In Ecuador gaan organisaties van inheemse volkeren en landbouwers een tweede week van protest in tegen de neoliberale plannen van president Guillermo Lasso. Sinds zijn verkiezing privatiseert hij scholen, hospitalen en sociale diensten, die onbetaalbaar worden voor de gewone Ecuadoranen. De president heeft in meerdere provincies de noodtoestand uitgeroepen.
Sinds 13 juni organiseren vakbonden en inheemse organisaties een nationale staking van onbepaalde duur. Hun eisen zijn samen te vatten als het omgekeerde van het volledige economische hervormingsprogramma van president Lasso.
Hun eisen klinken als normale sociale rechten in een democratische welvaartsstaat: werkgelegenheid, leefbare lonen en betere werkomstandigheden, een einde aan de privatisering van de openbare diensten en bedrijven, prijscontroles voor de basisproducten van voeding en huisvesting, hogere budgetten voor onderwijs en gezondheidszorg, een einde aan de drughandel, de corruptie van politie, leger en politici, een einde aan de gijzelingen en politieke moorden, eerlijke prijzen voor de producten die de boeren aanbieden, bescherming tegen de banken, een einde aan mijnbouw en oliewinning in de inheemse grondgebieden en een einde aan het institutioneel racisme tegen de inheemse bevolking.
De enige reactie van de regering van president Lasso is brutale repressie van elke openbare samenkomst in heel het land, in het bijzonder in de provincies waar de inheemse bevolking het talrijkst is.
Omdat die repressie niet blijkt te werken – de protesten nemen nog toe – heeft president Lasso de noodtoestand uitgeroepen in zes van de 24 provincies: Pichincha, Cotopaxi, Imbabura, Chimborazo, Tungurahua en Pastaza en schorste hij daar de Grondwet. Hij liet politieafdelingen uit andere provincies aanvoeren. Leiders van de protesten worden met allerlei fictieve verdenkingen aangehouden, zoals ‘het stockeren van explosieven in hun woning’.
De aanhouding van voorzitter Leonidas Iza Salazar (Kichwa Panzaeo is zijn inheemse naam) van CONAIE, de koepel van inheemse organisaties, heeft alleen tot een verdere uitbreiding van de protesten geleid.
President weigert dialoog
Deze protesten zijn niet nieuw. Onder vorig president Lenin Moreno werd in oktober 2019 in volle pandemie eveneens een nationale staking gehouden. Die bracht Moreno ertoe zijn plannen af te zwakken, die zijn opvolger nu volledig wil opleggen.
Volgens de koepel van inheemse organisaties CONAIE hebben de stakers na een week staking nog steeds wegblokkades in 16 van de 24 provincies. Meer en meer inheemse groeperingen roepen tevens hun leden op naar de hoofdstad Quito te stappen. Die wegblokkades worden niet alleen door de politie aangevallen, ook extreemrechtse milities die voor bedrijven en de oligarchie werken deden dat al.
De president weigert elke dialoog met de vakbonden en de inheemse organisaties. Hij ondervindt voor zijn plannen ook hinder in het eigen parlement, waar 81 parlementsleden van de 137 (een nipte meerderheid van 2 stemmen) de president hebben opgeroepen een dialoog te starten.
De protestbeweging heeft tien concrete eisen waarover ze met de regering wil onderhandelen. Die eisen hadden ze hem reeds in juli 2020 overhandigd.
- Verlaging van de brandstofprijzen
- Een moratorium van één jaar op de schuldenlast van de gezinnen
- Leefbare prijzen voor de landbouwproducten
- Werkgelegenheid en arbeidsrechten
- Geen mijnbouw in inheemse territoria en rond waterbronnen
- Respecteren van de erkende collectieve rechten van de inheemse volkeren
- Geen privatisering van strategische sectoren
- Controlemechanismen tegen speculatie
- Hogere budgetten voor onderwijs en gezondheidszorg
- Politie ten dienste van de bevolking
Gebroken beloften
President Lasso won de verkiezingen met vage beloftes die volledig in lijn lagen met deze eisen, maar heeft sindsdien een neoliberaal beleid gevoerd ten bate van de grote bedrijven en de oligarchie, waar hij als grootbankier zelf deel van uitmaakt.
Hij maakte van de pandemie gebruik om massaal mensen te ontslagen uit diensten en overheidsbedrijven, waarna hij hun dysfunctie inzette als argument om ze te privatiseren, een klassieke neoliberale aanpak. Die ontslagen werden opgelegd zonder enige opzegvergoeding of rechten op werkloosheidssteun.
Gezinnen zagen zich verplicht bij de banken leningen aan te gaan met hoge rentes voor de aankoop van voedsel en brandstof en kunnen die nu niet terugbetalen, terwijl de banken er miljoenen winst mee maken. President Lasso is zelf een rijke bankier. De banken van Ecuador werden in 2008 nog gered van het bankroet met 1,5 miljard dollar overheidssteun. Diezelfde banken weigeren in te gaan op de vragen tot schuldverlichting van de bevolking.
President Lasso heeft recent nog twee decreten goedgekeurd die mijnbouw en petroleumwinning in de inheemse gebieden van de Amazone moet vergemakkelijken en uitbreiden. Dit is eveneens een breuk met zijn verkiezingsbeloften.