De Cubaanse verpleegster Maribel en arts Nilda bezochten Denemarken en België om te praten over hun ervaringen als medische hulpverleners in landen in de hele wereld. Zij vertelden over hun motivatie om deze missies in het buitenland te vervullen en over hun werk in eigen land. DeWereldMorgen.be sprak met hen. “Gezondheidszorg is een mensenrecht, geen product. Solidariteit is wat ons drijft.”
Dokter Nilda Corría López is arts-interniste in een hospitaal in Santiago de Cuba1. Verpleegster Maribel Chacón González werkt op de spoedafdeling van hetzelfde hospitaal.
Nilda: “Interniste zijn houdt in dat je je bezighoudt met alle interne problemen van het lichaam, die niet door chirurgie maar door zorgverstrekking worden behandeld, o.a. bij longen, hart, lever, maag, enzovoort van volwassen patiënten. We behandelen vooral chronische ziektes, diabetes, astma, darmziektes, maagzweren en kankers. Dit zijn de voornaamste oorzaken van ziektes en mortaliteit in Cuba.”
Maribel: ”Ik werk op de spoedafdeling voor urgente medische ingrepen, ondermeer als assistent voor de anesthesie. Wij behandelen vooral slachtoffers van ongevallen thuis of in het verkeer en diverse urgenties zoals acute appendicitis of dringende operaties aan de rug. Dat is mijn dagelijks werk in mijn eigen land.”
“Wij hebben buitenlandse missies gedaan in Qatar, Haïti, tweemaal in Honduras en in Saint Kitts en Nevis2. Daar deed ik als verpleegster in grote lijnen hetzelfde werk als thuis. Elke missie duurde telkens tien maanden. We konden dan éénmaal naar huis voor vakantie.”
“In Haïti heb ik veertien maanden gewerkt, vlak na de aardbeving van 2010. We moesten daar snel optreden om epidemieën te voorkomen. De mensen raakten uitgeput door diarree bij gebrek aan zuiver water. Vele mensen waren ook in shock door het verlies van geliefden.”
Nilda: “Voor de landen waar geen Spaans wordt gesproken krijgen we een korte taalkundige voorbereiding voor een elementaire medische kennis van de taal, essentiële woordenschat. We leggen de nadruk op het begrijpen van de patiënt wat zijn ziektebeeld betreft.”
“Wij werken ook nooit alleen, maar zijn lid van een multidisciplinair team, waarin mensen met diverse medische competenties samenwerken om te beslissen wat de beste aanpak ter plaatse is. Wij zien geneeskundige zorg als een geheel.”
Maribel: “Op Cuba worden wij op onze medische missies voorbereid en gecoördineerd in de Brigadas Henry Reeve3. De aanpak verschilt van land tot land. Tijdens de huidige pandemie konden wij bouwen op onze ervaring met andere epidemieën, zoals in de strijd tegen Ebola in Afrika.”
“We hebben voor we vertrekken dus een redelijk goed beeld van de situatie in het land waar we naar toe gaan. We kennen en aanvaarden ook de risico’s die we daarbij nemen. Voor de situatie in Afrika waren wij de eersten om de oproep te volgen van (toenmalig) VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon.”
“Andere Brigadas zijn ook naar Europa gekomen tijdens de pandemie, ondermeer naar Italië, naar Servië en naar Andorra. Wat wij aanbieden is kwaliteitsvolle gratis gezondheidszorg. Voor ons is dat een essentieel onderdeel van onze motivatie. Geen geneeskunde alleen voor wie het kan betalen, dus voor de rijken. Wij behandelen echter iedereen die onze hulp zoekt, of die rijk of arm is. We passen zo het gezondheidssysteem toe in het buitenland zoals we dat ook in eigen land doen.”
Nilda: “Geneeskunde mag geen commercieel product zijn met een prijskaartje. Gezondheid is een mensenrecht. Het enige wat telt is mensenlevens redden én mensen een waardig niveau van gezondheid aanbieden. De dankbaarheid van onze patiënten is ons échte loon. Daar doen we dit voor.”
“Het klopt gewoon niet dat kwaliteitsvolle geneeskunde niet gratis zou kunnen zijn voor de patiënt. De gemiddelde gezondheidscijfers van Cuba zelf zijn wat dat betreft overduidelijk. Ons gezondheidssysteem biedt de beste resultaten van heel Latijns-Amerika.”4
Maribel: “De Cubaanse solidariteit met alle volkeren in de wereld is wat ons drijft om aan deze missies deel te nemen. Op Cuba dragen wij allen samen de kosten voor iedereen. Ook hier in België en in Europa mogen mensen weten hoe dat systeem echt werkt en wat zijn morele basis is. Met dit bezoek willen we deze boodschap uitdragen naar de mensen buiten Cuba. We weten heel goed tegen welke vooroordelen we moeten opboksen, maar dat stoort ons niet. De resultaten zijn onweerlegbaar.”
Notes:
1 Stad met 430.000 inwoners aan de zuidoostelijke kust, 85 kilometer ten westen van de stad Guantánamo en van de gelijknamige baai die nog steeds wordt bezet door het Amerikaans leger.
2 De kleinste Caribische staat omvat twee eilanden en heeft een bevolking van 53.000 inwoners.
3 De Brigada Henry Reeve werd in 2005 opgericht door president Fidel Castro om de VS te helpen met 1500 medici na de orkaan Katrina, wat de VS weigerden. De eerste missie van de Brigada ging in september 2005 naar Angola. Henry Reeve (1850-1876) was een jonge Amerikaan die vocht in het Cubaanse leger tegen de Spaanse koloniale bezetters.
4 De gemiddelde levensverwachting in Cuba is 78.89 jaar. De VS halen met hun geprivatiseerde geneeskunde anderhalf jaar minder met 77.28 jaar. Gemiddelden zeggen niet alles. In Cuba is de levensverwachting gelijk gespreid over heel de bevolking, terwijl in de VS zeer grote verschillen zijn tussen rijk en arm. In Chicago is de gemiddelde levensverwachting van zwarte mannen 71.4 jaar, terwijl rijke witte Amerikanen een gemiddelde halen van 88.0 jaar. In Latijns-Amerika haalt alleen Barbados hogere cijfers met 79.31 jaar. De gemiddelde levensverwachting in België is 80.80 jaar, met eveneens grote verschillen tussen rijk en arm. In de EU scoort Roemenië het laagst met 74.35 jaar (cijfers Wereldbank 2020).