Het Britse Hooggerechtshof staat Julian Assange toe om in beroep te gaan tegen het uitleveringsbevel aan de VS van de Britse regering. Dit is andermaal uitstel van die uitlevering, wat terug kansen biedt voor een uiteindelijke vrijspraak. Daarmee is de lijdensweg van Julian Assange echter niet voorbij. Er wacht hem opnieuw een jaar van onzekerheid.

De feiten zijn ondertussen voldoende bekend – teminste voor journalisten die de moeite doen zich te informeren alvorens uitspraken te doen of commentaar te geven. Dat is jammer genoeg zelden het geval in de mainstreammedia.

Zelfs (zeldzame) journalisten die bekend staan om hun kritische kijk op de wereld hier en in het buitenland blijken wanneer het over Assange gaat een blinde vlek te hebben, zoals bijvoorbeeld bleek uit de column van Marc Reynebeau van woensdag 28 februari 2023.

Wat bij Reynebeau een pleidooi lijkt voor de vrijlating van Assange blijkt in werkelijkheid een bevestigende opsomming van alle leugens en verdraaiingen die gemaakt hebben dat Assange reeds vijf jaar in een Britse maximum veligheidsgevangenis zit.

Daar deelt hij de cel met gevaarlijke terroristen en zware criminelen. Hij is in Belmarsh Prison de enige gevangene die niet wordt vastgehouden voor gewelddaden tegen personen en niet eens beschuldigd wordt van een misdrijf in Groot-Brittannië (zijn ‘straf’ voor het schenden van zijn voorwaardelijke vrijlating onder voorwaarden van elf jaar geleden heeft hij al lang uitgezeten).

Dat Julian Assange nog steeds niet is uitgeleverd aan de VS is te danken aan de campagne die in ontelbare landen en steden voor hem wordt gevoerd, aan de steun die niet-westerse staatsleiders voor hem uitspreken (Braziliaans president Lula, Colombiaans president Petro, Mexicaans president Andrés Manuel López Obrador), maar niet aan de steun voor zijn zaak van de grote media, ook niet van die media die veel hebben verdiend aan zijn eerste onthullingen (New York Times, Washington Post, Guardian, Der Spiegel, El Pais, Le Monde).

De grote media als De Standaard, De Morgen, De Tijd, VRT, VTM besteden er nauwelijks kopij aan – en als ze dat doen is het hoofdzakelijk copy-paste van de gekende beweringen over Assange. De column van Marc Reynebeau vat die vooringenomenheid goed samen.

Zelf vat ik die houding samen als: “Ja, het zou wel niet mogen, die uitlevering, maar hij is toch maar een ettertje en we hebben wel belangrijker dingen aan ons hoofd dan het beschermen van een collega-journalist die denkt dat hij beter is dan wij.”

Opnieuw uitstel

De beslissing van het Brits Hooggerechtshof om hem het recht toe te kennen in beroep te gaan tegen het bevel tot uitlevering is inderdaad een belangrijke overwinning. Het is in ieder geval opnieuw een uitstel dat meer dan een jaar kan in beslag nemen.

Het is echter allesbehalve een garantie dat die uitlevering van de baan is. Dat risico blijft onverminderd als een zwaard van Damocles boven zijn hoofd hangen. Het Hof verwerpt de garanties die de advocaten van de VS hebben gegeven over zijn kansen om in de VS beroep te doen op het Eerste Amendement van de Amerikaanse Grondwet voor zijn verdediging.

Zij hebben het Britse gerecht ‘verzekerd’ dat Assange de toepassing van dat amendement zal kunnen pleiten voor een federale rechtbank in de VS. Dit is echter geen garantie. Integendeel, wat zij zeggen is dat de rechtbank in de VS daarover zal beslissen. De kans dat die rechtbank dat recht toestaat is zero.

Het Eerste Amendement is de eerste van meerdere toevoegingen aan de Grondwet van 1787, goedgekeurd in 1791. Dit amendement garandeert de vrijheid van meningsuiting.

Indien Assange het recht zou krijgen om zich daar op te beroepen kan hij de politieke motieven voor zijn werk bij WikiLeaks voor de rechtbank uitspreken. De VS hebben tot nu gepleit dat Assange daar geen recht op heeft omdat hij geen VS-staatsburger is (Assange is Australiër).

De echte doelstelling van deze jarenlange juridische procedures tegen Assange is niet de uitlevering – dat is eerder een gedachte in de achtergrond. De gevolgen die Assange nu ondergaat met zijn gevangenisregime zijn de voornaamste doelstelling van deze rechtsgang

Bovendien zou hij berecht worden door een speciale rechtbank op basis van de spionagewet van 1917 die niet toelaat politieke motieven ter verdediging in te roepen. en zware beperkingen oplegt aan de verdediging, zoals het gebruik van getuigenissen en bewijzen die voor de beschuldigde onbekend blijven.

Julian Assange staat nu opnieuw voor een lange juridische strijd, die allesbehalve garanties biedt dat zijn lijden eindelijk voorbij zou zijn.

De essentie is dat deze rechtsgang volledig onwettig is

Dit alles gaat bovendien voorbij aan de essentie van wat hem wordt aangedaan. Julian Assange zou niet eens vervolgd mogen worden. De Britse rechtbanken weigeren te erkennen dat de VS om politieke redenen zijn uitlevering eisen.

Zij weigeren tevens de bewijzen te horen dat de VS-inlichtingendienst CIA heeft gepoogd hem te vermoorden toen hij nog in de ambassade van Ecuador verbleef.

Zij weigeren bovendien de bewijzen te horen dat het Spaanse bedrijf dat instond voor de bewaking van de ambassade van Ecuador alle vertrouwelijke gesprekken met zijn advocaten heeft opgenomen en aan de VS-overheid heeft bezorgd. Dit zijn twee argumenten die elk proces tegen Assange zouden ongeldig verklaren – in normale omstandigheden.

De echte doelstelling van de jarenlange juridische procedures tegen Assange is niet zozeer de uitlevering zelf – dat is eerder een gedachte in de achtergrond. De gevolgen die Assange nu ondergaat met zijn gevangenisregime zijn de voornaamste doelstelling van deze rechtsgang.

Deze rechtsgang is zijn straf voor de onbeschaamdheid om de misdaden van de VS te openbaren. Het is deze rechtsgang die hem al vijf jaar vasthoudt in brutale omstandigheden. Het is deze rechtsgang die hem degelijk contact met zijn advocaten verhindert.

Tevens is deze rechtsgang een verwittiging aan alle journalisten waar ook ter wereld, dat zij niet veilig zijn voor de wraak van de VS.

Hoe absurd gevaarlijk deze zaak is voor de persvrijheid blijkt uit deze vergelijking. Stel dat een Belgische journalist die in Frankrijk werkt onthullingen doet over de Turkse regering, die volgens een Turkse wet misdaden zijn, kan Turkije dan zijn uitlevering eisen? Daar gaat dit over.

Uiteraard is deze vergelijking absurd, omdat hier nog iets heel anders speelt. Turkije heeft niet de macht om een dergelijke beslissing af te dwingen, dat hebben de VS wel. Ook daar gaat dit over. Ook dat is een waarschuwing aan heel de wereld. Wij kunnen dit en doen het ook effectief. U was gewaarschuwd.

Zijn de Britse rechters dan corrupt dat zij dit laten gebeuren? Is er een grote samenzwering? Absoluut niet, integendeel. Over het algemeen doen deze rechters hun werk zoals het hoort. Zij behoren echter tot de elite van het land en begrijpen als geen ander dat er bepaalde grenzen zijn, dat er zaken zijn die de normale rechtsgang overstijgen, aan de kern van het systeem wordt immers niet geraakt, het is tenslotte dit systeem dat hen hun positie verleent.

Guilty until proven innocent

Deze rechters weten perfect dat ooit jaren later heel deze rechtsgang zal veroordeeld worden. Misbruik van juridische procedures voor politieke doeleinden is trouwens een lange traditie in het Britse gerecht.

Er worden zelfs hele films aan gewijd aan dergelijke groteske dwalingen van het Britse rechtssysteem en de jarenlange procedures die onschuldigen moeten doorstaan om reht te krijgen.

In 1993 verscheen de film In the Name of the Father over de rechtszaak tegen de Guildford Four, vier Noord-Ierse gastarbeiders die tot levenslang werden veroordeeld voor een bomaanslag van het IRA in 1974.

Zowel de politie als de rechters wisten reeds voor de eerste dag van het proces dat de vier betichten niets met de aanslag te maken hadden. De boodschap was echter dat Noord-Iers verzet moest gesmoord worden met deze waarschuwing: dit is wat wij met u doen als u zich blijft verzetten.

Net zo is de rechtsgang tegen Assange een waarschuwing aan alle journalisten ter wereld: dit is wat wij met u doen als u het aandurft onze oorlogsmisdaden uit te brengen.

De passiviteit van de meeste journalisten over deze kwestie is beschamend. Zij kunnen niet pleiten zoals hun Russische of Chinese collega’s dat ze gedwongen werden.

Zij leggen zich vrijwillig neer bij deze gang van zaken, omwille van hun carrière of omdat ze het er mee eens zijn. In geen van beide gevallen zijn zij de naam ‘journalist’ waard.

Nogmaals dit, zoals steeds bij elk artikel over Julian Assange: het is nog niet te laat. Informeer u en maak hier een strijdpunt van.

Begin met het lezen van dit boek The Trial of Julian Assange – A Story of Persecution van Nils Melzer, voormalig VN-Rapporteur (2016-2022) over Foltering en andere Wrede, Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing. Alles staat er in.

Zie ook al onze artikels over Assange, Snowden, Manning en WikiLeaks.