Mumia Abu-Jamal, meest bekende politieke gevangene in de VS, krijgt terug recht op beroep tegen zijn terdoodveroordeling in 1982, voor de moord op een politieagent. Mumia heeft altijd zijn onschuld staande gehouden. Een rechter heeft recent beslist dat zijn toenmalige beroepsprocedure niet onpartijdig was. Daarmee is hij nog niet vrij, maar komt er na 37 jaar een kans op een eerlijk proces.
Begin januari 2019 heeft rechter Leon Tucker in Philadelphia geoordeeld dat Mumia Abu-Jamal opnieuw beroep kan indienen bij het Hooggerechtshof van de staat Pennsylvania tegen zijn doodvonnis van 1982. De rechter oordeelde dat toenmalig beroepsrechter Ronald Castille had moeten gewraakt worden, omdat hij zelf als onderzoeksrechter het onderzoek tegen Mumia had geleid en zijn akte van beschuldiging had opgesteld. Volgens rechter Tucker betekende dit dat het beroep van Mumia nooit een faire kans kreeg, wegens vooringenomenheid van de zetelende rechter. De verdediging van Mumia had toen de wraking van rechter Castille gevraagd, maar die weigerde dat toen.
Internationale campagne redde zijn leven
Abu-Jamal werd in 1982 ter door veroordeeld voor de moord op politieagent Daniel Faulkner in 1981. Dat zijn vonnis nooit werd uitgevoerd en in 2012 werd omgezet in levenslang zonder recht op parool is te danken aan 37 jaar binnen- en buitenlands activisme van mensenrechtenorganisaties en individuen. De rechter die de omzetting vonniste drukte het verlangen uit dat de grote belangstelling voor deze ‘politiemoordenaar’ nu eindelijk zou wegebben. Tevergeefs.
Activisten hebben steeds weer gewezen op de onregelmatige procedures tijdens het onderzoek, de tegenstrijdigheid en onbetrouwbaarheid van getuigenissen en forensische bewijzen. De aanklager in het eerste proces deed geen enkele moeite om te verbergen dat hij politieke motieven had om Mumia te veroordelen.
Mumia was in 1981 een van de voornaamste leiders van de Black Panthers in Philadelphia. Die organisatie werd jarenlang geïnfiltreerd door de FBI en door politiediensten van de staten, om ze te criminaliseren. Het maatschappelijke werk dat de Black Panthers deden werd niet bepaald geapprecieerd. Mumia was berucht bij de politie van Philadelphia omdat hij regelmatig corruptie en misdaden door de politie uitbracht in zijn artikels in alternatieve media (voor meer achtergrondinformatie, zie Verzwegen, niet vergeten: Mumia Abu-Jamal en Leonard Peltier).
Nog geen vrijspraak, kans op eerlijk proces
Het vonnis van rechter Tucker betekent geen vrijspraak voor Mumia, hij spreekt zich daar immers niet over uit. Het is dus te vroeg om te speculeren over een mogelijke vrijlating van Mumia. Toch is dit vonnis reden voor hoop. In essentie komt het er op neer dat het volledige proces moet worden overgedaan. Dit zal in zeer verschillende omstandigheden gebeuren.
Voor het eerst heeft een rechter in deze zaak geoordeeld die geen banden heeft met de Fraternal Order of Police (FOP). Dit is geen officiële vakbond maar een machtige gilde met extreemrechtse ideeën over politie en ordehandhaving. In de staat Philadelphia worden rechters – net zoals in vele andere staten – verkozen en niet benoemd na een examen of promotie. Zij hebben een uitgesproken politiek profiel. De politie van Philadelphia heeft al tientallen jaren een zeer slechte reputatie voor corruptie, vervalsing van bewijzen, moorden op voornamelijk zwarte burgers (en andere minderheden). Pogingen om orde te scheppen in deze chaos botsten telkens weer op politieke onwil.
Andere tijden
Leon Tucker is zelf African-American en werd verkozen tegen de wil in van de FOP. Hij kent de zaak van Mumia al jaren. Bovendien had Mumia nu de steun van een uitstekend team van advocaten – in tegenstelling tot zijn verdediging in 1982. Daarenboven is ook de politieke context van de stad Philadelphia veranderd. Ook de hoofdaanklager – die eveneens verkozen wordt – was voor het eerst iemand zonder banden met of sympathie voor de FOP. Het witte rechtse establishment van de stad was eerder al de greep op de posten van burgemeester en gemeenteraadsleden verloren. De functie van openbaar aanklager was de laatste pion in hun macht.
Een nieuwe beroepsprocedure zal nog enkele jaren aanslepen, maar in ieder geval is de kans dat Mumia Abu-Jamal alsnog wordt vrijgesproken groter dan ooit tevoren in de voorbije 37 jaar. Zijn zaak wordt met argusogen gevolgd door andere politieke gevangenen.
In dit interview spreekt Eddy Conway van TheRealNews met activist en juridisch expert Anthony Monteiro over deze nieuwe ontwikkeling. Eddy Conway is zelf een voormalige Black Panther die 44 jaar heeft gevangen gezeten voor hij uiteindelijk onschuldig werd vrijgelaten: