Dat de busperrons van De Lijn in de kelders van Brussel-Noord vies, vuil, onveilig zijn, is al járen bekend voor wie er regelmatig passeert, lang voor Ben Weyts (N-VA) Vlaams minister van Mobiliteit werd, lang voor transmigranten er sliepen. Hij heeft er vier jaar evenmin iets aan gedaan. Het is blijkbaar zijn beurt voor de ‘boerkini’ van de week.

Wie als argeloze toerist/bezoeker/allereerste werkdag met de trein in Brussel-Noord toekomt en een bus van De Lijn denkt nodig te hebben moet zeer geduldig en zelfs moedig zijn. Onderaan de trappen van de treinperrons staat geen enkele aanduiding, noch voor de Brusselse MIVB-trams, noch voor de bussen van De Lijn (foto hieronder). Je gaat er voor alle zekerheid best van uit dat de richtingaanwijzers naar het ‘Centrum’ de meest logische richting aangeven.

Eenmaal je het gebouw binnenwandelt zie je wel veel winkeltjes maar geen enkele aanduiding voor enig openbaar vervoer. Meegaan met de stroom aanwezigen brengt je in het midden van het gebouw, waar de toegang tot de trams van de Brusselse vervoersmaatschappij plots heel duidelijk is. Maar De Lijn? Nergens een aanwijzing.

Wat ronddwalen brengt je in een van de twee desolate zijgangen waar je achter de WC’s een piepklein bord zonder verlichting ziet bij een lange trap naar beneden. De bussen van De Lijn komen immers toe in de vieze onderbuik van dit gebouw. Het logo van De Lijn is voor een buitenlander totaal niet begrijpbaar als verwijzing naar buslijnen, er is geen pictogram van een bus bij of gewoon het internationaal bekende woordje BUS (foto hieronder). Maar goed, wie wel weet waar ‘De Lijn’ voor staat en die zeer ongastvrije trap aandurft, heeft nog wel meer ervaringen voor de boeg.

Beneden aangekomen moet je direct de andere richting uit, anders stap je rechtdoor naar buiten. Daar in een vieze nauwelijks verlichte zaal hangen zowaar twee kleine schermen waar alle buslijnen en perrons staan aangeduid. Er staan er zoveel op in een klein lettertype, dat ze nauwelijks leesbaar zijn.

Als je ze toch kan lezen moet je de eindbestemming van je lijn kennen om er iets aan te hebben. Er is wel een inlichtingenkantoor – even rondkijken want het valt niet op – dat er al evenmin zeer verwelkomend bij ligt, ook al doen de bedienden daar hun best.

Links en rechts zie je twee lange glazen wanden met aan de ene zijde twee klapdeuren die gesloten blijken te zijn, aan de andere kant een schuifdeur met bewegingscamera. Aan een van beide wanden is die schuifdeur al weken defect. Ze staat op een kier net breed genoeg voor één persoon (ik blijf wel even steken met mijn rugzak – zie de foto boven het artikel).

Buiten bij de bussen ligt een drietal personen te slapen. Het zijn lokale bedelaars. De transmigranten liggen samen achterin de zaal – het is tien uur ’s morgens. De busperrons zijn netjes, voor zover dat mogelijk is in dit lelijke, architecturale wangedrocht dat wel lijkt ontworpen te zijn om er zo ongastvrij mogelijk uit te zien. Verder in de centrale hal zie je de lichtinval van de uitgang van de bussen. Op de ijskoude betonnen grond slapen tientallen personen, er hangt een geur van urine en zweet.

Een verdwaalde Japanse toeriste vraagt aan een kuisman hoe ze naar de metro kan. De brave man spreekt geen woord Engels en ik neem even over. Na nog wat foto’s loop ik tussen de slapende mensen – het zijn voor zover ik kan zien allemaal jonge mannen – door naar buiten richting redactie.

De perrons van De Lijn zijn reeds een architecturale en menselijke schande sinds het CCN-gebouw werd neergepoot vlak naast het reeds bestaande treinstation Brussel-Noord. CCN staat voor Communicatiecentrum Noord-Centre de Communication Nord. Het werd gebouwd in het begin van de megalomane jaren 1970. De Noordwijk, tot dan een Brusselse volkswijk met veel kleine woningen, werd met de grond gelijk gemaakt – toen kon dat nog – om plaats te maken voor de wolkenkrabbers die er nu nog staan.

