We hebben deze campagne al vaak instemmend zitten knikken wanneer jullie aan het woord waren. Maar toch hebben we ons ook vaak afgevraagd: hoe ver is het eigenlijk gekomen als dit al als links en moedig wordt beschouwd?

Beste Nadia Naji,
Beste Jeremie Vaneeckhout,
Beste vrienden van Groen,

We hebben deze campagne al vaak instemmend zitten knikken wanneer jullie aan het woord waren. Maar toch hebben we ons ook vaak afgevraagd: hoe ver is het eigenlijk gekomen als dit al als links en moedig wordt beschouwd?

We herinneren ons nog hoe eind februari op het grote voorzittersdebat van Trends, Kanaal Z en Knack Jeremie Vaneeckhout een bevlogen pleidooi hield voor mensenrechten. Dat was toen zowat het enige moment van heel dat debat dat een beetje de moeite waard was.

 

Zeker wanneer het over migratie gaat, lijkt het alsof het hele debat in het denkkader van Vlaams Belang zit opgesloten. Jullie waren de enigen die daar op een offensieve manier tegenin durfden te gaan.

Tegelijkertijd maken jullie ook deel uit van een regering die asielzoekers op straat laten slapen en daarvoor meermaals veroordeeld werd. Dat jullie er dan nog in slagen om jezelf op te werpen als grootste verdedigers van de mensenrechten zegt dan misschien ook meer over hoe hard die rechten onder druk staan dan over hoe standvastig jullie wel niet zijn.

Iedereen schuift op naar rechts. Jullie geven aan daartegen een grens te willen trekken. Dat is goed en heel erg nodig, maar als jullie helemaal eerlijk zijn, moeten jullie toch ook zien dat die grens zelf ook wel wat naar rechts is opgeschoven.

Kapitalisme

Mevrouw Naji, laatst zei u in een interview in De Zondag: “Wat Raoul Hedebouw zegt over het kapitalisme klinkt misschien leuk, maar is een illusie. Je kan dat niet omverwerpen. Je moet de ongelijkheid bínnen het systeem aanpakken.”

We vragen ons eerlijk gezegd af waar u Raoul Hedebouw de afgelopen maanden iets over kapitalisme heeft horen zeggen. Zelf hebben we hem alleen maar steeds weer dezelfde dingen over koopkracht en eerlijke belastingen horen herhalen, maar dat terzijde. Wat we ons vooral afvragen is waarom antikapitalisme zo’n groot probleem is voor Groen.

We herlazen nog eens de beginselverklaring van AGALEV uit 1982. Daarin werd gesteld dat AGALEV (Anders Gaan Leven, het huidige Groen) zich verzet tegen het economisch systeem dat aan de basis ligt van zowel de ecologische crisis, vervreemding als sociale ongelijkheid. Er wordt geconcludeerd “dat radicale en globale veranderingen nodig zijn.”

“Wil de gemeenschap vat krijgen op de richting die de productie en de productiemiddelen inslaan, dan moet de economie in handen komen van deze gemeenschap”, zo klinkt het verder in die beginselverklaring.

Ooit, op 4-5 mei 1985, hield AGALEV een economisch congres in Mechelen. Een van ons twee was daar toen ook aanwezig, de andere moest nog geboren worden. Daar werd zonder complexen gepleit voor een (niet communistisch) alternatief voor kapitalisme.

Het volledige programma van dit congres werd gebundeld in het boek Op Mensenmaat, dat zeker nog wel ergens in de partijarchieven te vinden zal zijn.

Tijden veranderen, ideeën worden aangepast, maar het zou zeker niet slecht zijn om dat nog eens te herlezen om inspiratie te putten. Er is een tijd geweest dat jullie heel expliciet wel nog naar een alternatief voor het kapitalisme zochten.

NAVO

Meneer Vaneeckhout, “Dat de PVDA uit de NAVO willen stappen, is toch van de pot gerukt?”, zo zei u in datzelfde interview in De Zondag. Waarom eigenlijk? Het is ook het standpunt van heel wat organisaties in de vredesbeweging. In de beginselverklaring van AGALEV stond nog dat jullie een politiek instrument wilden zijn “in dienst van deze beweging”.

“Het vreedzaam samenleven van de gemeenschappen op wereldvlak vereist algemene ontwapening en een rechtvaardige internationale economische orde en een wereldrechtsorde”, zo staat het in diezelfde beginselverklaring van AGALEV.

Is het zo vreemd om te denken dat de NAVO daar misschien niet meteen aan bijdraagt? Zeker omdat – zoals het in de beginselverklaring ook heel juist staat – een actieve vredespolitiek “een heel ander streven is dan een streven naar een evenwicht, gebaseerd op wederzijdse afschrikking”.

Ooit waren de groenen de politieke arm van de vredesbeweging. De partij was toen uitgesproken anti-NAVO, ook al werd dat toen nooit zo expliciet gezegd. Dat gebeurde met argumenten die 40 jaar later nog steeds zeer actueel en pertinent klinken.

PVDA

Het is voor jullie, zo vertelden jullie in De Zondag, vandaag niet mogelijk om met de PVDA een regering te vormen. Volgens mij is er behalve over het Vlaams Belang geen enkele andere partij waarover jullie dat zeggen.

In een campagne waarin je een punt maakt van niet meegaan in de verrechtsing lijkt me die uitsluiting van de PVDA geen goed idee. Het zorgt voor een politiek debat waarin een linksere regering dan de huidige niet meer denkbaar is. Dat betekent dat zaken zoals de afschaffing van de loonnormwet of de stopzetting van wapenleveringen vanuit ons land naar Israël niet eens meer een realistische optie lijken.

Begrijp ons niet verkeerd. We denken dat de groene partij noodzakelijk is. Zodat er tenminste nog iemand het over de ecologische crisis heeft. Zodat er tenminste nog iemand onbeschaamd over diversiteit en mensenrechten durft te spreken. Zodat er tenminste iemand de democratie verdedigt tegen de toenemende verrechtsing.

Dat jullie, omdat jullie enkele basisprincipes van de liberale democratie verdedigen en heel bescheiden ecologische voorstellen doen, worden weggezet als extreemlinks is te gek voor woorden. Ook daarom lijkt het ons voor het democratisch debat minstens even noodzakelijk dat er nog een partij links van jullie bestaat, die -zo hopen we toch- kapitalisme en militarisme wel in vraag stelt. Die partij vooraf uitsluiten lijkt ons enkel bij te dragen aan de verrechtsing.

Twijfel

We hebben lang getwijfeld of we dit wel zouden schrijven. Niet dat we ooit neutraliteit hebben willen pretenderen. We zijn links, we zijn tegen het kapitalisme, tegen de NAVO en we zien niet in waarom we dat zouden moeten verbergen. Maar in verkiezingstijd wordt alles al snel geïnterpreteerd als deel van een campagne en daar willen we nu net liever ver van wegblijven. We vinden een zekere vorm van onafhankelijk denken, integriteit en luisterbereidheid wel nastrevenswaardig.

Daarom voor de duidelijkheid nog even heel expliciet: we hopen dat alle linkse partijen samen veel stemmen halen en welke partij hoeveel, daar is het ons niet om te doen, echt niet. Waar het ons om te doen is, is dat progressieve krachten samen het debat moeten durven opentrekken, weg onder die verstikkende rechtse stolp waarin een probleem maken van de afbraak van de liberale democratie het meest linkse standpunt denkbaar is.

Beste Nadia, beste Jeremie, beste vrienden van Groen,

Als we deze brief schrijven is het omdat we daarvoor ook op jullie rekenen.

Vriendelijke groeten,
Lode Vanoost
Seppe De Meulder