Het zat al lang aan te komen – geruchten circuleren al maanden, in feite al sinds de laatste parlementaire verkiezingen – maar uiteindelijk is het zover. Zeven Labour-parlementsleden verlaten de partij en vormen een Independent Group. Ze blijven voorlopig onduidelijk of ze een eigen partij gaan oprichten. De motieven voor hun vertrek hebben rechtstreeks of onrechtstreeks te maken met hun partijvoorzitter, Jeremy Corbyn, en met het politiek programma waar hij voor staat.

Ze zijn het oneens met zijn aanpak van de Brexit, zijn weigering om op te roepen voor een tweede referendum en ze vinden dat hij het anti-semitisme-probleem binnen de partij niet ernstig aanpakt. Zij klagen bovendien over een sfeer van intimidatie binnen de partij, haatcampagnes en bedreigingen door partijleden die het met hun standpunten oneens zijn.

Corbyn wordt partijvoorzitter en media ‘ontdekken’ probleem antisemitisme

Sinds Jeremy Corbyn voor het eerst werd verkozen tot partijvoorzitter van Labour in 2015 zijn de beschuldigingen van anti-semitisme binnen de partij begonnen en in feite nooit gestopt. Corbyn was zelf de eerste om te bevestigen dat er wel degelijk individuele gevallen van Labour-leden zijn die anti-semitische uitspraken deden en bepaalde parlementsleden bedreigden of stalkten met beledigende en bedreigende commentaren. Luciana Berger, een van de zeven splitters, was een van de slachtoffers van deze wanpraktijken.

Corbyn zelf beschuldigen van anti-semitisme werd meermaals gepoogd maar is nooit gelukt. Daar is een eenvoudige verklaring voor. Sinds hij in 1983 voor het eerst werd verkozen in het Londense kiesdistrict Islington North was Corbyn een van de actiefste initiatiefnemers en bepleiters van antiracisme- én antisemitisme-wetgeving (zie Jeremy Corbyn is anti-racist, géén anti-semiet).

Van 1983 tot 2015 werden Corbyn en anti-semitisme 18 maal in een Brits krantenartikel vermeld, op een totaal van 3659 artikels over Corbyn over 32 jaar. In die 18 artikels werden zijn politieke acties tegen anti-semitisme opgesomd. In geen enkel van deze artikels werd een vermoeden geuit dat hij zelf antisemitisch zou zijn. Over het algemeen werd hij omschreven als ‘a decent bloke‘, een sympathieke, oprechte en voor de rest onbelangrijke backbencher die wat ouderwetse ideeën had over socialisme.

Voor 2015 onder vorige partijvoorzitters werd er binnen Labour eveneens regelmatig opgetreden tegen anti-semitische uitspraken en/of acties door partijleden of parlementsleden. Die werden ook wel vermeld in de media maar nooit gezien als een bewijs van institutioneel racisme binnen de partij, laat staan dat ze frontpagina nieuws waren. Qua aantallen wordt de Conservatieve Partij van Theresa May overigens veel meer geplaagd door racistische, anti-semitische, islamofobe, homofobe acties en daden van de eigen achterban.

De beschuldiging van structureel racisme in het algemeen en anti-semitisme in het bijzonder binnen Labour dateert van een zeer exacte datum: 12 september 2015, de dag dat Corbyn werd verkozen tot partijvoorzitter.

Men kan argumenteren dat Corbyn als voorzitter al dan niet voldoende heeft gereageerd op uitingen van anti-semitisme in de partij, maar niets daarvan verklaart de plotse disproportionele aandacht die sinds 2015 naar dat interne probleem gaat. Sinds 12 september 2015 tot 17 september 2018 werden Corbyn en anti-semitisme in 6.133 krantenartikels vermeld.

Andere oorzaken

De plotse ijverige aandacht van de grote Britse media voor elk incident binnen Labour in verband met antisemitisme in vergelijking met de jaren voor 2015 en in vergelijking met de zeer bescheiden aandacht voor hetzelfde probleem binnen de Conservatieve Partij heeft dan ook andere oorzaken.

Voor het eerst dreigt een Brits politicus eerste minister te worden met een duidelijk standpunt tegen de bezetting en kolonisatie van Palestina. Bovendien wil Corbyn een andere aanpak van de NAVO, wil hij af van kernwapens en vooral, hij wil een radicale ommekeer van veertig jaar neoliberaal sociaal inleveringsbeleid.

