban de meeste slachtoffers maken. Slachtoffers van IS en de Taliban komen meestal om door het ontploffen van IEDs (Improvised Explosive Devices), zoals bermbommen. Meestal zijn het kleine explosieven die voertuigen of personen raken wanneer ze erop trappen of erover rijden.
De slachtoffers van het Amerikaanse leger en zijn bondgenoten vallen daarentegen door grootschalige luchtaanvallen, drone-aanvallen en nachtelijke raids, waarbij telkens grote aantallen slachtoffers vallen. Volgens de VN is het de eerste maal dat de VS verantwoordelijk is voor meer burgerslachtoffers dan IS en Taliban. Zelfs als alle 49 doden waarvan de daders niet bekend zijn, door IS of Taliban zouden gedood zijn, gaat die vaststelling nog steeds op.
“Geen verrassing”
Volgens Australisch-Afghaans journalist Emran Feroz is dat waarschijnlijk een onderschatting, om meerdere redenen. Eerst en vooral is het verzamelen van betrouwbare statistieken zeer moeilijk in Afghanistan. Bovendien hebben familieleden hun geliefden dikwijls reeds begraven voor enig forensisch onderzoek gebeurd is. “Dit is geen verrassing voor zij die dit al jaren onderzoeken.”
De totale dodentol is wel lager dan in 2018, dat het recordjaar was sinds 2009. De Taliban onderhandelen voor het ogenblik rechtstreeks met de VS, maar weigeren elk contact met de regering in Kaboel, die ze niet erkennen. De voorbije twaalf maanden tussen maart 2018 en maart 2019 raakten tevens meer dan 11.000 Afghanen gewond door het conflict, dikwijls met ernstige blijvende gevolgen, meestal het verlies van één of meer ledematen, verlamming of blindheid.
Een voorbeeld uit velen is het drama van Masih Rahman. Deze Afghaanse man verloor zijn vrouw en al zijn kinderen, vier dochters en drie zoons, samen met drie neefjes die ook in hun woning waren, in een bomaanslag door de VS-luchtmacht. De man zelf werkte in die periode in buurland Irak om zijn gezin te onderhouden. De aanslag was waarschijnlijk een vergissing of foute inschatting van de piloot. Op ongeveer 360 meter (400 yards) staat een gebouw waar Taliban-krijgers gestationeerd waren. De VN gaat deze zaak verder onderzoeken.
Kolonel Dave Butler, Amerikaans opperbevelhebber in Afghanistan, ontwijkt elke vraag over de eigen verantwoordelijkheid voor slachtoffers: “Wij oefenen het recht op zelfverdediging uit van onze troepen en van de Afghaanse bondgenoten. De beste manier om het lijden van ‘non-combattants’ te beëindigen, is de stopzetting van het gewapend conflict en een overeengekomen vermindering van het geweld van alle zijden.”