In De Standaard van 28 januari staat een paginagroot artikel waarin enerzijds de lof wordt gezwaaid van de pijlsnelle vaccinatie in Israël en verwondering wordt geuit dat desondanks een derde golf komt aanrollen. “In Israël zijn ze beducht voor nog andere varianten, zoals de Zuid-Afrikaanse.”

“Geen land maakt meer vaart met het vaccineren van zijn bevolking dan Israël”. “Zijn bevolking”. Dat ziet er goed uit, tenminste een regering die zijn verantwoordelijkheid neemt. Maar er zit een kink in de kabel: “En toch is de situatie in Israël lang niet rooskleurig”, waarna een blik volgt op een aantal problemen in de gezondheidszorg.

Ondanks de snelle vaccinatie verwachten de medische experten een derde golf. Een ziekenhuis in Tel Aviv heeft een overbezetting van 116 procent. “De gangen liggen vol.”

Israël, het goede voorbeeld?

Desondanks is Israël een te volgen voorbeeld: “Iedereen kijkt vandaag met argusogen naar Israël. Andere landen kunnen immers van deze voorloper leren hoeveel heil ze mogen verwachten van een flink opbouwende vaccinatiegraad. Moeten we uit de onheilspellende geluiden uit de Israëlische ziekenhuizen besluiten dat we die hoop maar beter neerwaarts bijstellen.”

Daarna volgt een overzicht van de situatie. Aan de vaccins zelf kan het volgens dit artikel niet liggen, die zijn immers betrouwbaar.

Professor Cyrille Cohen, hoofd van het laboratorium voor immunotherapie aan de Bar-Ilhan-Universiteit, ziet wel een probleem in het gedrag van twee “minderheden”. “Het probleem is dat bepaalde minderheden de regels (van de lockdown) onvoldoende opvolgen, precies daar is er een hoog niveau van besmettingen, wat dan overslaat op de rest.”

“Het gaat om twee minderheden: de erg orthodoxe joden die de scholen wel openhouden en de Arabische bevolking in Israël. Net bij die groepen lag de vaccinatiegraad lager, al was er de laatste weken wel een inhaalbeweging.” In Israël is het een vaste gewoonte om de Arabische minderheid nooit te specificeren als wat ze echt zijn, Palestijnse Arabieren, kwestie van de band met die andere Palestijnen niet al te zeer in de verf te zetten.

De Standaard is mee verwonderd met de overheid in Israël waarom er ondanks pijlsnelle vaccinatie toch een derde golf zit aan te komen. De impact van de Britse COVID-19-variant is nog niet bekend maar blijft een onzekerheid. Er wordt echter nog meer gevreesd voor de Zuid-Afrikaanse variant die nog virulenter zou zijn. Zijn de bestaande vaccins hier wel tegen bestand?

Geen mogelijke andere verklaring?

Een volledige pagina wijden aan Israël zonder één letter te spenderen aan de bezetting en kolonisatie van de Palestijnse gebieden, vraagt een hoge dosis van cognitieve dissonantie. Het zou echter al te gemakkelijk zijn dit te wijten aan één redactielid, die toevallig deze opdracht toegewezen kreeg. Het echte probleem is systemisch. De Standaard is niet de enige van de Vlaamse media die systematisch elke berichtgeving over Israël filtert in een voor de regering van dat land gunstige zin.

Een aantal zeer plausibele verklaringen voor de derde golf worden in dit artikel volledig verzwegen. De lijst is nochtans lang genoeg:

• Palestijnen met de Israëlische nationaliteit (de ‘Arabische’ minderheid) zijn oververtegenwoordigd in de beroepssectoren die ook tijdens de lockdown volop aan het werk blijven: straatvegers, buschauffeurs, huishoudpersoneel, vuilnisophalers – wat we nu ‘essentiële banen’ noemen. Zij voeren taken uit waarbij contact en besmettingsgraad veel groter is.
• Israëlische Palestijnen die wel een hoge opleiding genoten zijn dan weer oververtegenwoordigd in de medische sector, die evenmin stilvalt tijdens de lockdown. Zij verzorgen vooral hun Joodse medeburgers, die wel de gezondheidszorg kunnen betalen. Ook zij zijn dus meer dan gemiddeld blootgesteld aan besmetting.

  

• Palestijnse gevangenen uit de bezette gebieden in Israëlische gevangenissen worden alleen getest wanneer ze zwaar ziek zijn, krijgen zelfs dan niet altijd degelijke medische verzorging en kunnen door de overbevolking geen social distancing respecteren. Besmette gevangenen worden soms weg getransfereerd naar gevangenissen in de bezette gebieden. Deze situatie in Israëlische gevangenissen woekert al tientallen jaren, wat nu gebeurt is dus niet nieuw. Hun bewakers zijn echter onvermijdelijk verspreiders van de besmetting in de ruimere gemeenschap in Israël.
• Hetzelfde geldt voor de soldaten van het bezettingsleger in de Palestijnse gebieden. Die hebben wegens de aard van hun repressieve taak elke dag frequent fysiek contact met niet-gevaccineerde, niet geteste Palestijnen, wiens algemene gezondheid sowieso al minder is.
• Elke dag pendelen duizenden niet-geteste Palestijnen uit de bezette Westelijke Jordaanoever (niet uit het volledig geblokkeerde Gaza) naar hun werk, o.a. in de bouwsector, waar ze eveneens onvermijdelijk dagelijks contact hebben met hun Israëlische bazen.
• De Palestijnse gezondheidszorg was al lamentabel voor de pandemie. Gebrek aan fondsen – onder meer omdat ze door de bezetter geblokkeerd worden (zie verder) – omdat Israël de import voortdurend blokkeert, vertraagt of verbiedt, gebrek aan essentiële basisproducten als ontsmettingsmiddelen, verbandgaas, operatiemateriaal (in Gaza is de situatie nog schrijnender dan op de Westelijke Jordaanoever).

De gezondheidszorg in de bezette gebieden zou volgens Israël sinds de Oslo-akkoorden onder de verantwoordelijkheid vallen van de Palestijnse Autoriteit (PA, de Palestijnse regering, die volgens de voorwaarden van deze Oslo-akkoorden geen ‘regering’ mag genoemd worden). Niets is minder waar, om twee redenen, een concrete en een juridische.

Concrete situatie legt verantwoordelijkheid volledig bij Israël

In de praktijk is de PA volledig afhankelijk van de goodwill van de Israëlische bezetter voor invoer van medische apparatuur zoals beademingstoestellen, chirurgisch materiaal, injectienaalden en geneesmiddelen. Medici en studenten kunnen cursussen niet volgen in het buitenland, omdat ze geen reisvisum krijgen (of te laat).

De uitvoer van Palestijnse producten moet grotendeels gebeuren via Israël. De uitvoer via Jordanië wordt met de regelmaat van de klok geblokkeerd door Israëlische douaniers, wat vooral voor landbouwproducten kostbare tijd verliest. Israël, niet de PA, int bovendien de fiscale inkomsten van de uitvoer uit de Palestijnse gebieden en stort deze levensnoodzakelijke fondsen zeer onregelmatig door. Dikwijls worden fondsen jarenlang geblokkeerd.

De PA geeft een leefloon aan de familieleden van Palestijnse gevangen en gedode Palestijnen. Israël houdt het bedrag dat de PA daaraan uitgeeft in bij de storting van de Palestijnse belastinginkomsten, wegens ‘steun aan terrorisme”.

Het maakt dat de PA niet in staat is om een degelijke gezondheidszorg te organiseren. Israël laat niet na om te wijzen op corruptie in de rangen van de (kleine) Palestijnse upper-class in de bezette gebieden. Wat Israël er vergeet bij te zeggen is dat eerst en vooral deze corruptie gebeurt in samenspraak met corrupte Israëlische zakenlui (een andere weg is er niet) én dat de corruptie in Israël zelf nog groter is (er loopt overigens tegen eerste minister Netanyahu zelf een proces, dat Netanyahu probeert uit te stellen door regeringsleider te blijven).

Juridische verantwoordelijkheid

De Conventies van Genève over de verplichtingen van een bezettingsmacht zijn overduidelijk. Het is de bezetter die verantwoordelijk is voor de gezondheidszorg van de bevolking in de bezette gebieden. De bezetter kan die verantwoordelijkheid delegeren, maar is en blijft de enige verantwoordelijke om de voorwaarden te garanderen waarin die gezondheidszorg kan functioneren.

De Oslo-akkoorden ontslaan met andere woorden Israël niet van zijn plicht de volksgezondheid – waaronder de vaccinatie tegen de pandemie – te garanderen.

Medische apartheid

Meerdere politieke woordvoerders in Israël hebben het openlijk bevestigd. Er is geen sprake van dat de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden wordt opgenomen in het huidige vaccinatieprogramma. Deze medische apartheid is overigens zo oud als de bezetting zelf.

En dat het om apartheid gaat is onmiskenbaar, zoals de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem in zijn recente onderzoeksrapport bevestigd heeft (zie Israëlische organisatie voor de mensenrechten: “van de rivier tot de zee” is Israël één apartheidsstaat). Die apartheid kan niet beter worden geïllustreerd dan door het feit dat alle Israëlische kolonisten in de bezette gebieden wel worden gevaccineerd.

Electorale vaccinatie

Deze apartheid dreigt nu als een akelige boemerang in het gezicht van de Israëlische machthebbers terug te keren.

Op 23 maart 2021 gaan alle Israëlische staatsburgers voor de vierde keer naar de stembus in amper twee jaar tijd. De politieke crisis draait onder meer rond de overlevingskansen van Benjamin Netanyahu, over wie zoals hierboven al vermeld een corruptieproces hangt dat minstens het einde van zijn politieke carrière kan betekenen.

Die strijd is echter slechts een symptoom van een veel diepere crisis. Israël kent na meerdere jaren van neoliberale hervormingen een historische ongeziene sociale ongelijkheid en een vreedzame oplossing voor de bezetting van de Palestijnse gebieden is verder weg dan ooit.

Natuurlijk beseft ook Netanyahu dat de huidige apartheidsvaccinatie een maat voor niets dreigt te worden. Hij rekent er op dat de eerste gunstige effecten nog de overhand gaan halen op 23 maart, dag van de verkiezingen. De onvermijdelijke gevolgen zijn dan een zorg voor later.

De Palestijnse overheid kan zich de zeer dure prijs die Israël voor zijn vaccins heeft betaald niet permitteren. Binnen enkele weken zou een eigen vaccinatie kunnen starten, met onder meer vaccins aangekocht in Rusland.

Het is maar de vraag of Israël de invoer van die vaccins ongehinderd zal laten gebeuren en of de bezetter een vlotte operatie naar alle Palestijnen zal toelaten.

Israëlische bezettingssoldaten hebben aan de honderden wegblokkades al meermaals zieke mensen op weg naar dringende operaties uren laten wachten, net als zwangere vrouwen, met soms zeer fatale gevolgen. Die praktijk maakt deel uit van het bezettingsamalgaam. Het is zeer twijfelachtig of dit regime zal versoepeld worden tijdens een Palestijnse vaccinatiecampagne.

Hoe dan ook, zelfs als die Palestijnse vaccinatie uiteindelijk zou starten en kan doorgaan, maakt het huidige tijdverschil met de vaccinatie in Israël (en in de koloniale nederzettingen) een derde golf onvermijdelijk.

Journalistieke transparantie

Het artikel in De Standaard heeft ogenschijnlijk alle uiterlijke kenmerken van een objectief en neutraal bericht. Bronnen worden vermeld, woordvoerders worden geciteerd, cijfers worden weergegeven. Door selectief gebruik van feitenmateriaal, weglaten of veranderen van de context – vanuit een op voorhand vastgelegde stellingname – komt de krant echter tot een resultaat dat noch objectief noch neutraal is.

Een kritische lezer kan en mag stellen dat ook de berichtgeving van DeWereldMorgen.be vertrekt vanuit een positionering.

Deze website verbergt immers niet dat ze zich voor haar analyse en commentaar over deze kwestie niet ‘neutraal’ opstelt, maar zich integendeel volledig schaart aan de kant van het internationaal recht, meer bepaald de VN-Resoluties en het VN-Handvest, dat het recht van volkeren op zelfbeschikking erkent, het recht op verzet van volkeren tegen een koloniale bezetter en dat specifiek de bezetting en kolonisatie van de bezette gebieden afkeurt.

De krant kan verwijzen naar andere bijdragen die deze situatie wel afkeuren. Dat zijn echter Opinies, dit hier daarentegen is een redactioneel artikel. De Standaard en andere grote media – deze krant is zeker niet de enige – hebben het volste recht op een eigen mening over deze kwestie. Het is echter niet correct om daar niet voor uit te komen in de eigen berichtgeving en zichzelf daarbij aan zijn lezers voor te stellen als ‘neutraal’, wat niet het geval is.

 

UPDATE 28/01 22:47 uur: (tip van een lezer) openbare omroep VRT doet het bericht van De Standaard over, zie Geen land vaccineert zo snel als Israël, en tóch derde coronagolf: hoe komt dat, en wat kunnen wij daaruit leren? Wel, we kunnen hier onder meer uit leren dat 6 miljoen mensen uitsluiten van vaccinatie geen goed idee is …