Dat de zeven parlementsleden (overigens niet alleen zij) slachtoffer zijn geweest van intimidaties door personen is een feit dat Corbyn zelf bevestigd heeft en waar hij zich ook heeft tegen uitgesproken. Statistisch gezien moeten zij echter de duimen leggen tegen hun Labour-collega Diane Abbott.

Abbott is dochter van Jamaicaanse immigranten en parlementslid sinds 1987. Uit intern onderzoek blijkt dat meer dan de helft van alle intimidaties, bedreigingen waaronder doodsbedreigingen, seksistische en racistische commentaren tegen Labourpolitici tegen haar persoon alleen gericht zijn.

Sinds Corbyn werd verkozen tot partijvoorzitter worden voortdurend ook kwetsende commentaren verspreid over de relatie die ze in de jaren 1970 als jonge twintigers hadden toen hij nog gemeenteraadslid was en over haar ziekte (Abbott heeft diabetes). Dat Abbott en Corbyn altijd goede vrienden zijn gebleven en dat zij een van de meest fervente verdedigers is van Corbyn als partijvoorzitter wordt voortdurend misbruikt voor insinuaties en seksueel beledigend woordgebruik tegen haar persoon.

Palestina

De echte redenen voor de split van de zeven moeten elders gezocht worden. Het principiële standpunt van Corbyn over Palestina is er één van, maar er is meer, veel meer. Dit zijn politici van de Derde Weg van Tony Blair. Zij hebben allen voor de oorlog in Irak gestemd, verdedigen militaire interventies, promoten de Britse wapenindustrie, zijn voorstanders van de huidige agressieve NAVO-politiek, willen de Britse kernwapens behouden én uitbreiden, met inbegrip van de nieuwe nucleaire Trident-duikboten.

Een van hen, Angela Smith, is een van de laatste Labourverdedigers van het geprivatiseerde water en riolering in Engeland en Wales. Zij is ook fel gekant tegen de plannen van Corbyn om het Britse spoor terug te nationaliseren.

Valse start van een ‘privé-bedrijf’

Hun initiatief is alvast niet onder een goed gesternte begonnen. De persconferentie was aanvankelijk aangekondigd voor vrijdag 15 februari maar werd op het laatste ogenblik uitgesteld tot 18 februari. De initiatiefnemers vergaten de zaal voor vrijdag af te zeggen. Maandag 18 februari bleek de website tijdens de persconferentie niet te werken. Bovendien was de voorbereiding allesbehalve van een leien dakje verlopen en had de groep al onmiddellijk een zwaar incident.

Nauwelijks een paar uren nadat de groep van zeven had verklaard zich niet langer te kunnen vinden in het institutionele racisme binnen Labour zag een van hen, Angela Smith, zich verplicht excuses te uiten voor een racistische opmerking aan het adres van Indiaas-Britse deelneemster Ash Sarkar aan een live-debat op de BBC. Ze had het over de klachten van zwarte burgers en anderen met ‘a funny tinge’ (letterlijk: een grappige tint). Waar de zeven tot dan de eersten waren om andere collega’s en partijleden aan te klagen voor veel minder, bleek een lam nietszeggend excuus nu voldoende. Haar excuus was dat ze vermoeid was na zes uur mediadebatten. Op het ogenblik van haar uitspraak had ze nog maar 1,5 uren mediadebatten achter de rug …

De Independent Group is officieel geen politieke partij en op de persconferentie bleven ze vaag of het de bedoeling is dat te worden. Zo zijn ze voorlopig niet verplicht te melden wie hun financiële sponsors zijn. Officieel is The Independent Group immers een privé-bedrijf.

30 dissidenten zonder politiek programma

De ogenschijnlijke eenstemmigheid van de zeven op de persconferentie is schijn. Het oorspronkelijke plan was om in één klap met 30-36 parlementsleden uit de partij te stappen en daarmee het ontslag van Corbyn af te dwingen (het juiste aantal is niet bekend). Die 30-36 geraakten het echter niet eens over de te volgen strategie, de eigen inhoudelijke strijdpunten, de organisatie maar vooral over de leidersposities binnen de groep.

Een van de discussiepunten was of ze niet alleen uit de parlementaire fractie zouden stappen maar ook effectief ontslag zouden nemen als parlementslid en zo tussentijdse verkiezingen zouden uitlokken (over het Britse kiessysteem, zie verder).

