Je hoort er nauwelijks iets over in de mainstream maar wereldwijd worden talloze geprivatiseerde openbare diensten door overheden terug uit de privé-sector weggehaald en met succes opnieuw als openbare dienst beheerd. Een onderzoeksproject, een website en een boek maken de data beschikbaar als inspiratiebron voor al wie nieuwe deprivatiseringsinitiatieven wil starten.
Over heel de wereld beslissen meer en meer lokale besturen om geprivatiseerde overheidsdiensten terug in eigen beheer te brengen. Zij gaan daarmee dikwijls in tegen het neoliberale beleid van hun eigen nationale regeringen. Hun succes blijft meestal onder mainstream mediaradar. Met de publicatie van een databank maken betrokken organisaties en personen deze informatie beschikbaar voor een ruim publiek.
Niet alleen neemt het aantal initiatieven tot sociale terugname van geprivatiseerde diensten toe, bovendien blijken ze over de hele lijn succesvol te zijn. Het gaat vooral over voorzieningen voor drinkbaar water, maar ook andere diensten als energie, gezondheidszorg, sociale diensten, afvalverwerking, onderwijs, telecommunicatie en transport worden terug overgenomen.
17 organisaties begaan met openbare dienstverlening hebben 1.408 succesvolle overnames door gemeentebesturen verzameld in hun rapport The Future is Public: towards democratic ownership of public services (zie YouTube onder dit artikel).
Academisch onderzoek bevestigt
Hun vaststellingen worden bevestigd door academisch onderzoek in Schotland en Australië. Op de Adam Smith School, een afdeling van de University of Glasgow in Schotland, bestuderen een aantal onderzoekers overnames door lokale overheden – hoofdzakelijk gemeentebesturen – van geprivatiseerde diensten in Duitsland, Argentinië en de VS. Het onderzoeksproject ‘Global Remunicipalisation and the Post-Neoliberal Turn’ onder leiding van professor Andrew Cumbers begon in januari 2019 en zal totaal vijf jaar duren.
Deze onderzoekers stellen vast dat wereldwijd in 45 landen 835 privé-diensten terug in openbaar bezit gekomen zijn. Dit wijst volgens hen op “een beslissende verschuiving weg van de dominante vorm van neoliberalisme dat de toon zette sinds de jaren 1980.” Het project zal deze deprivatiseringen kritisch onderzoeken en “evalueren op hun democratisch potentieel”.
Voor hun onderzoek werkt het project samen met het onderzoeksinstituut Democracy Collaborative in de VS, het Instituto de Estudios de América Latina y el Caribe in Argentinië, de vakbondskoepel Public Services International in Frankrijk en het Transnational Institute in Amsterdam. Ieder geïnteresseerde persoon actief in gemeentebesturen en vakbonden, werknemers, activisten met ervaring in de overname door lokale besturen wordt door het project uitgenodigd om hun ervaring met deze terugkeer naar openbaar beheer te delen.
In Australië heeft de progressieve denktank Per Capita – Fighting Inequality in Australia veertig voorbeelden verzameld van recente deprivatiseringen van hospitalen, watervoorziening, energie, gevangenissen, vervoer, niet alleen in gemeentes maar ook op niveau van de deelstaten. Ook hun gegevens werden aan de database The Future is Public toegevoegd.
Inspiratiebron
Deze gegevensbank is het resultaat van de samenwerking van talrijke organisaties en toegewijde personen. Zij leveren met hun werk het bewijs dat openbare diensten wel degelijk zeer succesvol worden beheerd door openbare besturen. Bovendien tonen zij aan dat privatisering van essentiële diensten alleen voor aandeelhouders een ‘succes’ was en voor de bevolking uitsluitend heeft geleid tot slechtere en duurdere dienstverlening.
Geïnteresseerden kunnen de gegevens van deze databank raadplegen per land en per sector. Elk voorbeeld kan ook apart worden bekeken. Een samenvatting van The Future is Public is beschikbaar in het Frans en het Spaans. In de nabije toekomst worden ook Arabische, Japanse en Nederlandse vertalingen gepubliceerd.