Op vrijdag 16 december organiseren de vakbonden een nationale betoging om aandacht te eisen voor de verzuchtingen van de werkende en werkzoekende mensen wiens rechten zij verdedigen. DeWereldMorgen.be analyseert de eisen van de voorbije maanden en sprak met Saida Isbai (ACV-Puls) en Micheline Bruyninckx (BBTK-Belfius) over hun motivatie om voor de sociale rechten van hun mensen op te komen.

De betoging van vrijdag 16 december in Brussel is niet bepaald een verrassing. De eisen van de vakbonden werden het voorbije jaar tijdens de sociale onderhandelingen en door middel van acties kenbaar gemaakt.

Er is grote eenstemmigheid van de drie vakbonden ACV, ACLVB en ABVV over de kern van de zaak. Zij leggen weliswaar eigen klemtonen en het vuur van hun discours ligt in lijn van de historische syndicale tradities van hun vakbond. Ten gronde gaat het voor hen echter over één en hetzelfde ding: koopkracht.

Taal is niet neutraal, zoals betreurd sociolinguïst Jan Blommaert in artikels, boeken en interviews duidelijk maakte. Loonlast? Voor wie is loon een last? Sociale lasten, idem dito. Loonindexering is niet zomaar een stijging van je loon.

Om het heel eenvoudig weer te geven, als het brood volgende maand verdubbelt in prijs en je loon ‘stijgt’ in diezelfde maand met 50 procent, dan is de ‘kracht’ van je loon in werkelijkheid in waarde gedaald, ook al verdien je ogenschijnlijk meer, je kan er minder mee kopen.

Werkgevers en mediacommentatoren doen steeds weer hun best om looneisen los te koppelen van koopkracht. Werkende en werkzoekende mensen weten wel beter.

Het is dan ook niet meer dan normaal dat de vakbonden – de organisaties die mensen hebben opgericht om hun belangen collectief te verdedigen – eisen stellen voor een verbetering van de koopkracht.

Concreet komt dat er op neer dat ze willen dat  werkgevers erkennen dat winsten alleen bestaan dankzij hun werknemers en dat winstdeling niet meer dan normaal is in een menselijke maatschappij die naam waardig.

Want daar gaat de sociale strijd vandaag over: laten wij onze toekomst zomaar wegglijden in de handen van deze pseudo-feodale elite, in de handen van deze enkelen of kiezen wij voor een maatschappij van en voor iedereen …

U zei ‘koopkracht’?

Het voorbije jaar – en in feite reeds lang daarvoor – hebben de vakbonden vergeefs opgeroepen om de lonen aan te passen aan de stijgende energieprijzen (en aan de consumptieprijzen in het algemeen). Want ook dat is belangrijk om steeds weer te vermelden.

Werkende mensen die van een maandelijks loon leven, gebruiken hun inkomsten voor aankopen van voedsel, energie, brandstof voor de wagen (en vergeet niet de verzekering en de onderhoudskosten) of het abonnement voor het openbaar vervoer, de huur of de afbetaling van de hypotheek, af en toe als het nog kan (minder en minder) een bezoekje aan het restaurant of voor een eenmalige jaarlijkse vakantie (nog minder evident).

Met andere woorden, het loon van werkende mensen, de sociale toelagen van zieken en de pensioenen keren volledig terug in de economie. Koopkracht is niet alleen een kracht voor de burger, het is ook een kracht voor de economie. Je kan dus de vraag stellen waarom zoveel grote bedrijven en ondernemingen dat niet willen inzien. Daar is een heel eenvoudige uitleg voor.

Als bedrijf X zijn werknemers slecht betaalt is dat niet goed voor de economie van het geheel, maar wel goed voor het eigen bedrijf, voor de CEO-bonussen, voor de aandeelhouders.

Laten we daarom voortaan de weigering van winstgevende bedrijven om een energiecheque te betalen aan hun werknemers (zie hieronder wat de vakbonden daar over denken) bij zijn echte naam noemen: dit is egoïsme voorbij, dit is sociopathisch gedrag van de ergste soort.

DeWereldMorgen.be toetste de sociale realiteit bij twee vakbondsvrouwen. Saida Isbai is vakbondssecretaris van ACV-Puls, de centrale van de christelijke vakbond ACV die de belangen verdedigt van werknemers in de sectoren van o.a. financiën, non-profit, distributie, industrie en diensten.

Micheline Bruyninckx is vakbondsafgevaardigde van BBTK-Belfius. De Bond van Bedienden, Technici en Kaderleden (BBTK) is de centrale van het ABVV die de belangen verdedigt van werknemers in de sectoren van handel, financiën, industrie, non-profit, informatie en communicatie. Zij leggen uit waarom hun vakbond deelneemt aan de betoging van vrijdag 16 december aan het Noord-Station om 10 uur, samen met het ACLVB.

Zeg niet loon, zeg koopkracht

Saida: “Wij gaan voor meer koopkracht omdat de toenemende energieprijzen heel veel werkende mensen in nauwe schoentjes drijft. Ook in bedrijven waar nog steeds winsten worden gegenereerd en in sectoren die wel goed draaien, weigeren de werkgevers halsstarrig om mee te denken over een koopkrachtverhoging.”