Een miskleun van bij de geboorte

Het CCN zou een knooppunt worden van de trein met een autostrade dwars door de stad, die onder het gebouw door zou gaan. Zo weet je meteen waarom de toegangswegen van de bussen er zo breed zijn en waarom er slechts vier busperrons zijn in plaats van acht (of meer, er is plaats genoeg)

Het werd vrij snel duidelijk dat de beloofde rush van bedrijven naar de wolkenkrabbers er niet kwam. De politici die samen met corrupte bouwpromotoren deze miskleun hadden doorgedrukt zorgden er dan maar voor dat de ministeries die bureauruimtes kwamen huren – ook al hadden ze eigen gebouwen in de stad die nog steeds voldeden.

De toenmalige nationale busmaatschappij NMVB (Nationale Maatschappij van de Buurtspoorwegen) had een terminal – eveneens een vieze stinkende donkere zaal – in een gebouw buiten Brussel-Noord en verhuisde naar de benedenverdieping van het CCN, waar de bussen van De Lijn nu nog steeds toekomen.

Het is een vast ingrediënt van het N-VA-jargon om te verwijzen naar de schuld van vorige regeringen en partijen. In dit geval hebben ze voor een keer overschot van gelijk. Geen enkele regering, federaal en Vlaams (na de splitsing van de NMVB in De Lijn en de TEC), heeft enige moeite gedaan om het misbaksel in de vieze onderbuik van het CCN aan te pakken. Vlaams minister Weyts heeft eveneens gelijk aan te klagen dat de vergunning om de betrokken verdieping volledig te renoveren al jaren aansleept.

Vier jaar nietsdoen

Weyts heeft voor het overige de voorbije vierenhalf jaar de traditie van nietsdoen in Brussel-Noord netjes verdergezet. Zijn aanpak past trouwens volledig in de beleidslijn van onderfinanciering van het openbaar vervoer (van Vlaamse én federale regering). Hij had nochtans al heel wat kleine maatregelen kunnen nemen om minstens de toegankelijkheid en de informatie aan de gebruikers te verbeteren.

Hoeveel kunnen richtingaanwijzers (niet alleen met het logo van De Lijn, mét pictogram van een bus) kosten? Hoeveel kunnen schermen met de lijnen in grote leesbare letters op zichtbare hoogte kosten? Waarom nog altijd geen infokiosk van De Lijn en de MIVB boven aan de uitgang van het treinstation? Hoeveel moeite kan het kosten om een schuifdeur te herstellen? Nergens staat aangeduid waar de trappen naar boven zijn. Wat je wel goed ziet zijn de roltrappen naar de tussenverdieping van de trams. Daarvoor moet je dan wel betalen. Je moet terug omhoog en dan weer trappen omlaag onder de bussen… Dit zorgt voortdurend voor verwarring bij verdwaalde reizigers. Ik stond er deze morgen een klein uur en heb minstenstien keer mensen gezien die duidelijk verdwaald waren en niets begrepen van de situatie.

Geurhinder is geen criminaliteit

Dat de aanwezigheid van zoveel overnachtende mensen voor geurhinder zorgt klopt. Er is in het CCN op alle verdiepingen – niet alleen hier bij De Lijn – een groot probleem: zakkenrollers. Argeloze toeristen raken er regelmatig een valies kwijt. De politiecommissaris van de zone heeft echter bevestigd dat dit probleem geen enkel verband heeft met de aanwezige transmigranten.

Je kan niet ontkennen dat de sfeer voor een bezoeker onveilig aanvoelt. Dat het er een broeihaard zou zijn van criminaliteit klopt echter niet. Als Weyts nu stelt dat het er zo gevaarlijk is dat hij de bussen van De Lijn er wil weghalen en daarvoor de transmigranten met de vinger wijst, liegt hij. Hij verbindt namelijk een reëel probleem met een valse oorzaak. Bovendien, de situatie is niet plots zo acuut dat een dergelijke drastische maatregel nodig zou zijn, twee jaar terug was het er op vlak van slapende migranten véél drukker dan nu.

Of hij echt de bussen van De Lijn gaat weghalen uit het Noordgebouw is zeer twijfelachtig. Die bussen moeten ergens toekomen en weer vertrekken. Dat organiseer je niet zomaar een, twee, drie en al zeker niet in het Brussels Gewest, dat volgens Weyts zo tegendraads is tegenover De Lijn.

De echte reden voor de uithaal van Weyts moet elders gezocht worden. Het is blijkbaar zijn beurt bij de N-VA om in de media te komen met een ‘straffe uitspraak’, het ‘boerkinitje’ van de week.