Marco Paulsen Figueroa is Chileens vakbondsactivist. Van 1993 tot 2006 leefde hij in ballingschap in Brussel. Sindsdien is hij terug actief in zijn land. Hij bezocht België om met vakbonden en sociale organisaties te spreken over de politieke realiteit in Chili. Die is allesbehalve rooskleurig. DeWereldMorgen.be sprak met hem.

“Nu ben ik betrokken bij de organisatie van de Trabajadores Honorarios, werkende mensen zonder vast contract die alleen per opdracht, per taak, per productiequota worden betaald, zonder garantie op een minimum aantal uren werk per week, per maand. Je kan ze vergelijken met de arbeiders met nuluur-contracten hier. Wat we willen doen is hen verenigen om beter voor hun sociale rechten op te komen.”

“Vorig jaar hebben we voor hen de Asociación Intersindical de Trabajadoras y Trabajadores Clasistas (AIT) opgericht. Wij willen daarmee een tegenmacht vormen tegen de drie traditionele vakbonden, de Central Unitaria de Trabajadores en twee kleinere vakbonden. Die zijn veel te nauw verbonden met de traditionele politieke machtspartijen in Chili. Wat wij willen is een syndicale werking die daar los van staat.”

“Wij houden ons onder meer actief bezig met sociale vrouwenrechten en met de rechten van de autochtone volkeren. Meer in het algemeen willen wij ijveren voor een politieke beweging die het kan opnemen tegen de traditionele kandidaten bij de presidentsverkiezingen in 2022. Het heeft immers geen zin dan er een ‘andere Piñera’ wordt verkozen. Het valt zelfs niet uit te sluiten dat een extreem-rechtse kandidaat gaat meedoen, met sympathie voor de dictatuur van Pinochet.”

“De sociale crisis zit zo diep dat de meeste mensen afhaken bij verkiezingen, omdat ze toch geen verschil zien tussen de kandidaten. Slechts 55 procent nam deel aan de laatste presidentsverkiezingen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen was het maar 30 procent.”

“De grote bedrijven, de hiërarchie van de katholieke kerk, politici, ze zijn allemaal verdorven door corruptie met het geld van de staat. De vorige president Michelle Bachelet heeft een progressief imago in het buitenland, maar onder haar werd in dezelfde mate een regressief neoliberaal beleid gevoerd als onder Piñera voor en na haar. Piñera is openlijker over zijn beleid dan Bachelet, voor de rest is dat hetzelfde.”

Vakbondsleiders worden ‘gezelfmoord’

“Een groot deel van de arme bevolking leeft van de informele economie. Meerdere vakbondsleiders werden de voorbije jaren vermoord, zoals Juan Pablo Jiménez en Macarena Valdés. Ze stierven ’toevallig’ door ‘een verdwaalde kogel’ of pleegden zelfmoord in verdachte omstandigheden, wij zeggen: ze werden gezelfmoord.”

“Ik ben nu terug in Brussel om met de vakbonden hier te praten over de sociale realiteit in Chili en om hun steun te vragen voor onze syndicale strijd. Een van de dingen waar wij voor ijveren is voor het recht op sociale verkiezingen zoals hier, met stemrecht voor alle werkende mensen in de bedrijven. Nu stemmen alleen de vakbondsleiders.”

“Recent was er nog een grote manifestatie om de eerste 11 september te herdenken, op 11 september 1973 pleegde Pinochet zijn staatsgreep tegen democratisch verkozen president Salvador Allende. Die mars ging naar een van de belangrijke kerkhoven van de hoofdstad, waar veel slachtoffers van de dictatuur begraven liggen. De politie trad hard op tegen de manifestanten.”

“In Chili verdient een gewone werknemer ongeveer 350.000 pesos per maand, dat is ongeveer 500 euro. De levensduurte is hier echter bijna gelijk aan die in Europa. De huur van een klein tweekamerhuisje in Santiago de Chile is 500 euro, een maandloon. 75 procent van de gezinnen heeft schulden hoger dan 6.000 euro, een volledig jaarloon. De wachtlijsten in de openbare hospitalen worden altijd maar langer. Vorig jaar alleen zijn 3.500 Chilenen gestorven bij gebrek aan tijdige en adequate verzorging.”

Sociale wantoestanden

“Chili heeft volgens de OESO een redelijk hoog bnp per hoofd van de bevolking. Die welvaart is echter zeer oneerlijk verdeeld. Eén procent van de rijkste Chilenen heeft meer dan 40 procent van alle welvaart. In feite wordt het economisch beleid van Pinochet nog steeds onverminderd doorgezet. Het openbaar onderwijs wordt afgebouwd, er zijn bijna geen openbare investeringen meer. Alleen in geprivatiseerde instellingen krijg je kwaliteit, maar die kunnen de meeste Chilenen niet betalen. Hier is opvoeding en gezondheidszorg een consumptieproduct, geen recht.”

“De Servicio Nacional de Menores (de openbare dienst die wezen of geplaatste kinderen moet opvangen) behandelt kinderen in mensonwaardige omstandigheden. De voorbije 10 jaar zijn 1.800 minderjarigen gestorven tijdens hun opvang. Er werden talrijke gevallen vastgesteld van foltering van kinderen met psychiatrische problemen. De huidige regering negeert het probleem volledig en gaat door met haar besparingen op het openbaar budget.”

“Het gevolg van die verwaarlozing is een vlucht in de criminaliteit voor duizenden jongeren. Het enige antwoord dat de regering daarop wist te vinden is het verlagen van de verantwoordelijke leeftijd voor misdrijven tot 14 jaar. De Chileense massamedia zijn volledig in handen van rijke oligarchieën. Die verdedigen het beleid van de regering en doen mee aan de demonisering van deze jongeren.”

“Wat ik met mijn bezoek aan Brussel vooral wil bereiken is het imago van Chili dat hier heerst te veranderen. Hier doet men Chili voor als een stabiel land met een redelijk goed draaiende economie. Gemiddelde cijfers zijn echter waardeloos als je geen billijke verdeling hebt van de welvaart. Dat is de strijd die wij voeren en waarvoor we hier aandacht en steun vragen.”