“We stellen vast dat de loonnormwet¹ ons verbiedt om op nationaal niveau te onderhandelen zodat de lonen voldoende tegemoetkomen aan de fel stijgende consumptieprijzen.”

“Onze specifieke eis is de afschaffing van deze loonnorm. We willen ook dat er wordt nagedacht over een nieuwe evaluatie van de energiemarkten. Hiermee willen we niet persé zeggen dat die opnieuw in openbare handen moeten komen.”

“Wij blijven eisen dat er een koopkrachtverhoging komt bovenop de automatische loonindexering, om de reële koopkracht van de mensen terug op peil te brengen van de gestegen levensduurte.”

“De uitlating van CD&V-voorzitter over de afschaffing van de onbeperkte duur van de werkloosheidsuitkeringen is een politiek spel. Belangrijker is te onthouden dat het ACV niet alleen voor werkenden opkomt, maar ook de rechten verdedigt van werkzoekenden en iedereen die door ziekte of invaliditeit van een kleine uitkering moet leven of van een klein pensioen.”

“Dit gaat over mensen die in de armoede belanden als er niet snel wordt gehandeld. Ook de sociale uitkeringen moeten omhoog om deze mensen een menswaardige levenskwaliteit te garanderen.”

Micheline: “Ik werk bij de bank Belfius. De banken maken al vele jaren hele grote winsten. Sinds 2008 zitten wij werknemers compleet in het defensief. Dat betekent niet dat er aan de andere kant een wapenstilstand is.”

“Het patronaat zit in het offensief. Ze vallen onze arbeidsvoorwaarden aan en schrappen jobs. De werkdruk in de bank is enorm hoog. Veel mensen worden er ziek van. En er komt geen beterschap in.

We zien bedrijven die het zeer goed doen. Al jaren is de loonnorm nauwelijks hoger dan 0%. De huidige loonnorm van 0% dreigt nog vele jaren zo te blijven. In plaats van echte onderhandelingen met loonsverhogingen krijgen we het voorstel van een onzekere, eenmalige premie. En dat terwijl het patronaat ook nog de index aanvalt.”

“Eigenlijk is het eenvoudig: minister Dermagne zou de loonblokkering gewoon niet kunnen tekenen. We moeten de druk hoog houden als we de loonnormwet aangepast willen zien. Om dit te bereiken onder deze of een volgende regering, zullen we de druk voortdurend moeten hoog houden. Wij gaan in de financiële sector er alles aan doen om die strijd met de andere sectoren mee te voeren.”

Bestaansonzekerheid voor velen, winsten voor enkelen…

Het huidig beleid van de regering komt neer op tijdelijke ad hoc premies hier en daar, die het sociaal bloeden hoogstens wat stelpen. Om de bevolking terug een toekomstperspectief te geven moeten er structurele oplossingen op lange termijn koen.

Voor het ogenblik ziet het er niet naar uit dat de huidige federale regeringsmeerderheid onder leiding van eerste minister Alexander De Croo daar toe bereid is.

Deze strijd gaat ook over precariteit³ en over de zorg voor een ander en beter samenlevingsmodel. Jongeren hebben het steeds moeilijker om te starten in het leven, zij kunnen niets meer opbouwen omdat zowat alles onbetaalbaar wordt, waarschuwt Saida Isbai.

Tegelijkertijd gebeurt volgens haar hetzelfde aan de overkant van de leeftijdspyramide, mensen die op het einde van hun werkende loopbaan niet toekomen met hun pensioen en eveneens in de precariteit belanden.

Mensen met migratieachtergrond ploeteren eveneens om rond te komen, zij geraken niet of zeer moeilijk aan een baan. Een sentiment dat door alle werkende mensen en hun vakbonden wordt gedeeld is het gevoel dat de sociale strijd nu over zowat iedereen gaat, aldus Isbai.

Wanneer de arbeidsinzet je niet meer toelaat om er waardig van te leven, stelt zich de vraag: ‘Waar gaat dit naartoe?’. De sociale strijd moet fundamentele vragen stellen over het economisch bestel.

Is kapitaal belangrijker dan de mens? Waar is de menselijkheid in dit alles? Wat zegt dit over de maatschappij waarin wij leven? Ook daar gaat deze betoging over.

Echte sociale onderhandelingen of het ultieme wapen…

Als werkgevers en de regering de sociale onderhandelingen bij voorbaat in een keurslijf dwingen dat neerkomt op het blokkeren van enige onderhandelingen die naam waardig, blijft de werkende bevolking geen andere keuze dan te grijpen naar het ultieme wapen: hun weigering om het productieapparaat draaiende te houden dat de winsten produceert die de werkgevers weigeren te delen: staking.

Vermits de huidige sociale eisen over alle sectoren dezelfde zijn, betekent dit slechts één ding: als er geen substantiële verbetering komt in de komende weken is een algemene staking de enige uitweg om een menswaardige maatschappij te bekomen.

 

Notes: