Uitgeverij De Bezig Bij vertaalde tien toespraken en teksten van Greta Thunberg op sociale media in een boekje op zakformaat van amper 78 pagina’s met als titel “Niemand is te klein om het verschil te maken”. Duidelijk, rechtuit, geëngageerd, een frisse bries in een wereld waar lange, wollige, vrijblijvende speeches met veel woorden en weinig (of geen) inhoud de norm zijn.
Het is nauwelijks te geloven dat Greta Thunberg tot augustus 2018 volledig onbekend was buiten haar school, haar familie en vrienden in Zweden. Vijftien maanden later overheerst zij het debat over de klimaatcrisis in heel de wereld zoals geen enkele wetenschapper, geen enkele internationale instelling of overtuigd politicus/a voor haar heeft gekund.
Naast enorme bijval heeft Greta sindsdien ook zeer veel bagger en haat over zich heen gekregen. Die blijkt vooral van oudere witte mannen te komen. Als witte 65-plusser sta ik daar verbaasd bij te kijken. Dat je het met haar oneens bent, kan ik nog enigszins bevatten, maar hoe kan een mens boos zijn op het engagement van een 16-jarig meisje? Stoort het ons dat ons gekoesterd argument over ‘de jeugd van tegenwoordig die in niets meer gelooft’ door haar wordt tegengesproken?
Samen met haar moeder Malena Ernman schreef Greta eerder reeds Ons huis staat in brand, een verzameling bedenkingen waarin ook haar vader en zus voorkomen (zie Ons huis staat in brand van en over Greta Thunberg, een boek op het juiste ogenblik).
In haar nieuwe boek staan tien korte teksten die zo goed en gevat zijn dat ze niet samengevat kunnen worden. De titel Niemand is te klein om het verschil te maken is een keiharde sneer naar de Vlaamse politici die durven beweren dat Vlaanderen niets moet doen “omdat we toch maar een procentje na de komma van alle vervuiling” veroorzaken.
Schrijft Greta dit wel allemaal zelf? Is zij met haar Aspergersyndroom wel in staat om de complexiteit van het klimaat te begrijpen? Zou ze niet beter goed studeren om klimaatwetenschapper te worden? Waarom zouden we haar eerder moeten geloven dan verstandige volwassenen? Is klimaatactivisme niet eerder een typisch westers luxeprobleem, waar armen hier en in de Derde Wereld geen boodschap aan hebben?
Haar antwoord op deze vragen en zoveel meer staat in dit boekje, niet defensief, niet met het boze vingertje, maar nuchter en onweerlegbaar sterk.
Critici beweren dat ze nu al door financieel machtige sectoren wordt ingepalmd. Lees dit boekje en besef waarom dat onmogelijk is. Op de enorme reclameborden van petroleummaatschappijen in luchthavens overal zal zij alvast niet verschijnen.
En de luchtvaartsector zal het niet openlijk toegeven, maar haar consequente houding om niet te vliegen laat zich reeds voelen. Elke dijkbreuk begint met een klein barstje in de dijk waar water doorheen druppelt. Greta Thunberg is die barst. Ik denk hier aan een uitspraak van Nelson Mandela: “Het lijkt altijd onmogelijk tot het gedaan wordt”.
Krijgt zij meer aandacht in onze media, omdat zij een wit Zweeds meisje is? Vast en zeker, en dan? Heel wat van haar leeftijdgenotes in Latijns-Amerika, in de inheemse reservaten in de VS, op scholen in de VS die tegen shootouts protesteren, in Afrika en in Azië zijn haar al voorgegaan of volgen haar voorbeeld.
Ik stel me maar één vraag: dient zij een goede zaak? Het antwoord is ja. Net als Ahed Tamimi met haar blonde fotogenieke lokken de Palestijnse zaak dient, dient Greta Thunberg de strijd tegen een van de twee grootste uitdagingen voor de mensheid: de klimaatcrisis (de andere is het gevaar voor een vernietigende kernoorlog).
Eén citaat uit het boek: “In het jaar 2078 vier ik mijn vijfenzeventigste verjaardag. Wat we doen of niet doen, nu, zal van invloed zijn op mijn hele verdere leven, en op de levens van mijn kinderen en kleinkinderen … Dus aan iedereen: het is tijd voor burgerlijke ongehoorzaamheid, het is tijd om in verzet te komen.”
Niemand is te klein om het verschil te maken. Lezen dit boek. En kopen als eindejaarscadeau!
Greta Thunberg. Niemand is te klein om het verschil te maken. De Bezige Bij, Amsterdam, 2019 (78 pp.) ISBN 9789403183800