Daarnaast was er ook grote onenigheid of ze twee door Labour buitengezette parlementsleden ook zouden toelaten tot de groep. Ivan Lewis en John Woodcock werden na intern partijonderzoek aan de deur gezet na beschuldigingen van seksueel wangedrag tegen eigen parlementaire stafmedewerkers. Een woordvoerder van de groep van zeven was zo onhandig om te stellen dat die keuze alleen zou afhangen van de verklaringen van de betrokkenen over die aanklachten, niet van de slachtoffers die klacht tegen hen hadden ingediend.

Persoonlijke ambities en vetes

Het zwaarste interne dispuut van de 30-36 kandidaat-splitters ging over de kwestie of er onmiddellijk een nieuwe partij zou worden opgericht en vooral, wie daar dan de leider van zou worden. Chris Leslie en Chuka Ummuna, twee van de zeven, zijn voorstander van wat zij zelf een ‘gematigd linkse’ partij noemen, naar het voorbeeld van de CDU van Angela Merkel in Duitsland en En Marche van Emmanuel Macron in Frankrijk.

De ijver waarmee beiden zich willen positioneren als de leiders van die nieuwe partij zinde de andere dissidenten niet. Een deel van zij die zich tegen Ummuna en Leslie als leiders verzetten wordt gesteund door Jonathan Powell, voormalig kabinetschef van Tony Blair en Phil Collins, ghostwriter van Blairs redevoeringen. Daarnaast zijn er binnen deze dissidenten ook meerdere parlementsleden die geen van beide deelgroepen steunen maar zelf geen eigen idee of voorstel hebben over hoe het dan verder moet. Zelfs binnen de zeven die nu naar buiten komen is hierover onenigheid. Luciana Berger is immers tegen een leidersfunctie voor Ummuna.

Géén eerste minister Corbyn

Wat ze echter allen met elkaar gemeen hebben, is een gedeelde frustratie dat ze onder een eventuele regering van eerste minister Jeremy Corbyn volledig buiten de prijzen zullen vallen. Vooral Chuka Ummuna had voor zichzelf een Obama-eske carrière gezien met ronkende speeches zonder concrete inhoud of sociaal engagement.

Hun voornaamste gemene deler is gefnuikte ambities, steun voor het soft-neoliberale beleid van Blair en Gordon en steun voor Israël. Ze zijn alle zeven lid van Labour Friends of Israel, de organisatie die in een documentaire werd ontmaskerd als een door de ambassade van Israël financieel ondersteunde lobby om Corbyn en andere parlementsleden van de eigen partij te ondermijnen (zie Bestaat de Israëlische lobby echt en hoe werkt ze?).

Wat het geheel eveneens ongeloofwaardig maakt, is dat ze niet uitsluiten dat ook dissidente Conservatieve parlementsleden zich bij de groep mogen aansluiten. Er is inderdaad een reële kans op een gelijkaardige split binnen de Conservatieve Partij van eerste minister Theresa May. Of die zich zomaar bij dit initiatief willen aansluiten is betwijfelbaar, maar dat de zeven Labour-splitters zich daar niet categoriek over uitspreken, spreekt boekdelen over hun inhoudelijke stuurloosheid.

Een tweede Brexit-referendum?

Ummuna is al maanden de ferventste bepleiter van een tweede referendum over de Brexit. Daarentegen wil hij over zijn eigen parlementair mandaat geen tweede verkiezing houden. Om te begrijpen hoe het kan dat zoveel Labour-parlementsleden ingaan tegen de politieke keuzes van de eigen achterban moet men het Britse verkiezingssysteem kennen.

Groot-Brittannië is ingedeeld in evenveel kiesdistricten als zitjes in het parlement. Om verkozen te raken moet een kandidaat in dat district de meeste stemmen halen, wat niet per sé meer dan de helft van alle stemmen moet zijn (als bijvoorbeeld meer dan twee lijsten deelnemen). Soms volstaat het 26 procent te halen om de zetel te winnen, als drie of vier andere kandidaten elk minder halen.

Bovendien, er bestaat niet zoiets als een lijst van kandidaten. Je stemt voor één partij en dus automatisch voor één kandidaat. Die kandidaat wordt door de partijtop aangeduid en niet door de lokale afdeling van de partij. Als de lokale kandidaat een bekend politicus is of zeer populair in zijn district zal men daar uiteraard rekening mee houden, maar het kan dus perfect dat de partij iemand aanduidt die niet eens in het district woont of er nauwelijks lokaal actief is. Het concept ‘voorkeurstemmen’ of ‘lijststemmen’ bestaat niet in het Britse systeem.

Als de zeven dissidenten nu ontslag zouden nemen als parlementslid komen er nieuwe tussentijdse verkiezingen – het Britse systeem voorziet géén plaatsvervangers. Dan bestaat de kans dat door het verlies van een klein aantal Labourstemmen naar een van de zeven dissidenten, de zetel verspringt naar de Conservatieven, zelfs als die in totaal stemmenaantal niet zouden vooruitgaan tegenover 2017.

Gefnuikte carrières

Wat de zeven en de andere dissidenten echter nog meer vrezen is dat een eventuele eerste minister Corbyn hen niet langer zal selecteren als kandidaat in hun kiesdistrict, want als eerste minister heeft hij in het Britse politieke systeem die macht. Hun politieke loopbaan zou dan ten einde zijn.

Alle zeven splitters hebben bij de voorbije parlementsverkiezingen van 2017 nochtans betere resultaten behaald onder de banner van het Labour-manifesto For the many, not the few. Dat zij nu deze stap zetten heeft met andere woorden niets met anti-semitisme te maken – echt én beweerd – maar alles met die persoonlijke ambities. Hun gedrag is geen uiting van politieke moed maar laf verraad aan het programma van de grootste politieke partij van Europa met 540.000 leden.

Onderzoeksrapport Jewish Voice for Labour

Op 16 februari – twee dagen voor de persconferentie van de zeven – werd een onderzoeksrapport gepubliceerd dat in de Britse media geen enkele aandacht kreeg. De Joods-Britse organisatie Jewish Voice for Labour heeft alle klachten over antisemitisme over het voorbije jaar geïnventariseerd en geanalyseerd.

Tussen april 2018 en januari 2019 ontving de partij 1.106 klachten over antisemitisme, waarvan 673 over Labourleden. Daarvan werden er 96 onmiddellijk geschorst, 146 kregen een schriftelijke waarschuwing, 220 klachten werden ongegrond verklaard en 211 worden nog verder onderzocht. Jenny Formby, secretaris-generaal van de partij (een administratieve functie) verklaarde bij die cijfers: “Deze klachten hebben betrekking op 0,1 procent van onze leden, maar één antisemiet in onze partij is er één teveel.” Beweringen in de media dat de partij ‘geen veilige plaats voor Joden’ zou zijn worden volledig tegengesproken door deze cijfers.

Labour-parlementslid Ruth Smeeth beweerde meer dan 25.000 haatboodschappen te hebben ontvangen, die volgens haar allen antisemitisch waren. Het onderzoek heeft vastgesteld dat dat cijfer zeer zwaar overdreven is. Bovendien blijken parlementsleden met een etnische minderheidsachtergrond (zoals Diane Abbott) en parlementsleden die Corbyn openlijk steunen veel meer haatboodschappen te krijgen dan hun Joodse collega’s.

Uit een onderzoek van het Institute for Jewish Policy Research uit 2017 blijkt verder dat Britten van uiterst links tot gematigd rechts gemiddeld een even hoog percentage van vormen van anti-semitisme vertonen (tussen 2 en 5 procent) en dat alleen extreem-rechts er bovenuit schiet met 10 tot 17 procent. In werkelijkheid is het fenomeen van anti-semitisme dus meer een probleem van rechtse partijen zoals de Conservatieven en UKIP. Toch is dat niet de indruk die de Britse mainstream media geven.

PS. Drie dagen na de lancering vervoegt parlementslid Joan Ryan hun rangen. Zij is de voortrekker van Labour Friends of Israel, die betrapt werd op het faken van een anti-semitisme-incident tijdens een Labour-conferentie. Zij keurde goed dat de ambassade van Israël 1 miljoen pond ter beschikking stelde om parlementsleden van haar eigen partij te besmeuren (zie YouTube fragment ). Blijkbaar kiezen de splitters voor de druppelsgewijze tactiek, kwestie van de zaak in de actualiteit te houden (met gulle medewerking van de Britse media).

PS: In een open brief stellen meer dan tweehonderd Joodse Labourleden zich pal achter hun voorzitter in zijn strijd tegen anti-semitisme en elke vorm van racisme

Bronnen:

• Charges ‘Without Merit’ – Jeremy Corbyn, Antisemitism
• Jewish Voice for Labour: Antisemitism: no justification for singling out Labour
• 30 MPs Discussed Quitting Labour, But The Chaos Of The New Independent Group Turned Them Off
• Chuka’s core values: privatisation, austerity and war