We schrijven mei 2068. De klimaatramp werd afgewend. Kernwapens en kernenergie bestaan niet meer. Nergens worden nog fossiele brandstoffen gebruikt. Alleen stokoude senioren nemen nog deel aan herdenkingen van de pandemieën van de jaren 20. Utopie of realiteit? 18 auteurs op leeftijd bij uitgeverij EPO blikken vanuit de sofa, warme deken over de benen, terug op hun verleden. Het is gelukt, en hoe! Een boodschap van hoop in bange tijden.

Het is mei 2068. Enkele senioren herdenken 100 jaar mei ’68. Excuseer, dat moet mei 1968 zijn, jaartal voluit. Mei ’68, dat is immers nu, dit jaar.

Even terug naar mei 1968 dus. Ik word binnen vier maanden 15, net te jong om goed te snappen waar al die studentenopstanden over gaan. De nawerking daarentegen maak ik wel mee. De paters op het (uitsluitend jongens) college kunnen niet langer het lange haar van hun leerlingen in toom houden. Nu ja, ‘lang’, echt lang haar kenden we alleen van de Beatles en de Rolling Stones.

We weten het dan nog niet, maar binnen zes maanden komt de dubbele elpee[1] The Beatles uit, die door de fans wordt herdoopt tot The White Album naar de volledig witte hoes zonder enige titel of opdruk. In de platenwinkel[2] vraag je naar de ‘witte van de Beatles’.

Verder, geen computers, geen internet, geen gsm, geen gps, geen sms, andere app of drieletterwoord. Hoe zouden de auteurs van toen hun toekomstvisie neergeschreven hebben over de jaren 2020? De kernwapens, toen nog de ‘atoombommen’, dat was zeker al een thema. In Duitsland rijden al enkele jaren ‘hippies’ rond met het anti-atoomicoon op hun Volkswagenbusjes.

Petroleum en ‘zure regen’

Fossiele energie, zeg maar ‘petroleum’ of ‘aardolie’, wordt pas vijf jaar later een thema met de oliecrisis en de autoloze zondagen van 1973. Nog een jaar later, in april 1974, uiten Europese wetenschappers voor het eerst hun bezorgdheid over een regenstorm in het plaatsje Pitlochry in Schotland.

Er valt daar water uit de lucht zo zuur als azijn. Nader onderzoek wijst later uit dat vaststellingen van zure regen veroorzaakt door industriële vervuiling al werden genoteerd in de jaren 1890 (geen tikfout!). Kortom, wie in 1968 zijn toekomstvisie had gegeven over de wereld binnen 50 jaar zou twee van de drie uitdagingen van vandaag – klimaat en fossiele energie, de derde zijn de kernwapens – hebben gemist.

Is het mogelijk een realistische voorspelling te doen van de wereld in 2068? Natuurlijk niet, maar dat is ook niet de echte bedoeling van Het Rijk der Vrijheid. Eerder is dit een boodschap van wat kan zijn, als we er werk van maken. Nu. Want het kan wel degelijk.

Mei 1968 was een kanteljaar, niet helemaal zoals de relschoppers van toen het hadden gewild, maar in ieder geval een historische breuklijn. Moeilijk in te schatten waar het in uitmondt als je er middenin zit, maar 2020-2021 is ook een kanteljaar.

De slogan die dat het best samenvat: “We mogen niet terug naar het ‘normaal’ van voor corona, want ‘normaal’ was het probleem.” Er is een belangrijke mentaliteitsshift bezig die de media tot hun scha en schande blijven missen. Wie met de ogen van nu de grote media van mei 1968, de maanden ervoor en de jaren erna herleest, kan er immers niet naast kijken. Mainstream verkeek er zich toen ook volledig aan.

Het is vandaag niet anders. De reclame – al dan niet verpakt als ‘nieuws’ – voor vliegtuigreizen, voor ‘propere’ elektrische auto’s enzovoort, heeft maar één boodschap: “Niet te veel nadenken, beste consumensen, gewoon terug consumeren als nooit tevoren. Terug ‘normaal doen’.” Gelukkig laten meer en meer mensen de beschamend hersendode reclame aan zich voorbijgaan. Zij denken wel voor zichzelf.

Achttien EPO-auteurs menen dat het wel anders kan. Drie dichteressen, drie journalisten, een partijvoorzitter, een voormalig partijvoorzitter, een politicologe, een voormalig hoofdredacteur van een grote krant, een Vlaams parlementslid, een gemeenteraadslid, een activist voor minderheden, een vredesactivist, een expert dementie, een huisarts, een vakbondsverantwoordelijke en een theater- en filmmaker vertellen elk op hun manier hun terugblik op 2021 vanuit hun sofa, warme deken over de stijve gewrichten, maar voldaan over een ‘opdracht volbracht’.

Citeren is moeilijk, samenvatten onbegonnen werk, gewoon lezen, 18 korte hartverwarmende mijmeringen. Zonder een voorkeur te uiten toch dit citaat uit de bijdrage van Dirk Holemans:

“Wist je dat ze in 2021 oude mensen in hun laatste levensjaren lieten wonen in grootschalige instellingen? Waar beursgenoteerde bedrijven winst mee mochten maken? Gelukkig beleef ik mijn oude dag in een zelfgekozen leefgemeenschap, in een stad met meer groen dan asfalt, gelegen op het terrein van de lokale school. Zo blijft het kind in mij springlevend.”

Geen link in dit citaat naar de drie uitdagingen: klimaat, fossiele energie en kernwapens maar naar de absurde wreedheid van het leven in 2021. Ooit zullen vercommercialiseerde woonzorgcentra – zonder één slecht woord over de zorgverstrekkers die er werken, integendeel! – en hun aandeelhouders veroordeeld worden zoals we dat nu doen met de slavenhandel, de kolonisatie, de kinderarbeid, de doodstraf …

“Dit brievenboek is een vaccin tegen het pessimisme van onze tijd.”

Zowat iedereen die ik in augustus 2021 ken, liefheb, respecteer, bewonder (of minacht) zal er in 2068 niet meer zijn. Het zal dan 115 jaar geleden zijn dat de persoon met mijn naam werd geboren. Wat die achter laat mogen mijn kleinkinderen en hun leeftijdsgenoten beoordelen. Gewoon je best doen en geloven in de strijd die je voert, is voor mij goed genoeg. En tussendoor een recensie schrijven over dit warm aanbevolen hartverwarmend boekje.

Graag sluit ik af met een eigen korte terugblik op 2021 vanuit het voor mij onbereikbaar verre 2068:

Mei 2068,

Beste H en N

Jullie zijn nu 58 en 56, tien-twaalf jaar jonger nog dan ik in 2021 was, toen ik deze recensie schreef. Samen met je grootmoeder L hoop ik dat onze generatie genoeg heeft gedaan om iets door te geven dat de moeite waard blijkt. Misschien heb je net als wij op die leeftijd jullie eerste kleinkind. Misschien heb je niet voor kinderen gekozen. Ook prima. Ik weet immers dat jullie de juiste keuzes zullen maken.

Geniet van de wereld zonder diesel- of benzinevervuiling, met overal elektrisch openbaar vervoer en degelijke openbare gezondheidszorg, met zinvol werk en groene leefgemeenschappen voor jong en oud, zonder kernwapens, zonder kernenergie en zonder fossiele energie, samen met je ouders, onze kinderen en hun partners, die als de gezondheid (dankzij onze puike openbare gezondheidszorg) meewil, kranige tachtigers zullen zijn.

De uitdagingen zijn enorm. De tegenstand valt niet te onderschatten, maar zoals Nelson Mandela (vertel je kinderen en kleinkinderen zeker wie hij was) ooit zei: “Het is altijd onmogelijk tot het gedaan wordt.” Dat was zo in mei 1968, dat is zo in augustus 2021, dat zal zo zijn in mei 2068. Tot dan.

Moemoe L en opa L

PS. Met onze boekenvoorraad thuis doen jullie je zin. Geen idee wat gedrukte boeken nog betekenen in 2068. Eén suggestie toch, bewaar dit boekje om het dan nog eens te herlezen.

 

Het Rijk der Vrijheid – Brieven uit de Toekomst. EPO, Antwerpen, 2021, 120 pp. ISBN 978 94 6267 325 0

 

Notes:

[1] Voor wie niet weet wat een lp (elpee) is, tja, even opzoeken op Google …

[2] Een ‘platenwinkel’ is geen supermarkt voor houtbewerkers en meubelmakers.